Hugsað til ársins 1960

Tíðarfar ársins 1960 var mjög hagstætt lengst af. Hlýtt var í veðri, en úrkoma undir meðallagi. Í janúar var tíð lengst af hagstæð og hæglát. Fyrri hluti febrúar var hagstæður, en síðan gerði nokkuð kaldranalegt tíðarfar og samgöngur voru þá erfiðar fyrir norðan. Í mars var með afbrigðum góð tíð, nema fyrstu vikuna. Gróður tók við sér. Apríl var sömuleiðis hagstæður og tíð var stillt. Hlýtt var í veðri. Bæði maí og júní þóttu mjög hagstæðir og fór gróðri vel fram. Hlýtt var í veðri. Í júlí var tíð hagstæð á Suður- og Vesturlandi, en vætusamt var fyrir norðan og austan. Tíð þótti með afbrigðum góð á Suður- og Vesturlandi, en óhagstæð í útsveitum norðaustan- og austanlands fyrstu þrjár vikurnar. Óvenjulegir þurrkar á Suður- og Vesturlandi. September var einnig hagstæður og uppskera úr görðum óvenju mikil. Október var sömuleiðis hagstæður, stilltur og úrkomulítill. Nóvember var enn með hagstæðasta móti, sérstaklega á Vesturlandi. Hlýtt var í veðri. Nokkuð óstöðug tíð var í desember og þótti óhagstæð síðari hlutann. 

Við förum yfir helstu veðurtíðindi ársins eins og þau komu fram í blöðum (timarit.is), hjá veðurathugunarmönnum og í Veðráttunni, tímariti Veðurstofunnar. Við leyfum okkur að færa stafsetningu til nútímahorfa (að mestu), sömuleiðis eru textarnir oft styttir. Vonandi sætta höfundar sig við það. Óvenjulítið var um illviðri á árinu 1960 og árið því tíðindaminna er mörg önnur. Athygli vekja fáein þrumuveður sem ekki ollu þó miklu tjóni. Um miðjan maí gerði einskonar hitabylgju. Hún er sérstök fyrir það að útvega Reykjavík einn dag á dægurhitametalista ársins. Kannski er það einmitt á þessum tíma árs sem Reykjavík getur notið hlýinda umfram aðra staði á landinu. Síðari hluta sumars var sérlega þurrt á landinu, (eftir votviðrajúní sunnanlands og votviðri nyrðra í júlí). Engin úrkoma mældist í Reykjavík í 31 dag í röð, endaði sá kafli 4.september. Jafnlangur allsherjarþurrkkafli hefur komið einu sinni síðar (endaði 10. febrúar 1977) - aðrir þurrkaflar eru styttri. Í fréttunum hér að neðan er alloft minnst á þurrka og vatnsskort þó ekki sé að sjá að hann hafi orðið tilfinnanlegur. En trúlega hefði þetta ár fallið í flokk rýrustu ára í virkjanarekstri - hefði ámóta mikið verið virkjað þá og er nú.      

Veðurathugunarmenn tala vel um janúarmánuð:

Síðumúli: Janúar var dásamlega góður að veðurfari, mildur, snjóléttur og óstormasamur. Oft var logn og blíða sem um sumar væri. Allir vegir snjólausir og færir fyrir bíla landsfjórðunga milli, mun það fágætt, svo lengi vetrar. Jörð er hér svelluð og alhvít yfir að sjá, en snjórinn er mjög grunnur. Stóðhross ganga úti.

Hamraendar í Dölum (Guðmundur Baldvinsson): Þessi janúar hefur verið sá besti sem ég man að hafa lifað, aldrei stormar, aldrei hríðar, aldrei stórfelld úrfelli. Fjallvegir færir og oftast snjólausir.

Lambavatn (Ólafur Sveinsson): Það hefir verið óvenjuleg veðurblíða yfir allan mánuðinn. Stillt veður og snjólaust nema fyrstu daga mánaðarins. Allir vegir eru færir og snjólaust, eins á fjöllum sem í byggð nema smáskaflar.

Hólar í Hjaltadal (Friðbjörn Traustason): Nokkur frost öðru hvoru en miklar stillur. Veðurfar í heild ágætt.

Sandur í Aðaldal (Friðjón Guðmundsson): Tíðarfarið var milt, mjög hægviðrasamt, úrfellalítið og snjólétt. Færð mjög góð á vegum og hagar góðir.

Gunnhildargerði (Anna Ólafsdóttir) Veðrið var heldur hagstætt, engin stórveðri, en jörð var notalítil vegna hve öll jörð var svellrunnin. [21. Eftir kl.21 um kveldið var hér um slóðir óþolandi brennisteinsfýla, fram um miðnætti].

Við grípum niður í blaðafréttir í janúar. Þann 4. fórst vélskipið Rafnkell frá Sandgerði undan Reykjanesi og með honum 6 manna áhöfn. Annars var ekki mikið um stór sjóslys á árinu. Morgunblaðið segir frá þann 7.:

Almennt var ekki rætt ýtarlega um hinn hörmulega atburð manna á meðal í Sandgerði. — Sennilegast þykir, að brotsjór hafi fært hann á kaf á svipstundu. Ýmsir töldu slysstaðinn mundu vera þar nálægt, sem vitaskipið Hermóður fórst í fyrra. Aðrir töldu ýmislegt benda til þess, að hann hafi verið kominn nær Sandgerði, er ólagið sökkti bátnum.

Morgunblaðið segir 6.janúar frá hálkuóhappi.

Laust fyrir hádegi í gær rann Dalarútan út af veginum við Hafnarskóg uppi í Borgarfirði og fór á hliðina. í bílnum voru 16 farþegar. Slösuðust tveir farþegar nokkuð og tveir aðrir minna. D—100, sem er 26 manna Fordbifreið var á leið vestur í Dali, en hvasst var og vegurinn flugháll. Er bifreiðin kom á móts við Grjóteyri, rann hún á hálkunni. Þar er malarkambur og nokkuð hátt niður og fór bíllinn út af og hvolfdi.

Mikil hlýindi voru um nær allt land dagana 6. til 11. janúar. Tíminn segir frá þann 8.;

Undanfarinn sólarhring eða þrjú dægur hefur verið nánast júníhiti um suðvestanvert landið, frá 6 til 9 stiga hiti. Ekki hefur verið jafn hlýtt austanlands, þar hafa aðeins verið 2—3 stig. Svell er víðast horfið sunnan og vestanlands. Í fyrrinótt þiðnuðu svell víða austan fjalls svo að segja á einni nóttu, svo að vegir, sem um kvöldið voru alþaktir ís, voru auðir um morguninn. Áður voru vegir í nágrenni Reykjavíkur orðnir auðir, og víða kominn á þá mikill aur, er klakinn var að fara úr. Í Reykjavík hvarf öll hálka á örskömmum tíma og urðu þá allir jafn fegnir. Hér hafði verið svo mikil hálka nokkra daga, að vart var gengt um götur og hlutu margir slæman skell af völdum hálkunnar, þótt furðulega lítið yrði um slys, miðað við færð. Einnig jók það á slysahættuna á þessum tíma, að fótgangandi fólk flúði af gangstéttunum, sem voru eitt hála gler og út á akbrautirnar, sem flestar hverjar voru auðar. Sýndu bifreiðarstjórar þá sem oftar aðdáunarverða nærgætni við gangandi fólk, sem víða virðist eiga allan rétt fyrir bílunum.

Frá Selfossi berast þær fréttir, að þar hafi allur ís horfið. Ekki eru aurbleytur í vegum og hvergi hefur runnið vatn á þá, svo til hafi frést, en færðin er mjög þung. Bílstjóri, sem fór austur yfir fjall í gær, lét svo um mælt, að erfitt væri að aka vegna þungrar færðar. Úr austurhluta Rangárvallasýslu eru þær fréttir, að öll svell hafi tekið upp þar á örskömmum tíma. Mikil hlýindi eru þar, og þiðnar klaki óðum úr vegum, og eru þeir mjög þungir af  aurnum. Blaðið aflaði sér upplýsinga hjá Veðurstofunni, sem spáði því, að svipað veður myndi haldast fram yfir helgi. Ekki er búist við miklum rigningum sunnanlands, en vel má búast við að eitthvað dropi. Mega Sunnlendingar vel við una, ef þeir fá svipað veður og verið hefur nokkra hríð enn.

Morgunblaðið segir einnig af hlýindunum 9.janúar:

Vegir í nágrenni bæjarins hafa spillst nokkuð í hlákunni undanfarið vegna aurhlaupa. Er slík aurbleyta á vegunum líkust því sem ekið sé í hafragraut, eins og einn langferðabílstjóri komst að orði. Gott dæmi um hvernig ástandið á vegunum er, er t.d. vegurinn upp að Álafossi, og eins mætti nefna Miklubrautina. Þetta stafar af því að klaki var kominn í jörðu er hlána tók aftur. Vatnið gat ekki komist niður úr slitlaginu, heldur „hrærðist það upp“ undan hjólum bílanna. 

Tíminn segir 9.janúar frá jarðskjálfta:

Um klukkan fimm í gærdag varð allsnarpur jarðskjálftakippur á Selfossi. Hann var nógu mikill til þess, að rúður glömruðu. svo og lauslegt dót. Blaðið sneri sér til Veðurstofunnar til þess að fá nánari fréttir af þessu. Jarðskjálftans varð einnig vart á mælum í Reykjavík, en aðeins mjög lítið. Svo virðist sem. nokkrar hræringar hafi gengið yfir dálítið svæði, en átt upptök sín skammt frá Selfossi, eða innan fimm kílómetra fjarlægðar þaðan. Þessi kippur var mjög svipaður öðrum slíkum, sem kom á sama stað 8. ágúst síðastliðinn.

Hlaup kom úr Grímsvötnum í janúar. Þótt ekki væri það mjög stórt var kannski fylgst betur með því heldur en flestum fyrri hlaupum. Kom mjög við sögu í lítilli en fróðlegri bók sem gefin var út ekki löngu síðar - ungum ritstjóra hungurdiska mjög til ánægju. Hélt hann lengi að hlaupið 1960 hefði verið talsvert stærra en raunin var. 

Tíminn segir frá 16.janúar:

Sigurður Þórarinsson, jarðfræðingur, flaug austur yfir Grímsvötn í gær, og hafði blaðið tal af honum, er hann kom aftur til Reykjavíkur. Skyggni var gott þegar kom austur fyrir Heklu og albjart yfir jöklinum. Sigurður flaug áður yfir Grímsvötn seint í ágúst s.l. sumar, en síðan hafa orðið nokkrar breytingar á vötnunum. Sprungur hafa myndast meðfram hömrunum, sem umlykja svæðið að vestan, sérstaklega hjá svokölluðum Vatnshamri. Þetta eru svipuð ummerki og sáust í júní 1954, en þá byrjaði Skeiðará að vaxa 4.júlí og hlaupið náði hámarki 18. júlí. Þetta og vöxturinn í ánni bendir ótvírætt til hlaups, sagði Sigurður. Blaðið hafði tal af Sigurði bónda á Fagurhólsmýri í gær og taldi hann nokkrar líkur fyrir að Skeiðarárhlaup væri í nánd. Áin vex nú hægt og fylgir vatninu jöklafýla eins og jafnan við hlaup. Farvegurinn hefur þó ekki breyst. Skeiðará var með mesta móti s.l. sumar og fram á vetur, þrátt fyrir litlar úrkomur. Síðan minnkaði vatnið, en hefur nú vaxið aftur eins og fyrr segir. Áhrif lofttegunda, sem fylgja hlaupum, hafa þó ekki sest á málmum, en það er algengt að falli á málma meðan þau standa yfir. Breytingar á jöklinum þykja hins vegar benda til þess, að hlaup sé í nánd.

Tíminn segir enn af hlaupinu 19.janúar:

Blaðið átti í gær tal við Sigurð Þórarinsson, jarðfræðing, en hann hafði þá átt símtal við Ragnar bónda í Skaftafelli um vöxtinn í Skeiðará. Vatnsmagnið í Skeiðará virtist vera mjög líkt og fyrir helgina, sagði Sigurður, eða svipað og sumarvatn. Er því varla hægt að tala um hlaup enn. Það var 8. janúar, sem fyrst sást, að áin var farin að vaxa, og síðan hefur hún vaxið hægt en nokkuð jafnt, og sé miðað við hlaupið í júlí 1954 þá fer þessi vöxtur svipað að, og mætti þá búast við að þetta hlaup næði hámarki um eða eftir 20. janúar. Sumarið 1954 varð vatnsmagnið 10,5 þúsund teningsmetrar, en það var ekki stórhlaup. Hins vegar varð vatnsmagnið um 40 þús. teningsmetrar í stórhlaupinu 1934. Enn er ekki komin teljandi brennisteinsfýla af vatninu og ekki sést heldur, að falli á málma. Hins vegar veit maður ekki hvað gerast kann, sagði Sigurður. Fyrir getur komið, að smágos verði, og þá líklega um þær mundir, sem flóðið nær hámarki. Vaxtar mun ekki gæta enn í Sandgígjukvísl, en þar fór nokkur hluti flóðsins fram 1954. Ekki er áin heldur farin að brjóta jökulinn neitt enn.

Mestallt árið voru stöðugar fréttir af blíðuveðri í blöðunum - við höldum þeim fram - þótt endurtekningasamar séu - til að sannfæra okkur um hina hagstæðu tíð. En þó var smávesen - krapi og ís í virkjunum landsins. Tíminn segir frá 20.janúar:

Haganesvík í gær — Einmuna veðurblíða hefur verið hér í Fljótum undanfarið en brá til kaldari áttar um helgina. Heita má að snjólaust sé í byggð, aðeins lítilsháttar föl.

Akureyri í gær. — Síðdegis í gær var tekin upp rafmagnsskömmtun á orkuveitusvæði Laxárvirkjunarinnar, og stendur bað enn. Svæðinu var skipt í tvennt og fær hvor hluti rafmagn í fjórar klukkustundir í senn. Nær þetta yfir allstórt svæði, eða meginhluta Eyjafjarðar og Þingeyjarsýslu. Orsakir eru þær, að krap safnaðist í Laxá og hún botnfraus á öðrum stöðum, en það kalla Norðendingar grunnstingul. Nú er rennsli hennar aftur tekið að aukast upp við Mývatn, en á eftir að losa sig við margar hindranir á leiðinni niður að virkjun, svo sem krap og grunnstingul.

Hér hefur verið töluvert frost undanfarið, en ekki teljandi snjór, aðeins dálítil föl. Vegurinn milli Akureyrar og Reykjavíkur er skotfær, jafnt fólksbílum sem stærri bilum. Búist er við, ef veður helst óbreytt, að Laxárvirkjunin geti tekið til fullra starfa á ný innan
skamms, en veðurspá er mjög óhagstæð. — ED.

Einmuna. Tíminn 21.janúar:

Borðeyri, 15, janúar. Hér hefur verið einmuna tíð frá áramótum, og reyndar hefur í vetur verið eitt hið besta sem menn muna. Fé er beitt út og gefið með, og vegir eins og á sumardegi. Nú er að byrja að frysta hér og fjörðinn tekið að leggja, enda þarf ekki mikið frost til þess. JE

Dýrafirði, 15. jan. — Tíð hefur verið svo eindæma góð undanfarið að allir heiðavegir héðan eru fullfærir, þótt þeir hafi ekki verið mokaðir.

Tíminn segir enn fréttir af Skeiðará 26.janúar:

Fréttaritari Tímans á Fagurhótsmýri símaði blaðinu í gær, að Skeiðará væri hætt að vaxa og þess sæi vott að farið væri að fjara í ánni. Þótt hlaupið virðist þannig vera í rénun virðist fýlan af vatninu aukast og enn fellur mjög á málma fyrir austan. Frá Hornafirði var blaðinu símað að þar fyndist megn brennisteinslykt. Hæg vestan gola var og engu til að dreifa nema Skeiðará. Fýlan var svo megn á sunnudaginn að mönnum þótti nóg um, og meiri en menn minnast að hafa fundið áður í Hornafirði samfara hlaupi í Skeiðará. Um níu dagar eru liðnir síðan vatn fór að vaxa í Skeiðará. Var lengi vel búist við stórfelldu hlaupi, en eins og horfði í gær, eru engar líkur á því að sinni. Hins vegar er vatnsmagnið orðið gífurlegt, eða fjórfalt eða fimmfalt sumarvatn Skeiðarár. Flogið var yfir Grímsvötn og Skeiðará á sunnudaginn og teknar myndir á vegum Jöklarannsóknarfélagsins, en félagið hefur fylgst vel með öllum breytingum á ánni og Grímsvatnasvæðinu. Talið er að sigið í Grímsvatnalægðinni nemi nú einum þrjátíu metrum, en síðast þegar hlaup var í Skeiðará árið 1954, varð sigið 70—80 metrar. Í símalínunni milli Núpsstaðs og Skaftafells hafa farið fjórir staurar. Frá Skaftafelli og bæjum þar fyrir austan verður því að tala í gegnum Höfn í Hornafirði. Jakaburður er sama og enginn í samanburði við það sem áður var, en jakarnir eru stórir. Vonandi verður ekki gos, en áður fyrr urðu þau helst þegar hlaup var í rénun. Nú virðast meiri líkur til að svo verði ekki.

Smávegis snjóaði. Tíminn 27.janúar:

Í gær var víðast snjókoma á Suðvesturlandi, en annars staðar úrkomulaust og víða heiðskírt, hiti um frostmark. Í Mýrdal voru slydduél eða skúrir, en þegar nær dró voru snjóél. Veður var þannig svipað alla leið upp í Borgarfjörð, en þar var úrkomulaust, en éljagangur aftur vestast á Snæfellsnesi. Færð á vegum hafði þó í gærkvöldi ekki versnað neitt sem hét, en var þó hvað þyngst í Hvalfirði.

Tíminn segir vertíðarfréttir 31.janúar - stirð vika:

Vertíðin hefur gengið mjög stirðlega upp á síðkastið og sums staðar var um algera landlegu að ræða í þessari viku. Fyrst framan af janúarmánuði voru góðveður og góður afli, en um miðjan mánuð var sem snúið við blaði, og síðan hafa veður verið válynd og veiðin treg.

Tíminn segir 3.febrúar frá miklu hvassviðri í Vestmannaeyjum:

Austanhvassviðri var í Vestmannaeyjum s.l. laugardagskvöld [30.janúar] og sunnudagsnótt. Varð stórtjón á bátum svo að talið er að það muni nema hundruðum þúsunda. Landlegur hafa verið í  Vestmannaeyjum að undanförnu. Á laugardagskvöld rauk upp með austanhvassviðri og var  jafnframt stórstreymt. Hélst rokið áfram á sunnudagsnóttina og á háflæði, um sexleytið á sunnudagsmorgun [31.], var svo komið, að sjór gekk yfir allar bryggjur nema Friðarhöfn og voru mikil sog og ferleg í höfninni. Fjöldi báta sleit landfestar og ráku saman í eina bendu, sérstaklega við Bálaskersbryggju. Brotnuðu margir bátanna ofandekks. Þar á meðal voru tveir stálbátar og begldust þeir allverulega. Nýi báturinn Ófeigur annar var t.d. þannig útleikinn að leki kom að honum um dekkið. Fullvíst er talið, að taka muni allt að þremur vikum að gera við suma bátana. Telja má víst, að beint tjón á bátunum nemi hundruðum þúsunda en þar við bætist að sumir þeirra missa vafalaust af róðrum fyrir vikið. Svo til hver formaður í Eyjum var ræstur þegar mest gekk á kl. 6—8. S.K.

Morgunblaðið segir 2.febrúar af snjóleysi á Vestfjörðum:

Snjófall hefur verið minna í vetur á Vestfjörðunum heldur en á Suðvesturlandinu, sagði Arngrímur Fr. Bjarnason Morgunblaðinu í gær. Sagði hann að þegar komið væri suður fyrir Snæfellsnesið, væri alls staðar snjó að sjá, allt fram í sjó. Á Vestfjörðum aftur á móti er enginn snjór á láglendi. Arngrímur kvaðst telja að minni snjór hefði fallið í vetur á Vestfjörðum en nokkurn vetur annan síðustu 60 árin. Breiðdalsheiði og Botnsheiði eru lokaðar, en væru þær ruddar, sagði Arngrímur, væri nú og hefði verið alllengi opið akvegasamband milli Ísafjarðar og Reykjavíkur.

Febrúar var hlýr og hagstæður framan af. Óvenjuleg hlýindi og úrkoma gengu yfir, en síðan tók við hægviðri. Síðari hluta mánaðarins var vetrartíð sem stóð svo rétt um viku fram í mars. Veðurathugunarmenn lýsa tíðinni, þar á meðal er minnst á athyglisvert þrumuveður 21.febrúar:

Síðumúli: Febrúarmánuður var í heild góður að veðurfari. Þurrviðrasamur, svo að eftir þ.8. kom aldrei væta svo teljandi sé, enda er hér og á stöku stöðum farið að bera á vatnsskorti. Allan mánuðinn var að kalla snjólaus jörð. Vegir oftast eins og um hásumar. Seinni hluta mánaðarins var oft hvasst og því mjög gjóstugt og kalt.

Lambavatn: Það hefir verið mjög hagsætt veður hér yfir mánuðinn. Fyrri hlutann blíðviðri, en seinni hlutann austan- og norðaustankuldanæðingur. Allan mánuðinn hefir verið hér snjólaust, jafnt á fjöllum sem í byggð. Jörð er orðin mjög þurr og ónýt.

Barkarstaðir (Benedikt Björnsson): Óvenjugóð tíð allan mánuðinn. [7. Hér mestu vatnsflóð síðan 28. febrúar 1930].

Sandur: Tíðarfarið var milt fram til þ.10 og jörð snjólítil á láglendi, sérstaklega eftir hlákuna þ.7. Eftir þ.10. kólnaði og snjóaði talsvert svo færð þyngdist á vegum.

Gunnhildargerði: Fyrri hluti mánaðarins var með ágætum góður, en hinn síðari eins afleitur. Hér er kominn mikill snjór og er þó veðrahamurinn enn verri. [21. Kl. um 3 um nóttina voru þrumur, bjart varð í húsum og símtól eyðilögðust á þó nokkrum bæjum].

Dagarnir 6. til 8. urðu óvenjuhlýir, úrkoma mikil og leysingar. Vildi til að snjór var lítill fyrir. Mikil hæð var yfir Norðursjó, en lægðir vestur undan beindu mjög hlýjum og rökum loftstraumi langt sunnan úr höfum til landsins. 

Tíminn segir frá 9.febrúar:

Stykkishólmi, 8. febr. — Síðastliðið laugardagskvöld [6.] gekk upp með hamfararoki af suðri hér í Stykkishólmi. Jafnframt rigndi verulega. f þessum ógangi fauk hér hlaða og fjárhús, eign Þórólfs Ágústssonar, útgerðarmanns. Byggingar þessar voru úr timbri og járni. Svipti rokið þeim gjörsamlega burtu svo aðeins stendur ber grunnurinn eftir. Húsin voru auð og mun Þórólfur hafa ætlað að nota þau sem fiskgeymslu. Er tjón hans verulegt því ekki þarf að búast við að mikið verði nýtilegt af efninu þó að eitthvað af því væri hægt að tína saman. Ekki er kunnugt um aðra skaða hér um slóðir af völdum þessa veðurs. K.B.G.

Nú um helgina gekk á með roki og rigningu víða um land, nema á Austfjörðum, og fylgdu miklir vatnavextir í kjölfarið. Hafa orðið mikil spjöll á vegum, einkum í Borgarfirði og í Austur-Húnavatnssýslu. Blaðið átti í erfiðleikum með að ná sambandi við fréttaritara sína í Skagafirði og Húnavatnssýslum í gær, þar sem símasamband hafði rofnað við þá staði í óveðrinu. Hvítá í Borgarfirði flæddi yfir veginn milli Hvítárbrúar og Hvítárvallaskála, svo og norðan við Ferjukotssíki. Í gærmorgun var þó komist yfir á þessum stöðum á stórum bílum, en gekk erfiðlega og var ekki hættulaust, því veginn gat hafa tekið alveg af. Síðast þegar fréttist var ekki vitað hve skemmdir voru miklar á þessum kafla.

Hægt er að komast framhjá þessari torfæru með því að fara upp fyrir, sem kallað er, og yfir Hvítá hjá Kljáfossi. Þá hafa lækir rofið veginn víða í Borgarfirði. Alófært er nú um veginn við Reykjadalsá hjá Fellsenda [í Dölum]. Þá er Skógarstrandarvegur við Miðá lokaður og ófært er hjá Hörðudalsá. Fyrir utan þetta hafa víða orðið meiri og minni skemmdir á þessu svæði. Blanda flæðir nú yfir Langadalsveg fyrir norðan Æsustaði og þar er ófært vegna ísruðnings úr ánni. Ruðningurinn braut eina tíu símastaura á þessum stað og má af því marka hver hamagangurinn hefur verið í Blöndu í þetta skipti, en nokkuð langt er frá ánni að símalínunni, þegar allt er með eðlilegum hætti.

Hér í nágrenni Reykjavíkur urðu vegir hvergi ófærir að kalla sökum vatnsagans og hlýindanna. Í gær var þó Mosfellssveitarvegur orðinn mjög illfær vegna bleytu. Á sunnudaginn var áætlunarbíllinn klukkutíma að komast upp að Hlégarði, sem venjulega er farið á 20 mínútum til hálftíma. Var hann bannaður fyrir alla umferð þungaflutningabíla. Hellisheiðarvegur var einnig heldur slæmur, hafði runnið úr honum á nokkrum stöðum, en hann var þó fær þeim, sem gættu sín og fóru varlega. 

Selfossi, 8. febrúar. Sunnanátt og rigning hefur verið hér undanfarið. Vatnsflaumur er mikill í Ölfusá og hefur hækkað í ánni undanfarna 3 daga um 3 metra, mest þó í gær og dag. Eðlileg hæð vatnsins er talin 90 cm en er nú tæpir 4 metrar. Í birtingu í morgun var vatnið komið upp á bakka norðan Tryggvaskála og náði upp í tvö höft á landbrúnni. Flæðir yfir veginn við ána og vatn er komið í kjallara Tryggvaskála. Þá hefur og eitthvað flætt inn í kjallara fleiri húsa við ána. Mun þetta mesta flóð í Ölfusá síðan 1948, en þá urðu hér miklar skemmdir á mannvirkjum, og var farið á bátum milli húsa. Kunnugir segja, að ef ekki væri nú alauð jörð og íslaus áin, þá hefði orðið hér stórtjón nú. Ekki er talin hætta á að áin vaxi mikið úr þessu þar sem reynslan er sú, að vatnið vex einn sólarhring eftir að rigning hættir, og nú er nokkuð farið að sjatna í Hvítá. Búist er við að Ölfusá hafi að þessu sinni náð hámarki sínu á miðnætti í nótt.

Laugarvatni, 8. febr. Algjör samgönguteppa er við Skillandsá í Laugardal. Flæðir áin brúna, og var hann algjörlega ófær í gær og dag. Ýmsar smærri brýr hafa og flotið burtu, t.d. hjá Gröf tók af brú, sem aldrei hefur haggast áður. Í 30 ár hefur aldrei verið svo hátt í Laugarvatninu sem nú. Nemur hækkunin áreiðanlega yfir einum metra. Var þó snjólaust með öllu og má nærri geta hvílíkt ofboðs flóð hefði orðið, er einhver teljandi snjór hefði verið á jörð. Menn muna ekki eftir jafn mikilli rigningu og hér var í fyrradag og í gær. Þá hafa og orðið ýmsar minni háttar skemmdir. Nú er vatn aftur heldur að sjatna. B.B.

Vatnsleysu, 8. febr. Uppfyllingin að vestanverðu við Brúarhlaðabrúna fór í nótt, og þar með er vegurinn lokaður. Flóðið var ekki mjög mikið í gærkvöldi, en fór hraðvaxandi í nótt. Þá kom og skarð í veginn við Stóru-Laxá. Ekki er enn vitað um skemmdir á veginum við Litlu-Laxá hjá Auðsholti, því þar er hann enn undir tveggja til þriggja metra djúpu vatni og Auðsholt einangrað. Vegurinn að Geysi mun og eitthvað hafa skemmst, en er þó slarkandi. Flóð hefur sjaldan gengið svo hátt sem nú. Þ.S.

Barkarstöðum [Fljótshlíð], 8. febr. Vegurinn hjá Merkiá og Árkvörn er ófær. Hjá Merkiá hefur tæst sundur uppfylling við brúna. Fara bílar yfir ána framan við brúna, en hægt er að komast annan veg hjá Árkvörn en þjóðveginn, svo að flutningar hafa ekki teppst. S.T.

Akureyri — 8. febr. Hér var aftakarok og illskuveður í gær og framan af degi í dag, en er nú heldur að lægja. Brunná, skammt utan við Akureyri, rann yfir veginn og tók hann alveg með sér, en hægt er að komast þessa leið eftir öðrum vegum. Sem dæmi upp á rokið má geta þess, að flugvél, sem stóð hér á flugvellinum, var reyrð niður með ýmiss konar óvenjulegum lóðum, svo sem jarðýtu, trukkbíl og 20 manna rútu. Auk þess var raðað sandpokum eins og tolldu á vængi hennar, en samt færðist hún til. Ekki urðu skemmdir á henni. Engir skaðar urðu teljandi innanbæjar hér, en eins og nærri má geta fauk allt, sem lauslegt var, svo sem ruslatunnur og annað slíkt. Ekki hreyfðust þó þök á húsum, svo heitið gæti. E.D.

Dalvík — 8. febr. Í gær var hér 12—15 stiga hiti með stormi og rigningu. Mikil 1eysing varð og braust vatnsflaumurinn inn í nokkur hús hér í þorpinu og olli skemmdum. Var unnið í gær og alla nótt að dæla vatni úr húsunum. Nú er orðið kaldara og vatnið sjatnað nokkuð. Svarfaðardalsá flæðir yfir Akureyrarveg, og hjá Hrísum er hann ekki fær nema stórum bílum, vegna vatns og jakaburðar. P.E.

Morgunblaðið segir frá hitameti 9.febrúar:

Í fyrrinótt gerðist það á Dalatanga við Mjóafjörð, að hitamælirinn sýndi 16 stig. Hafa svo mikil hlýindi ekki mælst áður á Íslandi á þessum tíma árs, síðan reglulegar veðurathuganir hófust hér. 

Hámarkshitinn á Dalatanga fór reyndar í 17,0 stig og 16,9 á Seyðisfirði. Stóð þetta febrúarmet í nærri 40 ár, þar til 17.febrúar 1998. Þá fór hiti í 18,1 stig á Dalatanga. Eftir aldamót hefur hiti þrisvar mælst meiri en 17,0 stig í febrúar. Um (hið umdeilda) núgildandi met (19,1 stig, 12.febrúar 2017) er fjallað í sérstökum pistli hungurdiska. Metið á Dalatanga 1960 sló eldra met um 2 stig. Það var 15,0 stig sett í Fagradal í Vopnafirði þ.22. árið 1932 og jafnað í Vík í Mýrdal þ.15. árið 1955 (athuga mætti það tilvik nánar). Kortið sýnir stöðuna í 500 hPa, jafnhæðarlínur eru heildregnar, en þykktin sýnd i litum. Hún mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs. Þykktin náði hámarki yfir landinu þann 7. 5470 metrar, hefur aðeins orðið meiri tvo daga í febrúar í endurgreiningunni era5 - en hún nær aftur til 1940. Mest var þykktin þegar febrúarmetið 2017 var sett.

Morgunblaðið segir einnig af asahlákunni í pistlum 10.febrúar:

Skagaströnd, 9. febrúar. Suðvestan asahláku gerði hér um helgina. Vöxtur hljóp í allar ár og urðu þær kolmórauðar eins og í mestu vorleysingum. Neysluvatn þorpsbúa varð eins og grautur, en þeir fá það úr Hrafná, sem rennur rétt innan við kauptúnið. Í veðrinu rak hér á land nýbrotinn símastaur og álíta menn að hann sé kominn framan úr Langadal, þar sem Blanda braut 10 símastaura.

Dalvík, 9. febr.: — Aðfaramótt s.l. sunnudags gerði hér suðvestan rok með rigningu og 12 stiga hita. Snjór var í hlíðum. Leysti hann á svipstundu og varð af mikill vatnsflaumur. Brátt kom að því að skolpræsin fluttu ekki hið mikla vatn, er í þau rann, og gekk upp í kjallara og neðri hæðir húsa, er lægst stóðu í þorpinu. Stóðu menn í austri frá því um hádegi á sunnudag til kl. 8 á mánudagsmorgun. Einnig voru tvær brunadælur í gangi allan tímann, en um 8 leytið um morguninn fór heldur að kólna í veðri og vatnið að sjatna. Allverulegar skemmdir urðu í nokkrum húsum, einkum á gólfdúkum. Í flestum þessara húsa hefur aldrei komið upp vatn, þó gert hafi bráðaleysingar.

Bæ á Höfðaströnd, 9. febr.: — Aðfaranótt sunnudags gekk hér mikið sunnan veður. Á bænum Heiði í Sléttuhlíð fauk þak af hlöðu og talsvert af heyi. Konan var ein heima með smábörn og gat að sjálfsögðu ekkert aðhafst.

Í fyrrinótt rauf Hvítá í Biskupstungum skarð í hleðsluna á veginum að brúnni á Brúarhlöðum og var sú leið ekki fær bifreiðum í gær. Farið var að sjatna það mikið í báðum þessum ám í gær, að ekki var talin hætta á spjöllum af þeim völdum.

Tíminn segir af flóði í Blöndu 12.febrúar - og síðan hlýindum:

Blönduósi, 9. febr. — Ofsalegt flóð hljóp í Blöndu um síðustu helgi. Ruddist hún upp á bakkana hjá Æsustöðum og braut þar í fordæðuskap sínum 8 símastaura. Þá brotnuðu 3 símastaurar vestan Hnausakvíslar í Þingi og 1 vestan við Miðfjarðarbrú. Hér er auð jörð og ágætis veður. Reytingsafli er á Skagaströnd. Fá bátarnir 5—8 tonn í róðri. S.A.

Stykkishólmi, 8. febr. — Jarðýta er nú að vinna hér í Helgafellssveitinni og hefur svo verið síðan um áramót. Mun það vera sjaldgæft á þessum tíma árs ef ekki einsdæmi hér. Ýtan hefur verið að ryðja út uppmokstri úr skurðum. Þegar því er lokið hefur jarðýtustjórinn, sem er Ingólfur Hannesson, hugsað sér að hefja plægingar, ef ekki spillist tíð. Klaki er sáralítill í jörð, aðeins þunn skel. Þykir mönnum það að vonum góður sumarauki að geta unnið að jarðýtustörfum á þorra. KBG

Tíminn er enn í flóðum 13.febrúar:

Eins og kunnugt er af fréttum, hljóp mikið flóð í ýmsar stórár norðan lands og sunnan, nú um síðustu helgi. Flæddi vatn yfir stór svæði og olli miklum spjöllum á vegum og bar aur og grjót yfir slægjuland og er ekki fljótséð hve þau spjöll eru mikil. Flóðið rénaði yfirleitt snögglega og víða orðið sæmilegt á þriðjudag, en það var ekki fyrr en í gær að vatn var farið að sjatna að verulegu leyti á eylendinu í Skagafirði, en þar hefur vatninu gengið undarlega seint að síga fram. Svo virðist sem Vestari-vatnaósinn við Borgarsand hafi stíflast af jakaburði um tíma og hafi það mjög dregið úr rennsli vatnsins. Var eylendið lengi eins og hafsjór yfir að líta og áttu menn í miklum erfiðleikum með skepnur, bæði í húsum á flóðasvæðinu og einnig þær, sem úti gengu. Ekki er vitað til að nein vanhöld hafi orðið af völdum flóðsins, Þeir sem þekkja til geta haft það til marks um flóðið, að á tímabili náði það upp að túnum bæja á Langholtinu. Þá komst vatn í fjárhús á Ytri-Húsabakka og  Eyhildarholti, þótt ekki hlytust vandræði af.  Flóðið á eylendinu stafar mest af því, að jakastífla kom í Héraðsvötnin sunnan við brúna yfir Grundarstokk, en norðan Valla. Flæddu Vötnin þar út úr farvegi sínum og út á sléttuna. Miklar skemmdir urðu á veginum sem liggur fram með þeim þar a kafla. Vann jarðýta að því að ryðja jökum af brautinni og undanfarna tvo daga hefur möl verið ekið ofan í hana, en hún skrapaðist burt í hamaganginum.

Þótt Hvítá hafi gerst fjörmikil á Suðurlandi, stóð vatnið ekki lengi um kyrrt. Hún flæddi yfir allan vesturhluta Skeiðahrepps, að meira og minna leyti yfir lönd tólf jarða, svo bæirnir Útverk og sex býli í Ólafsvallahverfi voru umflotin. Var ekki hægt að komast þar á milli nema á bát. Flóðið í Hvítá náði hámarki um klukkan 6 á mánudagskvöld og fór úr því að fjara. Ekki munu skemmdir hafa orðið af flóðinu, svo teljandi sé, nema nokkurt vatn komst í tvær hlöður í Ólafsvallahverfi. Frá Útverkum hafa engar fréttir borist, því þar er enginn maður í vetur síðan íbúðarhúsið brann 1 haust.

Tíminn segir 14.febrúar af „öskufalli“ undan Ingólfshöfða:

Blaðið hafði spurnir af því að skipverjar á skipi nokkru stöddu undan Ingólfshöfða í gærmorgun hefðu orðið varir við öskufall á skipinu og séð mikið mistur til lands. Til þess að fá nánari fréttir af þessu hringdi blaðið til fréttaritara síns á Fagurhólsmýri og fékk eftirfarandi upplýsingar: Ekki mun hafa verið um ösku að ræða þarna, heldur er sennilegast, að framburður Skeiðarár, sem mest er leirleðja, hafi þornað upp og fokið. Þurrkar hafa gengið eystra upp á síðkastið og leirinn hefur þornað upp og breyst í mjög fíngert ryk, sem síðan fýkur langar leiðir án þess að um mikið, hvassviðri sé að ræða. Í Öræfum bar á rykfoki þessu um leið og sjatna tók í Skeiðará, en mest bar á því í gærmorgun, enda var þá strekkingur af vestri. Er allt útlit fyrir að fokið muni halda áfram enn um sinn, þar sem framburður Skeiðarár var geysimikill. Stöðugt fjarar í ánni og er nú mjög lítið í henni. Fyrst þegar fréttin um öskufall á skipið undan Ingólfshöfða barst manna á meðal, bjuggust ýmsir við því, að eldar væru uppi einhvers staðar þar eystra og nú myndi draga til stórtíðinda. En um það er sem sagt ekki að ræða, „askan“ var leir úr Skeiðará.

Morgunblaðið ræðir enn vatnavexti 16.febrúar - en líka vatnsþurrð:

Í ofsahlákunni, sem varð laugardaginn 6. febr. og náði hámarki aðfaranótt sunnudags, urðu einhverjir þeir mestu vatnavextir, sem komið hafa á síðari árum, í ám, um nær allt land. Sem betur fer hjaðnaði flóðið álíka snögglega og það hófst, því að öðrum kosti hefði víða farið illa og jafnvel orðið stórtjón. Í gær var auglýst rafmagnsskömmtun á orkuveitusvæði Laxárvirkjunar. Var komið krap í Laxá og um hádegi hafði rafstöðin aðeins 4000 kW yfir að ráða. Var þá hafin skömmtun og orkuveitusvæðinu skipt í tvö hverfi, sem fengu rafmagn 4 tíma í senn. ... Um hádegi í dag borðuðu Húsvíkingar kaldan mat í hálfköldum húsum, símaði fréttamaður blaðsins á Húsavik í gær. Rafmagnið var tekið af kl.8 um morguninn, áður en menn voru búnir að kynda upp og kom ekki aftur fyrr en kl.1. Þá var rafmagn, en átti að fara aftur kl.7, rétt áður en útvarpsumræður hófust. Í flestum húsum bæjarins er olíukynding, sem gengur fyrir rafmagni og iðnaður fellur allur niður með rafmagninu, því hvergi eru varastöðvar nema í frystihúsinu og mjólkurstöðinni.

Í gær var einnig auglýst í útvarpinu að komið gæti til rafmagnsskömmtunar í Skagafirði og Húnavatnssýslu. Blaðið spurðist fyrir um þetta hjá Eiríki Briem, rafmagnsveitustjóra. — Sagði hann að vegna frosta væri lítið í Gönguskarðsá og víðar og því auglýst til vonar og vara að komið gæti til rafmagnsskömmtunar. Sjaldan kemur þó fyrir rafmagnsleysi á þessu orkuveitusvæði, en getur orðið einu sinni eða tvisvar á vetri.

Það var mikið að starfa austur við Sog um helgina. Stöðva varð rafvélar Ljósafossstöðvarinnar í um það bil 20 klukkustundir. Þetta stóð í sambandi við norðan hvassviðri og nokkurt frost er gerði aðfaranótt sunnudagsins. Þá var Þingvallavatn lagt um 5 cm þykkum ís. Á laugardagskvöldið og sunnudagsnóttina tók ísinn að brotna vegna veðurs. Barst ísrek að orkuverunum og í lóninu við stíflugarð Ljósafossstöðvarinnar hafði á sunnudaginn myndast 6 m þykk íshella við ristarnar sem vatnið fellur í gegnum, inn á vélasamstæðurnar og náði þessi mikla íshella um 8 metra út frá stíflugarðinum. Varð að stöðva vélasamstæður  Ljósafossstöðvarinnar um klukkan 4 aðfaranótt sunnudagsins. Um það leyti fór líka rafmagnið hér í bænum, og var rafmagnslaust í klukkustund eða þar um bil. Klukkan 8 á sunnudagskvöldið hafði ástandið breyst svo til hins betra að hægt var að setja vélar Ljósafoss af stað á ný. Ekki munu þær þó hafa unnið með fullum afköstum fyrr en komið var undir kvöld í gær.

Nú kólnaði. Tíminn segir frá 18.febrúar:

Þar kom að vetrarsvipur færðist yfir landið. Hér sunnanlands hefur verið hvasst og kalt undanfarna tvo daga en ekki hefur þó snjóað. Nyrðra hefur hins vegar gengið á með hvössum éljum.

Húsavík, 17. febr. — Hér er mesta ólátaveður. Hefur verið hvasst af norðri í dag og gengið á með éljum, en með kvöldinu „harðnaði á dalnum" og er nú komin versta hríð með töluverðu frosti. Rafmagnið hefur þó ekki svikið okkur ennþá, en við öllu má búast. H.L.

Sauðárkróki, 17. febr. — Hér er allhvöss norðanátt í dag og hefur gengið á með dimmviðris-éljum. Heldur hefur hvesst með kvöldinu. Frost er 7—8 stig. Snjó hefur lítið fest enn.

Fosshóli, 11. febr. — Akfæri er hér svo gott á vegum að fólksbílar fara keðjulaust um allar heiðar. Er bílfært fram á fremstu bæi í Bárðardal og óvenjulegt á þorra. Bændur beita fé upp á kraft en gefa töluvert. Asahláka, rok og rigning var hér um síðustu helgi. Hljóp þá feikna vöxtur í Skjálfandafljót. Ekki hefur frést af teljandi tjóni en til marks um hvassviðrið má hafa að, að á Sandhaugum í Bárðardal fuku þrjú búnt af þakjárni og voru þó samanhespuð.

Grímsstöðum, 11. febr. — Tíðarfar hefur verið með eindæmum gott hér í vetur. Nú er mjög snjólítið enda var afbragðs hláka fyrir og um síðustu helgi og komst hitinn þá upp í 11 stig hér á Fjöllunum. Er slíkur ylur sjaldgæfur hér á þorra. Jörð er töluvert svellrunnin.

Tíminn segir síðbúnar fregnir af vatnavöxtunum í frétt 23.febrúar:

Garði í Grímsnesi, 13. febr. — Um síðustu helgi gerði hér asahláku og hlupu ár allar í ofsaflóð. Skaðar urðu þó hvergi teljandi Einn bær, Vatnsnes, varð alveg umflotinn vatni og varð um hríð ekki haldið uppi við hann samgöngum nema á „sjó“. Þegar aftur tók að frjósa, varð ófært bæði á „sjó“ o*g landi, en möguleikar á loftflutningum ekki fyrir hendi og var þá heimilið alveg einangrað í 2—3 daga. 

Eins og veðurathugunarmaður í Gunnhildargerði á Úthéraði gat um gerði þrumuveður þar um slóðir aðfaranótt 21.febrúar. Skemmdir urðu á símabúnaði. Þetta er harla óvenjulegt þrumuveður. Háloftakortið sýnir líka nokkuð óvenjulega stöðu. Úrkomubakki virðist hafa komið úr austri og norðaustri í tengslum við háloftalægð sem var yfir landinu á suðurleið. 

Á grunnkortinu sést úrkomubakkinn koma úr norðaustri. Eindregin norðaustanátt er í neðstu lögum, en óráðin eða suðlæg átt efra. Kannski hefur hlýtt loft lent undir köldu og fjalllendið milli Héraðs og Vopnafjarðar kveikt í blöndunni. Mætti athuga betur síðar. 

Tíminn segir af ófærð 24.febrúar:

Í kuldakastinu, sem gerði um síðustu helgi urðu nokkrir fjallvegir ófærir norðan- og austanlands. Allmikill snjór féll á Öxnadalsheiði norðanverða. Vaðlaheiði varð og ófær.  Þungfært er sumstaðar innan héraðs í Þingeyjarsýslum. Vegurinn fyrir Tjörnes er lokaður og ekki er fært úr Kelduhverfi til Kópaskers.

Tíð var afbragðsgóð lengst af í mars. Helst að vetrarsvipur væri á veðri fyrstu vikuna. Veðurathugunarmenn lýsa tíð:

Síðumúli: Það er vor í lofti og vor á jörð. Loftið er milt og túnin byrjuð að grænka. Fyrstu 6 dagana var frost. Eftir það var hér mesta veðurblíða svo að fáir eða engir muna slíkt í marsmánuði. Þann 4. snjóaði og rigndi, svo vatnsskortur sem orðinn var í febrúarlok var úr sögunni. Urðu menn því næsta fegnir.

Lambavatn: Það hefir verið óslitið góðviðri allan mánuðinn. Fyrstu vikuna var frost en alltaf snjólaust. Veðráttan líkist meira vori en vetri. Hvergi svell á polli eða snjór. Varla að sjáist snjór á fjöllum. Þótt veðurblíða hafi verið nú lengi lifnar lítið gróður, er það vegna þess að klaki er töluverður í jörð. Jörð alltaf snjólaus yfir veturinn.

Barkarstaðir. Óvenjugóð tíð allan mánuðinn.

Sandur: Fyrstu vikuna var kalt í veðri og talsverð snjókoma. En að öðru leyti var mánuðurinn framúrskarandi blíðviðrasamur. Voru ýmist þíðviðri eða stillur, heiðríkjur og sólbráðir. Leysti snjóa til mikilla muna seinni hluta mánaðarins.

Gunnhildargerði. Í upphafi kvaddi mánuðurinn sér hljóðs með illviðri og offorsi, en er fyrsta vikan var liðin brá til hins betra og var til mánaðarloka. Snjó tók mjög hægt og er mikið skefli enn. [3. Nú hefir komið svo illt veður að menn gátu ekki fyrr en um kveld komist í fjós að þeim bæjum sem þurfti út til að sinna kúm. Um snjó er ekki gott að komast að hinu sanna því veðurhæðin var svo geysileg að fyllt hefur upp sund og dokkir og til er að bústaðir manna hafa að mestu leyti horfið í snjó.

Hallormsstaður (Páll Guttormsson). Bylurinn 3.mars í lok kuldakaflans er byrjaði 10. febrúar og endaði 5. mars er dimmasti bylur er hér hefur komið í seinnitíð. Eftir það var mánuðurinn heiður og marga daga hátt hitastig eins og í mánuðunum á undan á þessum vetri.

Tíminn segir af hreinsandi snjókomu 5.mars - eftir margra vikna ryk. Eins er sagt frá lagnaðarís á Eyjafirði. 

Fáir munu hafa tekið snjókomu með meiri fögnuði að þessu sinni en Reykvíkingar, þegar langvarandi gjósti og ryki lauk skyndilega í fyrrinótt í kyrrlátri, hvítri og hreinni ofanhríð. Og fæstir töldu eftir sér að moka af gangstígnum í gærmorgun.

Akureyri, 4. mars. — Pollurinn og Eyjafjörður er nú ein samfelld ísbreiða alla leið út að Krossanesi og þar þvert austur yfir fjörðinn. Er þetta næsta fátítt, að svo samfelld ísbreiða og vakalaus sé á firðinum, og veldur erfiðleikum í sambandi við siglingar. Hekla kom hér við í gær í strandferð, og braut sér leið gegnum ísinn alla leið inn að Torfunesbryggju. Nokkur togskip lágu hér inni, og voru þau að tínast út í gærkvöldi, eftir að hafa tekið kost og Heklan hafði opnað rennu í ísinn. Um það leyti, sem Hekla tók að ryðjast gegn um ísröndina að utanverðu, lagði togskipið Hafþór af stað út. Gekk báðum skipunum fremur vel að brjóta frá sér, og gátu svo skipst á rennum, er þau höfðu mæst. Var þá allgóð braut opin fyrir þau skip sem eftir lágu. Ísinn er fremur meyr, og kemur það til af því að stöðugt hefur snjóað á hann, svo að hann hefur ekki fengið frið til þess að harðfrjósa eins og hann hefði verið auður í hreinviðri. Hefði snjórinn ekki verið svo mikill á honum, hefðu skipin hvorki komist lönd né strönd. ED.

Áfrahald á blíðufregnum. Tíminn 13.mars:

Akureyri, 12. mars. — Hér er nú hver dagurinn indælli hvað veðurfar snertir, kyrrt og sólfar um daga en nokkurt næturfrost. Fært er orðið á ný um héraðið, og Öxnadalsheiði einnig opin. Pollurinn er ennþá ísi lagður en þó er opið frá Torfunesbryggju. Aftur á móti er bátahöfnin lokuð og hefur engin trilla komist á sjó í meira en 3 vikur. Eru trillubátaeigendur teknir að gerast órólegir, því að nú fer að verða von á loðnunni.

Í Tímanum 22.mars er fróðlegur pistill um Skeiðará og fleira. Við styttum hann mikið hér en mælt er með að áhugasamir fletti honum upp:

[Sigurður Arason, bóndi, Fagurhólsmýri skrifar um Skeiðará og fleira] Vorið 1903 kom hlaup í Skeiðará og eldgos í Grímsvötn. Þetta eldgos sást mjög greinilega og hvar það var í jöklinum, þó mun enginn maður hafa komið á þær slóðir, þar sem eldgosið var, svo vitað sé, og ekki næstu ár á eftir. [...] Merkasti árangur af ferð Svíanna var sá, eins og kunnugt er, að þeir fundu mikið jarðhitasvæði þar sem gosið hafði eldi í sambandi við Skeiðarárhlaup, og nefndu Svíagíg. Dr. Sigurður Þórarinsson jarðfræðingur, sem einnig er vel heima í þjóðlegum fróðleik, vék þessu nafni Svíanna til hliðar, ef svo mætti segja, og færði það yfir á hnúka þá sem nú eru nefndir i Svíahnúkar en gígana nefndi hann Grímsvötn, sem allir kannast við. Nafnið Grímsvötn var farið að falla í gleymsku, en var áður þekkt, og þá bundið við þennan stað, og til gamans má geta þess að Fjalla-Eyvindur þekkti það, og ekki ósennilegt að hann hafi heyrt söguna af Grími sem nafnið er kennt við. En Fjalla-Eyvindur var allra manna kunnugastur í óbyggðum og allt af að leita að þeim dal sem honum gæti hentað sér til framdráttar. Nokkrum árum eftir að Grímsvötn fundust fór að vakna áhugi á rannsóknum á Vatnajökli og því sem þar er að finna sem að jarðfræði lýtur o.fl. og hafa fræðimenn lagt leið sína þangað, bæði heimamenn og erlendir fræðimenn í samvinnu og mun það almannarómur að okkar menn hafi ekki látið skutinn eftir liggja. [...]

Síðan 1934 hefur vatn ekki farið að neinu ráði um sandinn, frá Skeiðará og Sandgígjukvísl. Sennilega landsvæði sem er um 200  ferkílómetrar að flatarmáli, þarna eru komnir allgóðir sumarhagar fyrir sauðfé, og yrði sennilega upp gróið land að miklu leyti, ef gróðurinn fengi grið, fyrir vatnaágangi. Á Breiðamerkursandi hefur haldist meiri gróður en á Skeiðarársandi. Einkum síðan jökulsambandi við það hafa árnar fengið fastari farvegi en renna ekki eins sitt á hvað og áður.

Tíminn lýsir góðri tíð 29.mars:

Við höfum ekki haft mikið af vetrarhörkum að segja á þessum vetri. Dag eftir dag hefur verið einmuna veðurblíða víðast hvar á landinu, og lítið sést af snjó. Frost hafa ekki verið mikil né langvarandi, en samt nóg til þess, að nú er víða. komin mikil aurbleyta á vegi.

Tíminn birti 1.apríl bréf úr Skáleyjum á Breiðafirði:

Skáleyjum, 25. mara. — Tíðarfar hefur verið mjög hagstætt hér í vetur. Frá áramótum fram í miðjan febrúar mátti heita stöðug blíðviðrishlýindi. 13. febrúar hvessti á norðan, kólnaði og gerði uppúr því samfelldan norðangarð um þriggja vikna skeið með frosti sem komst allt niður í 11 stig á Celsius hér í eyjunum. Góa heilsaði kuldalega og spáði því vel um tíðarfarið framundan. Samkvæmt gömlu máltæki, sem hljóðar svo: „Grimmur skyldi góudagurinn fyrsti, annar og hinn þriðji, þá mun góa góð verða.“ Það má segja að nú hafi farið eftir spánni, því upp úr þessu fór að hlýna og gerði suðaustan hægviðri sem má heita að hafi haldist síðan. Er nú jörð að verða þíð og nál farin að lifna í grundum. G.J.

Apríl var einnig hagstæður, en gróðri fór samt ekki mikið fram norðanlands sökum næturfrosta  Veðurathugunarmenn lýsa tíð:

Síðumúli: Aprílmánuður er í huga mínum ein samfelld heild góðviðra, en gott veður hefir ósegjanlega mikil og góð áhrif á líðan manna og dýra, og því dáum við það. Smámsaman grænka túnin, en gróðurinn fer mjög hægt, bæði á túnum og úthaga.

Lambavatn: Það hefir verið svipað veður þennan mánuð eins og fyrri mánuði. Oftast stillt veður og úrkomulítið. En aldrei nein sérstök hlýindi. Gróður frekar lítill og nú síðustu dagana hefir verið kaldara.

Hólar í Hjaltadal: Köld veðrátta. Viðvarandi skörp frost. Ekki mikið úrfelli. Óstöðug vindátt. Gróðurlaust að kalla í lok mánaðarins.

Sandur: Tíðarfarið milt og hægviðrasamt, en úrkomur talsverðar öðru hvoru. Snjólaust var að mestu á láglendi, en gróður nær enginn í mánaðarlokin vegna tíðra næturfrosta.

Reykjahlíð (Pétur Jónsson): Hægviðramánuður mikill, en fremur kaldur.

Gunnhildargerði: Veðrið var mjög ákjósanlegt og tók allan snjó og gróðrarnál tók að lifna, en svo gerði áfelli í lokin.

Tíminn segir af veðri eystra 6.apríl:

Eskifirði, 4. apríl. — Nú er gott veður í dag, vorblíða, en í gær var hálfgerður bylur. Á þessu má sjá, að hér er heldur breytilegt veður, en yfirleitt má segja, að sæmilegt tíðarfar hafi verið í vetur. Nú er verið að moka Oddsskarð, og er vinnuflokkurinn á háskarðinu í dag. Gert er ráð fyrir, að það myndi taka svo sem 4-5 daga að opna skarðið.

Tíminn 8.apríl - enn einmunatíð:

Hrunamannahreppi, 2. apríl. — Einmunatíð hefur verið hér að undanförnu og farin er að sjást grænn litur á túnum. Vegir eru að byrja að spillast vegna aurbleytu.

Smáhríðarkast gerði líka norðanlands. Tíminn 9.apríl:

Siglufirði, 6. apríl. — Nú í gær og fyrradag hefur verið norðaustan hvassviðri með snjókomu. Alhvítt er yfir að líta, en snjórinn er laus og verður fljótur að hverfa, ef hlýnar og kyrrist í veðri. Í dag er heldur sð birta. BJ

Útsynning gerði nokkra daga - óhagstæður á sjó vestanlands. Tíminn 20.apríl:

Ólafsvík, 20.4. — Mjög hefur verið umhleypingasamt og misjafn afli það sem af er þessum mánuði. Veður er slæmt í dag og hafa bátarnir ekki komist út til að vitja um. Fiskurinn verður því mjög lélegur og ekki séð hvort bátarnir komast út í nótt. Svona illveður hafa þó verið sjaldgæf sem betur fer.

Tíminn birti 5.maí bréf úr Hrútafirði, þar er minnst á vatnsskort:

Hrútafirði, 26. apríl. Flestir munu sammála um að s.l. vetur sé einn snjóléttasti sem yfir þetta land hefur gengið á þessari öld. Hér í Hrútafirði hefur vart fest snjó í byggð frá því snemma í nóvember en þá gerði tveggja daga stórhríð. Í því veðri fórust nokkrar kindur frá stöku bæjum. Fljótlega tók þann snjó upp og síðan má heita að jörð hafi verið alauð. Vegir hafa verið sem á sumardegi og aldrei teppst daglangt. Nokkur frost voru um tíma og varð af þeim sökum tilfinnanlegur vatnsskortur á stöku bæjum. Heilsufar hefur verið gott bæði hjá mönnum og dýrum. — J.R.J.

Maí var lengst af mjög hagstæður, en þó gerði illvígt hret í kringum þann 20., sérstaklega vont á Vestfjörðum. Veðurathugunarmenn lýsa tíð.

Síðumúli: Óvanalega hlý og góð veðrátta allan mánuðinn. Grasspretta ákjósanlega góð.

Lambavatn: Það hefir verið mjög hagstætt. Gróður ágætur. Það gerði norðankulda og rok eftir 20. Kom þá þyrrkingur í gróður.

Sandur: Öndvegistíð allan mánuðinn, hlýindi og sólfar lengst af. Gróðri fór vel fram, þó fremur væri þurrviðrasamt. Tún voru orðin algræn fyrir mánaðarlok, fjalldrapi og birki laufgað og útjörð vel gróin. Er slíkt mjög óvenjulegt í maímánuði.

Reykjahlíð: Góð veðurátta og jörð vel gróin um mánaðamót. Seinasti ís fór af Mývatni 17.maí.

Hof í Vopnafirði (Hrafnkell Valdimarsson): Hagstæð tíð utan dagana 20. til 25. Þá fennti lömb og skóf yfir fullorðið fé.

Gunnhildargerði: Mánuðurinn var með eindæmum góður, nema áfellið um þann 20. Hríðin var ekki löng, en ströng. [22. Nú er ömurlegt út að líta, allt þakið snjó, sér vart milli húsa. 23.maí, besta skíðalieið af bæjarhlaðinu enda skefli víða].

Skriðuklaustur (Jónas Pétursson): Gróður fágætlega mikill í lok mánaðarins. Þrátt fyrir kuldakaflann eftir 20. verður þessi mánuður að teljast fremur hagstæður.

Tíminn segir kuldafréttir úr Dýrafirði í pistli 10.maí:

Dýrafirði, 5 maí. Hér hefur verið þrálát kuldatíð undanfarið, norðaustan strekkingur og hraglandi á fjöllum en úrkomulaust í byggð. Trén voru byrjuð að litka í góðu tíðinni í vetur, en hafa farið aftur og kalið. Jörð er ekki enn orðin klakalaus. Fé er því allt enn í húsi og á gjöf. J.D.

Þann 11.maí gerði mikið þrumuveður um hluta Vesturlands. Tjón varð á símum og símalínum. Tíminn segir frá 13.maí:

Borgarnesi — 12. maí. — Síðdegis í gær [11.] gekk þrumuveður yfir hér og vestur yfir Hraun- og Álftaneshrepp. Við símstöðina á Arnarstapa á Mýrum laust niður eldingu með þeim afleiðingum, að símaborðið gereyðilagðist. Símstöðvarstjórinn hafði verið að tala í símann og lagði tólið frá sér rétt andartak, og rétt sem þá kváðu við ofsalegar drunur líkt og hleypt hefði verið af haglabyssu í herberginu og eldingarnar stóðu hvarvetna út úr borðinu og tólinu. Í Hraunhreppi klofnaði símastaur, og á Ánastöðum í Hraunhreppi lá við íkveikju, er sló niður í inntak frá síma í húsið. Þar var þó voða afstýrt. Með þessum ósköpum fylgdi mikil skírnarskúr, eins og hellt væri úr fötu yfir réttláta og rangláta. Að öðru leyti var  blíðuveður á þessum slóðum, enda upplýsti Veðurstofan, að þrumuveður kæmi oftast í miklum hitum á sumrin, eða útsynningi á veturna. JE.—s

Enn segir af sama þrumuveðri í Tímanum 18.maí:

S.l. miðvikudag [11.], — fyrir réttri viku — brugðu kynngikraftar náttúrunnar á kreik vestur á Snæfellsnesi. Indælis veður var um daginn, og hafði verið alla vikuna, eins gott og venjulega gerist mánuði síðar að vorinu. Bændur og búalið var önnum kafið við vorverkin, og allt var eins gott og á varð kosið. Þegar líða tók á daginn heyrðust þungir dynkir í austrinu, líkt og oft heyrist þar vestra í góðu veðri, þegar verndarenglar landsins á Suðurnesjum liðka byssur sínar og þjálfa skotfimina. Snæfellingar lögðu þess vegna ekki eyrun eftir brestunum. Svo kom kvöldið, kyrrt og fallegt, og í kvöldkyrrðinni heyrðust dynkirnir ennþá betur, engu líkara en þeir færðust nær. Ekki ollu þeir þó neinum heilabrotum fremur en fyrr, og að loknu dagsverki gengu Snæfellingar til hvíldar og opnuðu fyrir útvarpstækin. En þegar kom að  framhaldsleikritinu „Ekið fyrir Stapann“, var sem fjandinn væri laus. Svartur himininn sem áður var heiður og blár, var allt í einu svartur og skýjaður, og nærri því samtímis skall á hellidemba, hávaðaþrumur og eldingar. Síminn tók viðbragð og hringdi með ógurlegum  gauragangi, og blossarnir stóðu fram úr útvarpsviðtækjunum. Húsin léku á reiðiskjálfi og glerið nötraði í gluggunum. Þessi djöflagangur stóð upp undir hálftíma, og hætti síðan jafn skyndilega og hann byrjaði. Þá var að gera sér grein fyrir því hvað skeð hafði.

Ljóst var að eldingu hafði lostið niður, en hve víða, og hve mikill usli hafði af því orðið? Áður en langt um leið kom það fram, að þeim hafði lostið niður á tveimur stöðum, annarri hjá Syðri-Tungu, en hinni hjá Ytri-Tungu. Hin síðarnefnda hafði rótað upp þar sem hún kom niður, en ekkert hjá því sem hin hafði af sér gert. Snúningsvél stóð úti á túni hjá bænum Syðri-Tungu. Í hana stakk eldingin sér, og þaðan niður í túnið og beint í símakapal sem þar var þræddur neðanjarðar. Er ekki að orðlengja það, að eldingin reif kapalinn upp á 65 metra kafla, en brenndi símalínuna á alls 250 metra vegalengd. Umhverfis gíginn sem myndaðist af sprengingunni var jarðveginum kastað 15 metra veg. Snúningsvélin stóð 100 metra frá fjárhúsunum í túninu. Kindur nokkrar voru á beit skammt frá þar sem eldingin kom niður, og brá þeim harkalega við. Hlupu þær ýmist saman í hnapp eða tvístruðust aftur og vissu ekki sitt rjúkandi ráð. Kona nokkur, sem var á leiðinni í hús fann snöggan og óbærilegan hita, og var sem höfuð hennar ætlaði að klofna af loftþrýstingnum. Eins var um þá sem staddir voru innan dyra á nálægum bæjum, að þeir fundu mikinn og snöggan hita, og á eimum bæ fengu allir heimilismenn rafmagnshögg þar sem þeir sátu inni í húsum. Blossarnir stóðu langt fram úr öllum rafmagnstækjum, og á einum bæ gereyðilagðist útvarpstæki. Hefur ekki mátt miklu muna, að stórslys hlytust af þessum veðragangi. Því ef eldingum hefði i lostið niður í mannabústaði hefði áreiðanlega illa farið. — s —

Þrumudagurinn 11.maí markar upphaf hitabylgju sem stóð í nokkra daga. Þótt við verðum að láta nánari greiningu á þrumuveðrinu liggja milli hluta hér má telja líklegt að það tengist framrás hlýja loftsins sem sjá má á kortinu hér að ofan. Það er furðuoft sem þrumur ganga í upphafi slíkra hitabylgna sem komnar eru úr suðaustri og austri. Það er eitt einkenni þessara þrumuveðra að þeim virðist sama um hvort nótt er eða dagur. Kannski var þetta veður öflugra fyrir þá sök að sólarylur hjálpaði til - en við vitum það ekki almennilega nema með betri og ítarlegri greiningu. 

Línuritið hér að neðan sýnir hita á 3 stunda fresti í Reykjavík dagana 11. til  23.maí. Einnig má sjá hámörk (rauðir krossar) og lágmörk (bláar stjörnur). Dagarnir 12, til 14. eru sérlega hlýir. Þykktin yfir landinu var ekki sérlega há, en blöndunarskilyrði virðast hafa verið með besta móti, sólar naut, vindur blés af austri yfir alauðar heiðar og láglendi. Nokkuð hlýtt var líka 15. og 16., en eftir það hallaði undan fæti. Við sjáum að dægursveifla hitans minnkaði stórum (það var alskýjað) og þann 20. gerði síðan verulegt kuldakast sem kemur við sögu hér að neðan. Lágmarkshiti aðfaranótt 23. fór niður í 1,0 stig.

Hitinn varð hæstur 20,6 stig, síðdegis þann 14. Þann 19.maí 1905 fór hiti í Reykjavík jafnhátt, reyndar 0,1 stigi hærra. Ómarktækur munur er á þessum mælingum, en árið 1905 stóðu mikil hlýindi aðeins í einn dag. Fjallað er um þetta gamla met í pistli hungurdiska um árið 1905. 

Þann 20. kólnaði snögglega. Snarpt lægðardrag í háloftum kom yfir Grænland og bjó til lægð á Grænlandshafi sem síðan þokaðist austur um norðanvert Ísland. 

Kortið sýnir lægðardragið síðdegis þann 20. Versnaði veður mjög á Vestfjörðum og síðar einnig á Norður- og Austurlandi.

Um kvöldið var blindhríð norðvestan við lægðina eins og kort japönsku endurgreiningarinnar sýnir réttilega. Þetta hret gekk þó nokkuð hratt hjá. Morgunblaðið segir af hretinu í pistli 21.maí:

Eftir þá öndvegistíð sem verið hefur um allt land undanfarið, skýrði Veðurstofan frá því í gærmorgun, að hinn ósvikni pólarstraumur, sem jafnan fylgir þegar háþrýstisvæði myndast yfir Grænlandi, væri að flæða inn yfir landið. Kuldans gætti þegar í gærmorgun á nokkrum stöðum. Í gærmorgun snemma var 8 stiga frost komið á Jan Mayen og um hádegið var það komið niður í 5 stig. Í vetur er leið var frostið litlu meira. Hér á landi var hvergi frost, en hitinn hafði komist niður í 0 stig á Raufarhöfn. Sagði fréttaritari Mbl. þar í símtali í gær, að er fólk reis úr rekkju í gærmorgun hafi jörð þar verið alhvít. Í gær gekk þar á með bleytuhríð en hitinn var kominn upp í 2 stig. Kuldaskilin yfir landinu voru afarglögg síðdegis í gær. Kuldabylgjan hafði þá flætt inn yfir landið og náði nærri því þvert yfir frá Snæfellsnesi og að Dalatanga, en þá hafði hún ekki enn skollið yfir Skagafjörð og Eyjafjörðinn. Illskuveður og kuldi var á Vestfjörðum í gær. 

Morgunblaðið heldur áfram 22.maí:

Það er vetrarríki í dag hér á Siglufirði, sagði Guðjón Jónsson fréttaritari Mbl. á Siglufirði í símtali laust eftir hádegi í gær. Hér er keðjufæri á öllum götum og Siglufjarðarskarð sem búið var að ryðja að mestu hefur nú teppst algjörlega á nýjan leik. Vonskuveðrið brast á seint á föstudagskvöld og í fyrrinótt var 0 gráðu hiti og mikil snjókoma. Margir höfðu sleppt kindum sínum, sagði Guðjón og voru ýmist við að ná fénu í hús í alla nótt og eru enn ókomnir. Hér var allt orðið iðgrænt og vorlegt um að litast, fólk var við garðyrkjustörf í frístundum sínum og voru margir búnir að setja niður í garða sagði Guðjón. Guðjón sagði, að þar í bænum væri hríðin svo dimm í snörpustu hryðjunum að varla sæist milli húsa, en þess á milli er nokkur hundruð metra skyggni. Í Siglufjarðarskarði var búið að ryðja bílum leið gegnum 4 metra þykka skafla í skarðinu, og búist hafði verið við að það yrði fært í dag. En nú er, mikill nýr snjór fallinn efra og enginn veit nú hvernig hægt verður að opna skarðið aftur. Þar efra er frost og þreifandi stórhríð.

Húsavík, 21. maí: — Eftir langstætt góðviðri og sérstakar veðurblíður brá hér í gær til norðan og norðaustan áttar, fyrst með slyddu en kólnaði er á daginn leið og var orðið hvítt niður í fjallsrætur í gærkvöldi. Í morgun var orðið alhvítt niður í sjó, og kominn ökklasnjór. Í allan dag hefur verið snjókoma. Veður þetta veldur bændum miklum örðugleikum, þar sem fannkoman er það mikil að helst verður að hýsa lambær, en burður allsstaðar byrjaður og sumstaðar langt kominn. Snjókoma er mest við ströndina og svo aftur í hásveitum, en t.d. í Reykjadal og fram Aðaldal var lítil sem engin snjór kominn í morgun. Um það bil er blaðið var að fara í prentun í gær, kl.4, náðist símasamband við Ísafjörð og sagði fréttaritari Mbl. þar að tekið væri að rofa til þar vestra. Í fyrradag og nótt var þar mikil snjókoma og versta veður, norðan og norðaustan stórhríð. En snjóinn tekur fljótt upp, sagði fréttaritari, vegna bleytunnar. Allir vegir vestur yfir fjall hafa lokast í nótt. Gera má ráð fyrir að talsverðir fjárskaðar hafi orðið í þessu veðri, t.d. á Snæfjallaströnd, en um það er ekki vitað með vissu hér ennþá. Tíð var orðin svo góð að ómögulegt var að halda fénu heima við, en sauðburður langt á veg kominn.

Stykkishólmi, 21. maí. — Hér var norðan hvassviðri í nótt og snjóaði niður á jafnsléttu. Fjöll eru alhvít og fremur kalt í veðri. — Fréttaritari.

Morgunblaðið segir enn af hretinu í pistli 24.maí:

Sennilega mun norðanveðrið fyrir helgina hvergi hafa orðið eins hart og norður á Snæfjallaströnd. — Þar geisaði að heita má iðulaus stórhríð á annan sólarhring. Í þessu veðri hafa týnst milli 25—30 kindur og yfir 20 unglömb, en sauðburður var rétt að hefjast, er  veðrið brast á. Um klukkan 10 á föstudagsmorguninn tók að fenna, og herti þá jafnframt veðrið. Var komið ofsaveður og ófært að vera úti um hádegisbilið. Hélst það veður allan daginn og fram um nónbil á laugardag. Bændurnir í Unaðsdal, Mýri og Bæjum fóru þá þegar ásamt heimilisfólki sínu að leita að fénu. Var þá komin þar svo mikil fönn fram í dölum og í fjöllum, að erfitt var að komast áfram. Í fyrstu óttuðust bændurnir að miklir fjárskaðar hefðu orðið í þessu harða áhlaupi. Á sunnudaginn fór veður batnandi og var þá haldið áfram að leita og enn í gær. Í gærkvöldi vantaði á þessa þrjá bæi 8—10 kindur á hverjum þeirra, en auk þess nokkuð af lömbum. Á Bæjum voru týnd 12—14 lömb og í Unaðsdal 8—10. Í Æðey var allt fé í húsi, er veðrið brast á. Kjartan bóndi í Unaðsdal sagði að veðurhamurinn hefði verið óskaplegur — eins og verstu haustveður. Rétt utan við bæinn var í gær langur skafl, sem nær fram túnið og sagði Kjartan hann vera um 2 metra háan. Í gær var sólskin þar og seig snjórinn mikið á þessum eina degi, en hiti var rétt ofan við frostmark. Taldi Kjartan að mesta frost í áhlaupinu hefði verið 3 stig. — Hann sagði að bændur myndu ekki fara til frekari leita fyrr en eftir 2—3 daga, þegar færð væri orðin betri. — 'k —

Páll bóndi á Þúfum í Reykjafjarðarhreppi símaði í gær, að sér væri ekki kunnugt um að hretið hefði valdið neinum fjársköðum þar í sveitinni.

Júní var hagstæður gróðri og spretta var góð. Úrkomur töfðu upphaf heyskapar sunnanlands, en nyrðra gátu margir hafið heyskap og náðu inn allmiklu áður en þar blotnaði til ama í júlí. Veðurathugunarmenn segja frá:

Síðumúli: Indæl og ágæt veðrátta. Grasspretta í besta lagi, en sakir óþurrka og voranna hefir sláttur ekki hafist fyrr en nú alveg nýlega.

Lambavatn: Það hefir alltaf verið stillt veður, en nú seinni hluta mánaðarins hefir verið óslitin votviðri. Svo allt er á floti í vatni eins og mest á haustin. Grasspretta er góð, en lítið farið að slá nema í vothey.

Sandur: Tíðarfarið var gott, en helst til þurrviðrasamt. Fremur var svalt fyrri hluta mánaðarins, en síðari hlutinn mjög hlýr. Talsvert bar á kali í túnum.

Þorvaldsstaðir (Þórarinn Haraldsson): Tíð var köld og mjög tíðar og dimmar þokur framan af og frem yfir miðjan mánuði flesta daga var einhver úrkoma, en þó rigndi aldrei mikið. [24. Að kvöldi voru þrumur, óvenjulega mikið, eldingar og leiftur mjög tíð. Menn muna ekki svo miklar þrumur og eldingar sem var þetta kvöld].

Skriðuklaustur: Þessi júnímánuður sérstakur vegna skúra og hagfelldrar úrkomu fyrir gróður.

Tíminn segir af hafrannsóknum 8.júní [bara brot hér]:

Ægir hefur nú lokið rannsóknum í ár í hafinu vestur af Íslandi. Farin var sama leið og undanfarin ár, eftir því sem hafísinn leyfði, en hin breytilega hafíssins veldur því að ekki er alltaf hægt að fara yfir sömu svæðin ár eftir ár. Ísinn er þó á svipuðum slóðum og í fyrra. Um niðurstöður er að sjálfsögðu ekki hægt að fullyrða neitt á þessu stigi málsins en hins vegar virðist „vora“ óvenjuvel að þessu sinni í hafinu. ...

Tíminn segir 9.júní af sláttarbyrjun í Eyjafirði:

Sláttur er hafinn i Eyjafirði, og er það óvenju snemmt. Á mánudag {6. - annan dag hvítasunnu] hófst slátturinn á þremur bæjum, en grasspretta hefur verið mjög ör undanfarið og veður gott. Eru horfur á ágætu heyskaparsumri, ef ekki spillir veðri á næstunni. E.D.

Tíminn birti 1.júlí síðbúnar fréttir frá Raufarhöfn:

Raufarhöfn, 13. júní. — Hér hefur vorað afbragðsvel, sauðburður gekk að óskum og er lambfé allt komið á fjall. Grasspretta hefur verið óvenju góð til þessa og útlit fyrir gott heyskaparár. Síðustu dagana hefur þó gert norðanátt með kulda og éljagangi, og getur það orðið til að spilla grasvexti, ef ekki breytir fljótlega til batnaðar.

Tíminn segir af leysingum 21.júní:

Akureyri, 20.júní. Árnar byltast nú fram, kolmórauðar, langt út á Eyjafjörð, svo fjörðurinn er flagbrúnn fram eftir öllu. Farið er að flæða yfir veginn hjá Hrísum í Svarfaðardal og er jafnvel talin hætta á, að þar verði ófært með öllu í kvöld. Það er Svarfaðardalsá, sem þar flæðir yfir veginn hjá Hrísatjörn. Fnjóská er svo mikil og dökk að annað eins hefur ekki sést í háa herrans tíð, Hörgá sömuleiðis og Eyjafjarðará er eins og leirelgur. Þetta eru fyrstu verulegu vatnavextirnir í ánum á þessu ári.

Tíminn segir frá tíð á Snæfellsnesi 22.júní:

Miklaholtshreppi, 19. júní. Vortíðin var nær áfallalaus, samfelld hlýindi að kalla frá því snemma í apríl. Veturinn var í heild líka mjög hlýr og úrkomulítill og einn hinn besti sem komið hefur á þessari öld. Það mun einsdæmi að lofthiti komist upp í 20 gráður í byrjun maímánaðar eins og þó var nú í vor. Lítilsháttar hret gerði 20. maí, en það sakaði ekki gróður; snjó festi þó víða í byggð og skafla gerði í fjöll, en það varði stutt og tók snjóinn fljótt upp aftur, frost var ekki teljandi.

Tíminn segir af bleytutíð 24.júní:

Hveragerði, 23. júní. — Hér hefur verið rigning og leiðindaveður alla þessa viku og slagviðri með köflum svo að ekki hefur verið fært til útivinnu. Tún eru hér að verða fullsprottin, en menn hugsa ekki til heyskapar meðan þessi leiðindatíð stendur.

Tíminn segir hafísfregnir 2.júlí - ís var með minnsta móti:

Um mánaðamótin maí—júní reyndist ísinn vera lengra frá landi en undanfarin 5 ár. Síðari hluta júní hafði stóra ísspöng rekið suður undir Strandagrunn, en þar fyrir austan var ísinn mjög norðarlega. Í lok maí var hitastig sjávar fyrir vestan og norðan land öllu hærra en meðalhitastig undanfarinna 10 ára. Í júní var sjávarhitinn einnig talsvert yfir meðalhita, og virðist hiti sjávar við Norður- og Austurland verða hærri á á þessu sumri en undanfarin ár.

Júlí var votur víða nyrðra, en syðra viðraði lengst af vel til heyskapar. Þó var kvartað undan skúrum. Veðurathugunarmenn segja frá:

Síðumúli: Veðrátta í júlímánuði var mjög hagstæð til heyskapar fram til þess 20. Þá höfðu flestir hér um slóðir slegið mest allan fyrri slátt á túnum og þurrkað og sett töðuna, en lítið hirt inn. Til þess vannst ekki tími, því nóg var að við að slá og þurrka heyið. Svo kom vætutíðin og sætin blotnuðu svo ekki var hægt að hirða þá upp stytti, nema þar sem súgþurrkun er. Urðu menn því að bíða með það og er þess vegna enn mikið úti víðast hvar. Grasspretta er ágæt og töðufall því mikið.

Lambavatn: Það hefir verið stillt og hagstætt veður. Heyskapur er óvenju langt kominn hjá öllum svona snemma. Grasvöxtur er óvenjugóður og nýting ágæt. Það eru venjulega skaflar undir Skörðunum sem ekki þiðna nema einstaka sinnum og þá ekki fyrr en seint í september. Nú eru þeir alveg horfnir fyrir miðjan júlí (18.).

Hólar í Hjaltadal: Yfirleitt hlýtt. Lítið sólskin. Mikið um skúraleiðingar með fjöllum. Úrkoma meiri og minni í 20 daga. Erfið heyskapartíð.

Sandur: Blíðviðri og þurrkar voru til þ.9. En þá gekk í óþurrka og úrkomur sem héldust til mánaðarloka að undanskildum 2 dögum, 15. til 17. Víða var búið að hirða tún þegar óþurrkarnir byrjuðu, en sumstaðar hröktust töður.

Gunnhildargerði: Veðrátta hefir verið hér þurrklaus og erfið til heyskapar, fýla flesta daga.

Fyrstu daga júlímanaðar fór lægð til austurs og síðar suðausturs fyrir sunnan land. Hún beindi mjög röku lofti að Suðaustur- og Austurlandi og gríðarmikið rigndi, sérstaklega í Öræfum. Veðráttan segir frá því að vatnsflaumur í Virkisá hafi sópað burt 20 metra kafla úr varnargarði og brotið skörð í veginn austan Virkisárbrúar. Brú yfir Kvíá hafi einnig sigið og skekkst. Sömu daga varð Mýrdalssandur ófær vegna vatnavaxta. Tíminn segir af úrkomunni 5.júlí:

Geysimikla rigningu gerði í Öræfum um helgina, og klukkan sex í gær var enn ekki lát á henni. Veðurstofan sagði blaðinu svo frá í gærkveldi, að undanfarinn sólarhring hefði úrkoma á Fagurhólsmýri mælst 159.9 mm en það er þriðja mesta úrkoma sem mælst hefur hér á landi. Úrkoman var minni sunnan og austan Öræfa, en þó var stórrigning bæði á Kirkjubæjarklaustri og í Hornafirði í gær. Mun hafa rignt um 40 mm á hvorum staðnum. Í Reykjavík gerði einnig mikla rigningu um stund á sunnudaginn, en tók fljótt af. Úrkoman var alls um 10 mm í Reykjavík. Í Öræfum var stórrigning allan sólarhringinn og herti enn þegar kom fram á kvöldið. Mældist úrkoman þar 96,4 mm í fyrrinótt en 63.5 mm i gærdag, alls 159,9 mm yfir sólarhringinn. Fylgdi veðrinu austan hvassviðri, um 8 vindstig. Áður hefur mest úrkoma mælst í Vík í Mýrdal á jólum 1926, 215,8 mm og í Hvalfirði í nóvember 1958, 184,6 mm. Mikill vöxtur er í öllum ám og vötnum eins og vænta mátti með þessu veðri, og í gærkvöldi var enn stórrigning eystra. Það er mjög sjaldgæft ag slík vatnsveður komi á þessum tíma árs. —ó.

Hvolsvelli, 4. júlí. — Menn halda hér almennt að sér höndum og biða þurrks, en stöðugur rosi hefur verið lengi undanfarið. Enginn bóndi mun hafa náð inn heytuggu enn sem komið er, en margir veigra sér við að hefja sláttinn meðan sama ótíð helst. Nokkrir hafa þó hirt í vothey, en það er neyðarurræði þar sem bændur telja betra að nota há til votheysgerðar. P.E.

Úrkoman sem hér að ofan er getið um að fallið hafi á sólarhring á Fagurhólsmýri, 159,9 mm er sú mesta sem vitað er um þar á bæ. Er þó ekki opinbert sólarhringsmet - féll ekki öll á sama „úrkomusólarhringinn“. Úrkoman þar mældist 118,1 mm að morgni þess 4. og 121,5 mm að morgni þess 5. eða samtals 239,6 þessa tvo daga. Opinbera metið er 124,8 mm sett 14. apríl 1962. Í 7. sæti er hins vegar mælingin 7. febrúar þetta sama ár, 1960. Í Kvískerjum mældist úrkoma þessa tvo daga 300,0 mm, en mælingar voru þá nýhafnar þar. 

Morgunblaðið segir 9.júlí frá hlaupi í Súlu:

Í gær hringdi Hannes á Núpsstað til Jóns Eyþórssonar, veðurfræðings, og tjáði honum að hann teldi að byrjað væri hlaup í Súlu. Hefði sennilega byrjað að vaxa í ánni í fyrradag og væri nú kominn jakaburður og allstórir jakar væru komnir fram fyrir símalínu. Sennilega væri einnig kominn vöxtur i Gígjukvísl. Hlaup í Súlu kemur úr Grænalóni. Þar safnast vatn í jökulstíflaða kvos sunnan undir Grænafjalli, sem er í vesturjaðri Skeiðarárjökuls, norður af Eystrafjalli, og brýst vatnið svo öðru hverju undir jökulhornið og fram með Súlutindum og í farveg Súlu. Hlaup hafa verið tíð úr Grænalóni að undanförnu og verið heldur lítil. Áður, meðan mörg ár liðu á milli hlaupa, gátu hlaupin orðið stórkostleg.

Laugardaginn 9.júlí gerði enn mikið þrumuveður. Þrumur heyrðust og eldingar sáust á flestum veðurstöðvum á Suðurlandi og vestur um Borgarfjörð. Krapaél gerði í Andakílsárvirkjun (og í Borgarnesi). Úrkoma mældist þó ekki mjög mikil á veðurstöðvunum. Þannig hagaði til að hæg og rök austanátt barst inn yfir Suðurland úr suðaustri, en ofar var þurrari norðaustanátt, einnig hæg. Sólarylur kveikti síðan á mikilli veltu stakra þrumuklakka. Um þrumuveður almennt - og þetta má lesa í gömlum hungurdiskapistli 29. júlí.2018. Þrumuveður þetta er afgerandi í æviminningum ritstjóra hungurdiska - en um það mál verður ekki fjallað hér. 

Tíminn segir af þrumuveðrinu í pistli 12.júlí:

Síðdegis á laugardag gerði mikið þrumuveður austanfjalls og fylgdi því hellirigning. Veðrið barst vestur til Þingvalla, og einnig varð þess vart í Reykjavík, þar sem gerði allmikla skúr um sexleytið. Veðrið stóð stutta stund, en mikil úrkoma var víða meðan það gekk yfir. Sólskin og blíðviðri var frameftir degi á laugardag, en skömmu eftir hádegi sást draga upp mikinn sorta í austri, og fylgdi honum mikill þrumugangur. Barst veðrið niður með Fljótshlíðinni með úrhellisrigningu, sem stóð tæpa klukkustund. Var úrkoman um 4 mm á Hellu. Þá olli veðrið miklum rafmagnstruflunum í spennistöðinni á Hellu, og stóðu rafmagnstruflanir í þrjá tíma. Það var um þrjúleytið, sem mest rigndi austanfjalls, en á sjötta tímanum barst það til Þingvalla, og þar mun það hafa orðið einna verst. Úrkoma þar varð 14 mm og gekk á með þrumum og eldingum. Sló þeim bæði niður í jörðu og í vatnið. Þar á meðal sló eldingu niður í fánastöng hjá sumarbústað við Þingvallavatn. Sló eldingunni niður í málmhún efst á stönginni, þar sem íslenski fáninn blakti. Féll fáninn til jarðar, en stöngin splundraðist og stendur ekki eftir af henni nema lítill stúfur, en flísarnar dreifðust víðs vegar í hring. Einnig urðu miklar rafmagnstruflanir á Þingvöllum. —  Þrumugangurinn heyrðist víðar sunnan lands á laugardag, en veðrið mun ekki hafa valdið öðrum spjöllum en þessum. —ó.

Tíminn segir af heyskapartíð 17.júlí:

Nú hefur afbragðs heyskaparveður staðið á svæðinu frá Eyjafjöllum og vestur í Dali og jafnvel lengra í um það bil 10 daga. Að vísu dró nokkuð úr s.l. laugardag, er þrumuveður gekk yfir þetta svæði, en síðan má heita að þurrkur hafi verið svo góður sem framast verður á kosið. Hins vegar hafa Eyfellingar orðið fyrir miklum óþægindum af því, að skúrasamt hefur verið með fjöllunum. Fréttaritari blaðsins á Hvolsvelli sagði á fimmtudaginn, að undir Fjöllunum hefði vart komið heill dagur án þess að skúraði, þótt veður væri gott að öðru leyti, og skúrarnar myndu einnig hafa náð efstu bæjum í Fljótshlíð. Bændum var orðið mál á þurrkinum, þar sem grasspretta var mjög góð í sumar, vegna þess hve snemma og vel voraði. s

Kvartað var undan óþurrkum nyrðra. Tíminn 31.júlí:

Fosshóli, 28. júlí. Nú er hér leiðindaveður og hefur staðið tvo síðustu daga, með mikilli rigningu. Vatnsaginn er svo mikill, að allt er á floti. — Annars hefur verið sómatíð í sumar, og geysilegur ferðamannastraumur. F.S

Akureyri, 28. júlí. — Hér hefur rignt óhemju mikið síðustu daga, og er fjörðurinn kolmórauður eins og í vorleysingum. Þó er ekkert lát á ferðamannastraumnum, sem hefur verið meiri hér í sumar en nokkru sinni fyrr, ekki hvað síst af útlendingum. — Áður en þessar rigningar hófust, voru margir langt komnir eða búnir með fyrri slátt, og nú liggur seinni sláttur undir skemmdum vegna sprettu, ef ekki breytir snarlega til hins betra með tíðarfarið aftur. ED

Reynihlíð, 29. júlí. — Hér hefur verið óþurrkur síðustu 10 dagana, eitthvað úrfelli alla daga og stundum mikil rigning. Mest mældist úrkoma 22 mm á sólarhring, 27. júlí s.l. Að sjálfsögðu er ekki átt við heyskap í þessari tíð, en fyrra slætti var áður vel á veg komið og eru margir búnir að alhirða af túnum. 

Talsverð aurhlaup urðu á Seyðisfirði og í Neskaupstað þann 30. og 31. júlí. Úrkoma mældist 107,6 mm að morgni þess 30. á Seyðisfirði, en ekki var mælt í Neskaupstað. Tíminn segir frá 3.ágúst: 

Mikil skriðuföll urðu á Seyðisfirði aðfaranótt laugardags {30.], en geysimikið vatnsveður stóð þar allan föstudaginn [29.] og fram á laugardagsmorgun. Engar teljandi skemmdir urðu af skriðunum, en mjóu munaði þó í eitt skipti þar sem stór skriða féll á milli mannvirkja. Mikill vöxtur hljóp í allar ár og læki í rigningunni, og um miðnætti hljóp allmikil aurskriða fram læk, sem fellur innan við söltunarstöðina Strönd. Stöðin stendur sunnanvert við fjörðinn spölkorn utan við bæinn og þar hjá stendur mjölgeymsluhús síldarverksmiðjunnar, sem nú er fullt af síldarmjöli. Innan við lækinn stendur íbúðarhús, og féll skriðan í um 50 metra fjarlægð frá því, en 10—15 metra frá mjölgeymsluhúsinu. Vinnu var að ljúka í söltunarstöðinni þegar þetta gerðist og voru menn nýfarnir yfir um aurskriðuna, þegar mikil stórgrýtisskriða hljóp fram sama farveg. Er hún um 50 metra breið, en mannhæðarþykk, þar sem hún er mest. Ekkert tjón varð af þessum skriðu föllum nema vegurinn til söltunarstöðvarinnar tepptist, en hann var ruddur aftur þegar á laugardag. Þá féllu margar minni skriður utar með firðinum, en ekki mun hafa hlotist tjón af þeim. Í þessu vatnsveðri stöðvaðist vinna í sí1darverksmiðjunni á Seyðisfirði um skeið vegna vatnsleysis. Kom það til af því, að vatnsleiðslur stífluðust af aur og leir, en það vatn, sem barst, var svo leirblandið að það var ekki nothæft. Féll niður vinna í verksmiðjunni eina vakt aðfaranótt laugardagsins, en að morgni komust vatnsleiðslur aftur í samt lag, og hófst vinna þá aftur. H.G.

Einnig varð aurhlaup í Neskaupstað. Tíminn 4.ágúst:

Neskaupstað, 3. ágúst. — Á sunnudag [31.júlí] hljóp upp lækur sem fellur gegnum Neskaupstað miðjan. og olli hann nokkru tjóni á verslunarhúsi kaupfélagsins Fram og götum í bænum. Lækurinn hefur fallið um steyptan stokk undir verslunarhúsið og fleiri mannvirki, en rauf nú af sér allar hömlur. Mikil úrkoma var næstu daga á undan, og bar lækurinn mikinn leir og grjót með sér svo að stokkurinn stíflaðist skammt frá sjó. Braust vatn upp um gólf verslunarhússins og urðu þar talsverðar skemmdir á vörum, og einnig braut hann upp götu í kaupstaðnum og gerði sér þar nýjan farveg til sjávar, og fellur þar enn. Röskuðust við þessi umbrot skolpræsi og raflagnir í götunni. — Erfitt verður að koma læknum í stokkinn aftur, enda er hann fullur af leir og grjóti. Þess má geta að fyrir fáum árum braust þessi sami lækur úr skorðum og olli þá miklum spjöllum á sundlaug bæjarins, íbúðarhúsi bæjarfógeta og fleiri mannvirkjum. V.S.

Morgunblaðið segir af sama atburði 5.ágúst - en með öðrum örðum:

Neskaupstað, 4. ágúst. Um hádegi á laugardag [30.] gerði mikla rigningu hér og féll skriða í læk einn, sem rennur gegnum kaupstaðinn. Er lækurinn í steyptum stokki á stórum kafla undir bænum, en aurskriðan í læknum fyllti stokkinn, svo hann stíflaðist og flóði vatnið upp úr. Það byrjaði að flæða upp um salerni i Kaupfélagshúsinu. Urðu þar einhverjar skemmdir á vörum af völdum aurs og bleytu og varð að loka búðinni um tíma. Lækurinn braut sér leið gegnum kaupstaðinn og gróf sums staðar djúpa skorninga í götuna. Verkamenn hjá bænum voru kallaðir út og komu sjálfboðaliðar til hjálpar, en svo vildi til að um 100 skip lágu í höfninni. Var læknum veitt yfir aðalgötuna og niður í sjó. — Flóð þetta olli miklum umferðartruflunum og lækurinn gróf upp einn háspennustreng, án þess þó að skemma hann. Ekki er enn búið að hreinsa stokkinn, enda er það mjög mikið og erfitt verk. Lækurinn rennur því enn um göturnar hér í Neskaupstað. — S.L.

Ágúst þótti eindæmagóður á Suður- og Vesturlandi, en heldur síðri norðaustanlands. Þar fór þó vel að lokum. Næturfrosta varð vart um miðjan mánuð og spilltu þau kartöflugrasi á stöku stað - ekki víða þó. Veðurathugunarmenn lýsa tíð:

Síðumúli: Ágústmánuður var svo góður að veðurfari að fullorðnir menn muna ekki um áratugi slíka tíð. Taðan, sem úti var í byrjun mánaðarins var hirt í hlöður og galta. Háin slegin og sumt af henni þurrkað, hitt sett í súrhey. Allur heyskapur búinn nokkrum dögum fyrir mánaðarlok. Marga daga var logn og unaðsleg veðurblíða, einkanlega síðustu vikuna. Úrkoma var mjög lítil.

Lambavatn: Það hefir verið óslitið góðviðri, bæði á landi og sjó. Heyskapur hefir gengið ágætlega og spretta óvenju góð.

Hlaðhamar (Kristín Ólafsdóttir): Þessi mánuður var óvenjulega þurrviðrasamur. Háarspretta mjög lítil.

Hólar í Hjaltadal: [18. Kartöflugras skemmdist mikið af frosti. 24. Kartöflugras að mestu fallið allvíða].

Sandur: Tíðarfarið var fremur svalt og úrfellalítið, en þó óþurrkasamt. Hey skemmdust þó yfirleitt ekki mikið vegna þess að lítið var slegið. Síðustu vikuna komu þurrkar allgóðir og hófst þá seinni sláttur á túnum.

Gunnhildargerði: Hér hafa verið kaldir og sólarlausir dagar, lítið heyja og slæm nýting.

Skriðuklaustur: Dágóður þurrkur fyrstu daga mánaðar og úrkomulítið. Norðvestanstormur um stund þann 5., er feykti heyi sumstaðar í nágrenni. Köld veðrátta en úrkomulítil fram til 24. Úr því blíðviðri og þurrkar til 29. Mánuðurinn í heild hagstæður.

Tíminn segir af óþurrkum nyrðra 12.ágúst:

Ólafsfirði, 8. ágúst. — Látlausir óþurrkar hafa verið hér undanfarnar þrjár vikur, og er hey mikið farið að hrekjast á túnum. Þótt þurrkglæta hafi komið einstöku sinnum hefur hún aldrei enst nema stutta stund, þar til í gær, að sólskin og blíðviðri var daglangt. B.S.

Tíminn segir af góðri berjasprettu nyrðra 16.ágúst:

Akureyri, 15 ágúst. — Berjaspretta hefur verið óhemju mikil í Eyjafirði og annarsstaðar norðanlands í sumar. Berin eru þegar orðin fullþroskuð, a.m.k. hálfum mánuði fyrr en venjulega. E.D.

Melum, 15. ágúst. — Tíðarfar hefur verið hér einmuna gott alllengi undanfarið, og miðar heyskap vel. Fyrra slætti er víðast lokið, og hefur nýting heyja verið ágæt. Hins vegar lítur ekki vel út með síðari slátt. Há sprettur treglega, og eru fáir farnir að slá hana. J.J.

Tíminn lýsir misjafnri heyskapartíð 20.ágúst:

Eins og kunnugt er af fréttum hefur heyskapartíð verið nokkuð misgóð í sumar. Einmunatíð hefur verið sunnan lands og vestan en dræmari á Norður- og Austurlandi. Horfur munu þó vera á því að heyfengur bænda verði víðast dágóður eftir sumarið og sumstaðar betri en um margra ára skeið. 

Mjög hagstæð tíð var í september. Veðurathugunarmenn lýsa:

Síðumúli: Fáir menn muna slíka veðurblíðu og væga úrkomu að hausti til eins og núna. Eina nótt var frost á mæli. Kýr liggja enn úti um nætur og er ekki gefið hey, bara matur, en nú er tún tekið að blikna og verður því brátt að gefa þeim og hýsa.

Lambavatn: Það hefir verið sama veðurblíðan þennan mánuð eins og fyrri mánuði sumarsins. Nema meiri rigning en aldrei stórgerð. Heyfengur er allstaðar góður og sumstaðar meiri en nokkurn tíma áður. Spretta í görðum er góð.

Sandur: Tíðarfarið var mjög úrkomulítið, hægviðrasamt og hagstætt. Seinni sláttur nýttist vel og verð heyfengur víðast mikill og góður.

Gunnhildargerði: Mánuðurinn var allur ágætur en snemma sölnaði allur gróður og lauf féll snemma. Berjavöxtur með eindæmum góður. Ég er búin að vera hér í 35 ár og hefi aldrei séð eins miklar fannir í fjöllum sem í sumar, víða fannir sem ég hefi aldrei séð fyrr í fjöllum.

Morgunblaðið segir frá 7.september - í sama veðri brotnaði bátur á Reykjavíkurhöfn (að sögn Veðráttunnar):

Akranesi, 6. sept: — Í nótt var hér hvassviðri af suðaustri. Á morgunflóðinu herti á veðrinu og þá sleit Selfoss, sem lá hér í höfninni, af sér landfestar að framan og snerist á augabragði frá bryggjunni, án þess þó að slíta af sér aftari vírana. Skall kinnungur skipsins á enda bátabryggjunnar. Við það kom gat á kinnunginn og einnig brotnaði hafnargarðurinn dálítið.

Tíminn segir 9.september frá skriðum í Hvalfirði:

Síðdegis í fyrradag [7.] runnu aurskriður yfir Hvalfjarðarveginn og tepptist umferð af þeim sökum nokkurn hluta dags. Þrjár lækjarsprænur rétt innan við Þyril höfðu hlaupið eftir rigningarnar undanfarið og báru fram ósköpin öll af aur og grjóti. Voru skriðurnar 3—4 metrar á þykkt en 15 metra breiðar. Nokkur umferð var um veginn þegar þetta vildi til á fjórða tímanum i fyrradag og komust bílarnir ekki leiðar sinnar. Var brugðið við skjótt að ryðja veginn og mun því hafa verið lokið um kl.9 um kvöldið. Vegamálastjóri telur að vegurinn hafi ekki spillst af skriðunum.

Skaftárhlaup voru ekki eins vel þekkt 1960 og síðar varð. Morgunblaðið 10.september:

Í fyrradag og gær lagði megna brennisteinsfýlu fyrir vit manna víða um norðanvert og austanvert landið. — Bárust Mbl. fregnir um þessa lykt frá Akureyri, Húsavík og úr Fljótsdal. Ekki höfðu menn skýringar á reiðum höndum af hverju lykt þessi stafaði. Húsvíkingar röktu  upptök hennar til Þeistareykja og drógu þá ályktun einkum af vindstöðu. Fljótsdælingar töldu brennisteinsfýluna, sem þangað barst, mundi komna frá Vatnajökli. Mbl. hringdi til Guðmundar Kjartanssonar, jarðfræðings í gærkvöldi og spurði hann hverjar orsakir mundu liggja til brennisteinsfýlu þessarar. Kvað hann vel koma til greina að þarna væri aðeins um að ræða venjulegt útstreymi þessara lofttegunda frá hverasvæðunum á hálendinu, en vegna vindstöðu hefði það borist lengra og víðar en venjulega.

Morgunblaðið segir áfram af jöklafýlu 11.september:

Í gær símaði fréttaritari blaðsins á Húsavík, að þar um slóðir væri enn meiri  brennisteinsfýla en daginn áður. Var þar suðvestlæg átt og var fýlan megn i gærmorgun á Kópaskeri, Húsavik og Máná á Tjörnesi, en fannst ekki á Raufarhöfn og Þórshöfn. Blaðið hafði samband við Jón Eyþórsson, veðurfræðing. Taldi hann líklegast að þetta væri úr Skaftá, þó ekki væri hægt að staðhæfa neitt fyrr en þess sæjust greinilegri merki. Hafði hann talað við Valdimar á Klaustri, sem sagði sterka fýlu úr Skaftá og kindur, sem höfðu ætlað að drekka úr ánni, höfðu snúið frá. Áin var þó ekki farin að vaxa, en mikill jökulgormur í henni í gærmorgun. Það sem einkum vakti athygli Jóns á Skaftá er að fyrir hlaupið í henni árið 1955 fannst á sama hátt megn fýla fyrir norðan, áður en áin fór að vaxa. Það sem þá gerðist var að sigdæld myndaðist hátt uppi í Vatnajökli, norðaustur af útfalli Skaftár. Sigdældir myndast venjulega þar sem jarðhiti er undir og bræðir jökulinn, þangað til vatnið brýst fram. Springur þá jökulinn yfir og brennisteinsgufur leita út, auk þess sem vatnið er búið að drekka í sig brennisteins efni og lyktar mjög. Annars kvaðst Jón ekkert geta staðhæft um það, hvort hér væri um slíkt að ræða, en þar sem engar fregnir hafa borist um neitt annars staðar frá, taldi hann það mjög líklegt.

Tíminn segir af vatnavöxtum í Skaftafellssýslu 13.september - skýrist nú orsök fýlunnar:

Kirkjubæjarklaustri, 12. sept. Miklir vatnavextir hafa verið hér og eru enn, þótt ekki hafi orðið usli að ennþá. Má þó ekki mikið út af bregða, til þess að vegurinn og brúin yfir Eldvatn frammi við Stórahvamm séu í voða. Vötnin,sem mestur vöxtur er í, eru Eldvatn, Skaftá og Hverfisfljót. S.l. fimmtudagskvöld kom mikil brennisteinslykt hingað að Klaustri, og mun hún sennilega hafa komið frá Vatnajökli. Hún fannst einnig á föstudag, en síðan eigi, enda hefur vindátt staðið þannig, að við því er vart að búast. Þessi þrjú vötn, sem að framan eru nefnd, eiga öll sömu upptök, og eru þau öll með miklum jökulgormi, hvít að lit, og mikill vöxtur í þeim. Við Stórahvammsbrú í Skaftártungu rennur Eldvatnið yfir veginn , en ekki meira en svo, að allir bílar komast þar greiðlega leiðar sinnar. Hins vegar er yfirborð árinnar rétt upp við brúarbitana. Var talið í gær, að vegurinn og brúin þar væru í voða, ef meira hækkaði í ánni, en eitthvað mun hafa fjarað síðan. Annars er Skaftá heldur að færast í aukana núna aftur, en ólíklegt að það verði til nokkurs tjóns, að heitið geti. VV

Fellibylurinn Donna herjaði á Bandaríkin. Tíminn segir frá 14.september, en ekkert varð úr veðri hér á landi. Leifar fellibylsins hurfu við Suður-Grænland:

Nokkrar líkur virðast á því að eftirstöðvar fellibylsins „Donna", sem geisað hefur í Bandaríkjunum, berist hingað til lands. Verður það sennilega á morgun, sem „Donna" berst hingað og má þá búast við hvassviðri, 10—11 vindstigum á Suður og Vesturlandi. Blaðið átti tal við Pál Bergþórsson veðurfræðing í gær og skýrði hann nokkuð frá ferðum „Donnu“ eins og Bandaríkjamenn hafa nefnt fellibyl þennan. Ef „Donna“ heldur áfram för sinni, eins og líkur benda til, má gera ráð fyrir að óveðrið dreifist nokkuð á 50. gráðu norðlægrar breiddar og verði að djúpri og kröftugri lægð og í þeirri mynd gæti hún borist hingað og yrði bað líklega á morgun (fimmtudag.) Ef svo verður, má gera ráð fyrir hvassviðri af suð-austri sunnanlands og vestan, 10—11 vindstigum. Eins og málum er nú háttað, eru hér hin ákjósanlegustu skilyrði fyrir „Donnu“ að ná sér niðri því hér hafa lægðir farið um að undanförnu, en þegar svo er, eiga fellibyljir hægar með að komast hingað. — En ýmislegt getur gerst á tveimur sólarhringum, og því ekki gott að segja hvað úr þessu verður. —h

Morgunblaðið 17.september:

Staðarbakka, 12. sept. — Öllum ber saman um að sumarið, sem nú er senn liðið, sé eitt hið ágætasta, er komið hefur hér um langt árabil. Eftir sérlega gott vor kom sólríkt og unaðslegt sumar, með nægu grasi og stöðugum þurrkum. Flestir eru nú hættir heyskap og eru hey með mesta móti, og vona menn að þau reynist sérlega góð til fóðurs.

Veðráttan getur þess að þann 19. hafi bifreið fokið út af vegi skammt norðan við Húsavík og að einn farþegi hafi slasast. Vel má vera að hér fari eitthvað milli mála - því vindur var almennt hægur á landinu þennan dag. Mætti athuga.  

Tíminn segir ísaldarfregnir 22.september:

Á þingi jarðfræðinga, sem haldið var í Kaupmannahöfn á dögunum var m.a. rætt um ísaldartímabilið. Því var slegið föstu á þinginu, að ísaldartími hefði ríkt hér á jörðu miklu oftar en menn hafa haldið til þessa og jafnframt var á það bent, að ekki væri minnsti efi á því, að ísöld ætti enn eftir að ganga í garð. Í erindi, sem dr. phil Johannes Iversen flutti á þinginu, sagði hann m,a. að eins og nú stæði væri loftslagið sífellt að gerast mildara en enginn efi væri á því, að nýtt ísaldartímabil væri framundan og gæti hæglega náð til  Danmerkur. Síðasta ísaldarskeiði lauk fyrir 8500 árum og varð þá skyndilega hlýrra loftslag ríkjandi á jörðinni en ísaldarskeið eru þekkt löngu fyrir þennan tíma — ísaldartímabil var einnig fyrir 500 milljónum ára.

Október var einnig mjög hagstæður. Veðurathugunarmenn segja frá:

Síðumúli: Októbermánuður var einn hinn besti, sem menn muna um áratugi, mildur og þurrviðrasamur, kyrrt og fagurt veður einkenndi talsverðan hluta mánaðarins. Vætan var til bóta því vatnsskortur var að gera vart við sig sumstaðar og truflaði rafmagnsnotkun lítilsháttar. Jörðin er auð og þíð. Allur sauðfénaður gengur sjálfala.

Lambavatn: Það hefir verið óslitin stilla yfir mánuðinn og hlýindi. Það er óminnilegt hér að kúm hafi verið beitt allan mánuðinn. En þeim hefir verið gefið með. Blóm hér í garðinum eru alblómstruð eins og á sumar, því alltaf hefir verið hægviðri og aldrei kuldi svo teljandi er.

Sandur: Tíðarfarið var óminnilega stillt og þurrviðrasamt, en dálítið svalt öðrum hvoru, einkum seinni hlutann. Lagði þá vötn. Kúm var víða beitt fram um þ.20.

Gunnhildargerði: Öndvegistíð allan mánuðinn.

En ekki var allt í góðu. Kartöflumygla gerði vart við sig. Tíminn 15.október:

Þrátt fyrir hið góða sumar ber nú svo við, að kartöflur á Suðurlandi og allt austur í Höfn í Hornafirði eru nú sýktar af kartöflumyglu og stöngulsýki. Ekki er þetta þó svo mikið að hætta stafi af, en þykir undarlegt eftir svo gott og þurrt sumar.

Enn af einmunatíð. Tíminn 21.október:

Akureyri, þriðjudaginn 18. okt. 1960 „Elstu menn muna ekki annað eins". Þessi margsagða setning á sannarlega við veðurfarið á Akureyri um þessar mundir. Haustið hefur verið með eindæmum gott, sumarið var með betra móti, þrátt fyrir óþurrkakafla um nokkurt skeið og kulda, sem fylgdi, og vorið var einnig ágætt, svo ekki er að furða þótt elstu menn muna vart annað eins ár.

Tíminn segir af árstíðaskiptunum 23.október:

Í gær heilsaði veturinn. Menn hafa ekki orðið varir við þau ársíðaskipti enn nema á almanakinu. Haustblíðan hefur verið með eindæmum. Dag eftir dag sumarveður, stillilogn og varla komið frostnótt. Jörð er enn sumargræn og blóm springa út. Fjöll hafa varla gránað. Ef litið er aftur til veturnótta í fyrrahaust verður ekki annar dómur upp kveðinn en sá, að þetta ár hafi verið eitt hið allra besta sem íslendingar hafa lifað á þessari öld. Og þessari árgæsku hefur verið furðulega jafnskipt milli landsins barna. Við áttum öndvegisvetur, blíðasta vor, stórgjöfult sumar og friðsælt haust. Náttúran verður ekki sökuð um árgalla í þetta sinn.

Og góðviðrið hélt enn áfram í nóvember - óvenjulegt orðið. Veðurathugunarmenn segja frá:

Síðumúli: Tíð óviðjafnanlega góð allan mánuðinn. Enginn man slíka veðráttu um áratugi. Aldrei sást snjóföl á jörð né snjókorn í lofti. Jörðin er auð og frosin og allt of þurr fyrir skepnur sem úti ganga. Allt sauðfé gengur sjálfala.

Lambavatn: Það hefur verið óvenjugott. Aldrei hefur komið hér snjófjúk nema 29. gerði slydduél svo að aðeins gránaði í rót.

Hólar í Hjaltadal: Allskörp frost síðari hluta mánaðarins. Að öðru leyti einmunaveðrátta, svo elstu menn muna ekki slíka blíðu í nóvember.

Sandur: Tíðarfarið var afbragðsgott, hlýtt og hægviðrasamt. Jörð var auð og þíð lengst af. Aðeins föl síðustu dagana.

Reykjahlíð: Einn ágætasti nóvember. Ís leysti alveg af Mývatni um miðjan mánuð. Vatnið lagði aftur um 20.

Gunnhildargerði: Mánuðurinn var mildur og hagstæður.

Og óvenjulegt tíðarfar var einnig í Færeyjum. Við hleypum að frétt um það. Tíminn 4.nóvember:

Þórshöfn [í Færeyjum] 3.11. (einkaskeyti til Tímans) — Hér hafa verið látlausir þurrkar að undanförnu og ekkert útlit fyrir að þeim linni. Ekki hefur komið dropi úr lofti dögum saman. Allir vatnsgeymar hjá rafstöð Færeyja eru orðnar tómir og verður að skammta rafmagn. Færeyingar sitja því í myrkri frá kl.8 að kvöldi til kl.7 að. morgni á hverjum sólarhring. (John)

Tíminn segir af vatnsþurrð í Gönguskarðsárvirkjun við Sauðárkrók og fleiru 8.nóvember:

Sauðárkróki, 1. nóv. — Vegna hinna langvarandi þurrka er nú svo komið að vatnsþurrð er orðin í Gönguskarðsá en þaðan fær Sauðárkrókur og vestur og framhluti Skagafjarðar raforku. Mundi horfa til hreinna vandræða ef ekki væri unnt að miðla orku frá Skagaströnd. Fyrirhugað er að sett verði upp díselrafstöð á Sauðárkróki til þess að tryggja næga orku þegar vatnsafl er fyrir hendi. Hefur bygging stöðvarhússins staðið yfir undanfarið og er hún nú langt komin, vélarnar eru væntanlegar í vetur. G.Ó. 

Borgarfelli, í okt. Þetta sumar er nú liðið og er það eitt af hlýjustu sumrum sem ég man, og að flestu leyti hagstætt. Hvað grasvöxt og heyskap snertir, að vísu var júlímánuður okkur Skaftfellingum talsvert erfiður vegna mikilla rigningademba, sem oft komu ofan í þurrt og hálfþurrt hey, sem að sjálfsögðu skemmdu og töfðu nokkuð, en með ágústmánuðinum minnkuðu demburnar og var sá mánuður eindregin þerritíð og aldrei slíku vant urðu þeir best úti verkun heys, sem áttu þá mest óslegið. Almennt er góður heyskapur. Haustið allt sem af er hefur verið einmuna blíða, varla fundist frost enn og ekki sést föl á fjöllum.

Siglufirði, 4. nóv. Siglufjarðarskarð er nú búið að vera lokað í tvo daga. Hefur það verið óvenjulengi fært í þetta sinn og sjaldgæft að það verði ekki ófært einhvern tíma seinni part sumars þó að snjó taki þá af því aftur fyrir haustið.

Tíminn segir af úrkomu eystra 23.nóvember: 

Egilsstöðum, 18. nóv. — Veður hefur verið ljómandi stillt og blítt í allt haust, en í síðustu viku kom mikið úrfelli og vöxtur í allar ár [sólarhringsúrkoma mældist 31,8 mm á Hallormsstað þann 14.]. Ekki munu þó skaðar hafa orðið, þótt við hafi legið sums staðar. Regnið kom sér vel að því leyti, að áður var sums staðar orðið vatnslítið á heimilum.

Lægð nálgaðist landið aðfaranótt 29. og olli skammvinnu austanveðri. Morgunblaðið 30.nóvember:

Fyrsti stormurinn á haustinu gekk yfir Reykjavík í fyrrinótt og gærmorgun. — Veðurhæðin mældist mest á hinn sjálfritandi vindmæli Veðurstofunnar, 11 vindstig, en til jafnaðar voru 8 vindstig hér í bænum. Í óveðrinu kom upp eldur í geymsluskúr, sem áfastur var við lítið íbúðarhús og skemmdist það mikið. Einn strætisvagn fauk út af Suðurlandsbrautinni, en slys varð ekki á mönnum. Milli klukkan 7 og 8 í gærmorgun, var stór Volvo-strætisvagn á leið inn í Voga. Var Vagnstjórinn einn í vagninum, því um aukaferð var að ræða. Þetta var um það leyti sem veðrið var einna mest. Er vagninn var kominn á móts við Grensásveg, en þar er dálítil bunga á veginum, vissi vagnsjórinn ekki fyrri til, en að vagninn sviptist til, um leið var hann kominn út af veginum, og nam ekki staðar fyrr en úti í skurði. Þessi feikna dreki, sem vegur allt að 7 tonn tómur, varð fyrir allverulegum skemmdum. Fjaðraumbúnaður á framhjólum slitnaði undan, og undirvagn hafði skælst. Framhurð eyðilagðist og sitthvað fleira brotnaði eða laskaðist. Var öflugur krani fenginn til að ná vagninum upp. Við borð lá að „slægi í baksegl“, á Lögbergsvagni, í gærmorgun. Skall á hann „vindhnútur“ er hann var rétt nýkominn yfir brúna á Hólmsá og tókst hann aðeins á loft og kastaðist lítillega til á veginum. Í Reykjavíkurhöfn urðu nokkrar trillur, sem eigendur leggja þar í hirðuleysi,
fyrir skemmdum.

Tíminn segir frá sama veðri 30.nóvember - en fréttirnar eru frá Vestmannaeyjum og undan Eyjafjöllum:

Vestmannaeyjum, 29. nóv. Ofsarok af austri reið hér yfir Eyjarnar í nótt og mun vera eitt hið mesta hvassviðri, sem hér hefur komið — og er þó oft golulegt í Eyjum. Á Stórhöfða mældist veðurhæðin 14,5 vindstig þegar hvassast var og mun það á máli veðurfræðinga heita fárviðri og mun bera nafn með rentu. Ekki er blaðinu kunnugt um að neitt tjón hafi orðið í þessum veðurham og má það kallast mikil mildi. Sjógangur var að vísu mikill en þó minni miklu en ef verr hefði staðið á sjó.

Í gær var hvassviðri mikið undir Eyjafjöllum, svo sem oft vill verða í austanátt, en ekki er blaðinu kunnugt um, að verulegt tjón hafi orðið af því. Þó má það teljast í frásögur færandi, sem henti tvo bíla rétt austan við Seljaland. Þar var mjólkurbíll frá Selfossi á leið austur undir Austur-Eyjafjöll, og var kominn ca. 3—4 km austur fyrir Seljaland, þegar framrúðan, sem er stór og bogadregin rúða, splundraðist skyndilega og varð að salla sem rauk á bílstjórann. Hann hélt þá ekki lengra á bílnum, en fór heim að Fit og hringdi þaðan niður að Seljalandi, og bað vörubílseiganda, sem þar býr, að hlaupa undir bagga með að sækja mjólkina. Lofaðist hinn til þess, en beið hátt á aðra klukkustund eftir því að veður lægði nokkuð. Loks þótti honum viðlit að leggja af stað, en ekki var hann kominn nema svo sem 2—3 km austur fyrir Seljaland, þegar fór á sömu leið með framrúðuna í hans bíl. Sú rúða var bein, og mjög lítil af vörubílsrúðu að vera. Hvorugur bílstjóranna varð þess var, að steinn eða annað slíkt lenti á rúðunni, og telja þeir að veðurhæðin ein hafi ráðið. Í báðum bílunum var öryggisgler, en það hefur þá náttúru að það molnar og verður að salla, svo það sker ekki, en báðir fengu einhvern salla í augun, en það kom þó ekki að sök. Þriðji bíll, sem erindi átti þessa leið, var olíubíll frá Hvolsvelli á leið til Víkur, en hann lagði ekki í veðrið og beið á Seljalandi uns rokið gekk niður um fjögurleytið.

Í Tímanum 30.nóvember má lesa fréttabréf úr Hrútafirði:

Úr fréttabréfi úr Hrútafirði (J.R.J) Enn ríkir sama veðurblíðan hér sem um landið allt. Eftir hið dásamlega sumar hefur ríkt hin indælasta haustblíða svo að elstu menn muna ekki annað haust betra. Oftast logn og hreinviðri og vart komið dropi úr lofti, að ekki sé nú minnst á snjó, nema föl hefur gert til fjalla. En er ég minnist á snjó og fjöll þá dettur mér Tröllakirkja í hug, okkar „fjalladrottning“ Hrútfirðinga. Hún hefur nú fannir færri og smærri sér til skrauts en um ára- eða kannski aldaraðir. Og verði vetur nú snjóléttur eða líkur þeim er leið og fari eftir hlýindasumar, þá geta ferðamenn er aka um Holtavörðuheiði búist við að líta bana alauða að áliðnu næsta sumri, en það mundi algjör nýlunda. Og það segja mér fróðir menn að snjódílar þeir er af hjörðu í sumar í Tröllakirkju muni komnir mjög til ára eða kannski aldagamlir orðnir.

Tíminn 3.desember - enn af haustblíðu:

Ólafsfirði 26 nóvember. Tíðarfar hefur verið svo gott hér í haust og það sem af er vetrinum, að elstu menn telja sig ekki muna aðra eins blessaða blíðu á þessum árstíma. Okkur Ólafsfirðingum þykir það sannarlega mega teljast til tíðinda, að Lágheiði skuli hafa verið bílfær i allt haust og þar til nú 5 vikur af vetri. En í dag er dálítið kaldara og lítilsháttar fjúk og þó ekki meira en svo, að rétt er grátt í rót.

Desember var heldur óhagstæðari, sérstaklega síðari hlutinn. Veðurathugunarmenn segja frá:

Síðumúli: Fram undir miðjan mánuð var jörð aðeins fölvuð af snjó sem hvarf fljótt aftur en á aðfangadag jóla snjóaði mikið í logni í og varð jafnt yfir allt svo ekki sást fyrir vegum. Mjólkurbíllinn tepptist hér og komst ekki með mjólkina úr Hvítársíðu og Þverárhlíð til Borgarness, fyrr en á jóladag. Núna er jörðin flekkótt að meiri hluta af snjó og svellum og mjög mikil hálka. Sauðfé ekki beitt, nema hleypt útí vatn.

Lambavatn: Það hefir verið vindasamt, en kuldalítið og snjólétt. Nú, síðustu vikuna af árinu hefir verið hér sífelld austan- og norðaustan hvassviðri.

Sandur: Tíðarfarið var frekar gott lengst af, en þó gerði smááhlaup af og til. Snjólétt var en hagar spilltust nokkuð vegna áfrera.

Gunnhildargerði: Tíðarfarið var mjög umhleypingasamt. Hér hefir verið leiðinda veðrátta þennan mánuð, sér í lagi síðari hlutann oft svo mikið illveðri að ekki var unnt að hafa búfé nema í húsum þótt hagi væri sæmilegur. Og svo dimmur að margan daginn varð að hafa týru af olíulömpum til að geta komið frá nauðsynjastörfum.

Tíminn segir frá því 7.desember að loks sé orðið ófært milli Norður- og Austurlands, en það gerðist venjulega mun fyrr að hausti á þessum árum:

Grímsstöðum. — Nú er orðið ófært bifreiðum yfir Möðrudalsheiði til Austfjarða, og er þetta óvenju seint, Í mörgum árum teppist þessi akvegur þegar um mánaðamótin september—október. Hríðarveður er nú yfirleitt norðan og austanlands, og teppast flestir meiriháttar fjallvegir. Það hefur nú verið hríðarveður hér í 3—4 daga og er kominn ofurlítill snjór. Það er farið að verða þungfært bifreiðum hér í kring og ekki eru aðrir vegir til byggða færir en til Mývatnssveitar. Ófært er orðið niður í Axarfjörð. Enn mun vera fært til Möðrudals en alófært er þaðan austur yfir, enda er þessi vegur gamlir troðningar, sem teppast af óverulegum snjó.

Að kvöldi 7. kom langt, en skarpt lægðardrag upp að Reykjanesi. Kortið sýnir stöðuna að morgni þess 8. Gerði þá mikla slyddu og síðar snjókomu í Keflavík. Um morguninn kl.9 mældist úrkoma frá því kl.18 33,7 mm. Upp úr hádegi þ.8. stytti upp að mestu, en mælingin kl.18 sýndi 46,3 mm. Á sólarhring höfðu því fallið 80 mm, (en dreifist á tvær dagsetningar í skýrslum). Þetta er hærri tala en hið opinbera sólarhringsúrkomuhámark Keflavíkurflugvallar [71,9 mm, 25.ágúst 1966]. Eins og við var að búast olli þetta nokkrum vandræðum á flugvellinum - og síðar einnig niður í Keflavík. Þessi mikla úrkoma náði ekki nema rétt inn fyrir Vogastapa. Morgunblaðið segir frá í frétt þann 9. [látum nöfn flugvéla og félaga standa eins og í fréttinni]:

Keflavíkurflugvelli 8.desember. Um kl. 3 í nótt tók að hlaða niður snjó á Keflavíkurflugvelli og um hádegi var flugvöllurinn þakinn sex þumlunga lagi af blautum, jafnföllnum snjó. Þrjár flugvélar tepptust á flugvellinum vegna snjókomunnar, en það voru tvær Connstellation flutningavélar, önnur frá TNA, en hin frá hollenska flugfélaginu KLM. Þriðja flugvélin var Vickers Viscount frá flugfélaginu All Italia. Snjónum var rutt af flugbrautunum með stórvirkum snjóplógum, svo að ástand brautanna var flugvélunum ekki til trafala, en það var blautur snjórinn, sem hlóðst á vængi flugvélanna, sem töfinni olli. Það stoðaði ekki þótt snjónum væri sópað af vængjum og stéli, nýr snjór hlóðst jafnharðan á flugvélarnar aftur. Það er talið hættulegt að hefja til flugs, flugvél, sem er þakin blautum snjó, því jafnskjótt og flugvélin er komin í kaldara loft, breytist snjórinn í ís, en ísing er hlutur, sem allir flugmenn óttast, þar sem ísinn breytir lögun vængsins og getur orsakað slíka röskun á flugeiginleikum vélarinnar að hún missi flugið og steypist til jarðar. Snjókoma þessi náði aðeins skammt inn fyrir Vogastapa, en þegar komið var inn á Vatnsleysuströnd var jörð alauð og rigning. — RÞ.

Tíminn segir svo 11.desember frá vandræðum í Keflavík - og einnig af snjóflóði í Öxnadal:

Í fyrrinótt [aðfaranótt 10.] urðu nokkrar skemmdir á húsum í Keflavík, er kjallarar fylltust af vatni. Leitað var aðstoðar lögreglunnar í Keflavík vegna þriggja kjallara, sem voru á floti í vatni. Þó var veður stillt og ekki mikil rigning. Ástæða fyrir þessum flóðum var sú, að mikill snjór var á götunum, og þegar hann bráðnaði höfðu göturæsin ekki við að taka á móti leysingunni, og því fór sem fór.

Í fyrradag [9.] bar svo til, er bræður tveir í Hörgárdal gengu að fé, að fram sprakk snjóskafl í gili og svipti öðrum þeirra með sér um 100 m niður eftir hlíðinni. Var hann nokkuð meiddur og miður sín eftir, en ekki mun hann lífshættulega skaddaður. Bræðurnir eru Friðfinnur og Reynir Friðfinnssynir frá Baugaseli. Reynir var ofar og sá, er snjóflóðið tók bróður hans og tvo hunda þeirra. Reynir hljóp nú til bróður síns. Hann var að mestu á kafi í fönn, hélt fullri meðvitund, en var mjög aumur um líkamann eftir hrakning þennan. Studdi nú Reynir Friðfinn niður á jafnsléttu, en komst sjálfur í Baugasel um alllangan veg til að sækja bíl. Friðfinnur liggur rúmfastur heima. Annar hundurinn komst hjálparlaust úr fönn, en hinn hefur ekki fundist. [Í Morgunblaðinu 15.desember er fróðlegt viðtal við Friðfinn um flóðið].

Tíminn segir 13.desember frá enn einu þrumuveðrinu. Þrumur gengu þrjá daga í röð suðvestanlands: 

Meiriháttar þrumuveður með eldingum og öðru tilheyrandi gekk yfir Reykjavík og grennd í fyrrinótt [aðfaranótt 12.] og mun þó, eftir fregnum að dæma hafa verið einna aðsópsmest í Árnessýslu. Þar var víða rafmagns- og símasambandslaust, og kl. 20 í gærkvöldi voru 6 stöðvar ekki enn komnar í samband. Þær stöðvar, sem ekki voru komnar í samband, voru Torfastaðir, Geysir, Múli, Laugarvatn, Minniborg og Kiðjaberg. Fyrir þessar sakir gat blaðið ekki haft tal af  fréttariturum sínum á þessum stöðum. Skemmdir munu hafa orðið einna mestar í  Hraungerðishreppi. Þar eyðilögðust 6 rafmagnsstaurar á línunni, en einnig urðu skemmdir á Ölfuslínu, Þorlákshafnarlínu, línunni milli Þorlákshafnar og Eyrarbakka, og var meirihluti Árnessýslu rafmagnslaus fram eftir degi í gær og er siðast til fréttist var bilunin á Eyrarbakka— Þorlákshafnarlínunni ekki fundin. Víða eyðilögðust spennistöðvar, og sums staðar sprungu varhús á bæjum. Á Oddgeirshólum í Hraungerðishreppi splundruðust t.d. einangrarar í spennistöð fyrri tvo bæi, og á Bollastöðum í Flóa gereyðilagðist stofninntak rafmagnsins, og sömuleiðis sprungu öll öryggi í rafmagnstöflunni og postulínseinangrunin tættist af varhúsum. Ekki er blaðinu kunnugt um, að frekari skemmdir hafi orðið á híbýlum manna við þetta óskapa veður, né að rafmagnstæki hafi skemmst. Óveðrið mun ekki hafa staðið nema svo sem hálfa klukkustund.

Morgunblaðið segir 14.desember frá óvenjulegri veðurspá (sem reyndar rættist):

Í gærkvöldi spáðu veðurfræðingar þrumuveðri um suðvestanvert landið fyrir nóttina. Í stuttu símtali við Pál Bergþórsson um þessa óvenjulegu spá, sagði hann, að þrumuveður væri reyndar svo fátítt fyrirbrigði, að eiginlega væri tilgangslaust að setja þau fram í veðurspá. Ýmislegt benti þó til þess, að slíkt veður væri í aðsigi, m.a. hefðu frá veðurathugunarskipinu Indía, sem staðsett er úti í hafi, sést rosaljós, þó að ekki hefðu heyrst drunurnar í þrumunum sakir fjarlægðar.

Eins og kom fram í yfirliti Ingibjargar í Síðumúla hér að ofan snjóaði sumstaðar allmikið um jólin. Lægð kom að landinu aðfaranótt aðfangadags og gekk yfir landið og austur með. Í kjölfarið snerist vindur til norðaustanáttar. Lægð dýpkaði mjög nokkuð fyrir sunnan land á annan dag jóla og fór norðaustur nærri Færeyjum - en snerist síðan í hring fyrir austan land og komu leifar hennar loks nærri Norðausturlandi síðdegis þann 28. 

Veðurkort Morgunblaðsins sýnir stöðuna um hádegi þann 27. Þá var lægðin komin rétt norður fyrir Færeyjar, en mikil bleytuhríð var um allt Norðurland - eins og lesa má í lýsingu Jónasar Jakobssonar veðurfræðings. Hann notar þar orðið „kerlingarhláka“. Ritstjóri hungurdiska er ekki nákunnugur því orði, en af fáeinum dæmum má ráða merkinguna. Haraldur Matthíasson gefur einna greinarbestu skilgreininguna - við vitnum beint í hann [greinina Veðramál frá 1953, bls.99]:

Kerlingarhláka: „ ... Þá er hláka aðeins skamma stund, kemur nokkurt krap, síðan frýs hann og hleypir öllu í ís og hjarn. Slík hláka er til ills eins og nefnist því oft spillibloti. Kerlingarhláka nefnist það einkum, er rignir á norðan. Þykir slík hláka ótrygg mjög. Orðið er sjaldan notað“. 

Svo virðist sem eyfirðingar séu sammála þessari skilgreiningu, rigning í norðanátt að vetrarlagi. En þessi umrædda hláka var afskaplega leiðinleg nyrðra. Morgunblaðið segir frá 28.desember:

Jólaveðrið var talsvert misjafnt á hinum ýmsu stöðum á landinu, hvít jól og gott veður fyrir sunnan, bleytuhríð víða á Vestfjörðum og fyrir norðan og hríðarbylur víða á Austfjörðum. Nokkrir fréttaritarar blaðsins úti á landi símuðu fregnir af jólunum í sínum byggðarlögum, en símasambandslaust var við Norðausturlandið í gær, eins og skýrt er frá á öðrum stað í blaðinu.

Tíminn birtir fregnir frá Akureyri 28.desember:

Akureyri, 27. des. — Svo bar til um jólin aS 7 menn frá Akureyri urðu veðurtepptir í Öxnadal, og komust ekki heim til sín fyrr en í gær. — Hér er hrakveður í dag, gengur á með  krapahryðjum, og er ófært um götur nema á klofstígvélum. Á aðfangadag fóru 7 menn frá Akureyri í heimsókn á fremstu bæi í Öxnadal, Engimýri og Háls. Þegar þeir hugðust snúa heim á leið, reyndist orðið ófært, svo þeir urðu að gista jólin í Öxnadalnum. Skipti fólkið sér niður á bæi, og hefur sjálfsagt notið góðra jóla í Öxnadalnum. Í dag er hér bleytuhríð mikil, og veður allt í krapi. Niðurföll í götum eru öll stífluð, og er helst ekki hægt að hreyfa sig utan dyra nema í klofstígvélum. — Vegir hér í grenndinni eru flestir opnir enn, en færðin er mjög að þyngjast. E.D

Egilsstöðum, 27. des. — Um jólin var hér leiðindaveður, snjókoma og hvasst á jóladag, en í gær gerði krapahríðarveður og er svo enn í dag. Mikið slitnaði niður hér að rafmagns- og símalínum i veðrinu. T.d. slitnuðu niður flestar heimtaugar að bæjum hér á Völlunum, eða svo til allar þær línur sem lágu þvert á veðuráttina, sem var norðaustan. Aðallínan liggur í sömu stefnu, og því slapp hún. Staurar eru hvergi brotnir heldur voru það línurnar sem sliguðust undan ísingarþunga. — Það mun taka nokkra daga að gera við skemmdirnar. ES

Akureyri, 27. des. — Ísing mikil hefur sest á símalínur hér austur og norður um, svo mjög lítið er hægt að hringja sem stendur. — Erfitt verður að gera við þær skemmdir, því veður er vont, færð mjög erfið og dagurinn stuttur. Í dag voru 9—10 vindstig hér norður með Eyjafirðinum og hiti um frostmark. Af þessum völdum settist mikil ísing á símalínur og sleit þær niður. Sambandið milli Ólafsfjarðar og Siglufjarðar er rifið, og eins milli Skóga í Fnjóskadal og Fosshóls í Bárðardal. Af þessum sökum er alveg sambandslaust austur um frá Akureyri, það er hægt að hringja yfir Vaðlaheiðina að Skógum og ekki lengra. — Þá mun einnig vera slitið í Öxnadal, til Svalbarðseyrar og eitt hvað frammi í firði. Það verður óhægt um vik að gera við þetta. Allt hjálpast að, veður er illt, alveg á takmörkunum að komast um vegna ófærðar, dagurinn er stuttur, og loks eru bæirnir ekki aflögufærir með mannskap til aðstoðar. — Rafmagnið hefur staðið þessa ísingu af sér, það var eitthvað um samslætti í dag en það er orðið gott nú. Þetta er líklega fyrsti veturinn, sem ekkert hefur bjátað á með rafmagnið fram til þessa tíma. ED

Tíminn segir enn af skemmdum af völdum ísingar 29.desember:

Geysimiklar skemmdir hafa orðið á raflínum í Eyjafirði og á Akureyri vegna ísingar og hafa alls um 30 staurar brotnað undan þunga íssins á svæðinu og loftlínur víðast hvar slitnar í hengla. Í fyrradag gerði mikið úrfelli í Eyjafirði. Hiti var þá um frostmark og geysileg ísing settist á allar loftlínur. Eru allir vírar á Akureyri og nágrenni 10—15 cm gildir, eða handleggssverir. Um 15 staurar brotnuðu undan ísþunganum á Akureyri þ.á.m. átta fyrir sunnan og ofan bæinn. Til marks um ástandið má geta þess að 20 ljósastaurar eru við aðalspennistöðina fyrir ofan bæinn, og hafði þar vírinn slitnað í hverju bili. Hafa loftlínur Akureyringa aldrei fyrr goldið slíkt afhroð vegna ísingar. Þegar menn frá Rafveitu Akureyrar voru að gera við línur fyrir ofan bæinn í gærdag brotnuðu þrír staurar skammt frá þeim, með miklum brestum, líkt og skotið væri af fallbyssu. Rafmagn er alls staðar á Akureyri, og innanbæjarkerfið óskemmt, Á nokkrum stöðum er þó enn loftlína, og Glerárhverfi er þannig rafmagnslaust af þeim sökum. Götuljós eru einnig af skornum skammti, þar sem loftlína er. — Knútur Ottested taldi að viðgerð á Akureyri mundi taka viku. Verst mun ástandið þó vera í innsveitum Eyjafjarðar. Þar eru heimtaugar slitnar í hengla, og nálega 15 staurar hafa brotnað. Ekki er enn fyllilega vitað um heildartjón það sem orðið hefur vegna ísingarinnar, en það er mjög mikið. Ingólfur Árnason, rafmagnsveitustjóri, mun hafa reynt að fá línumenn frá Reykjavík norður til aðstoðar, enda Akureyrarrafveitan ekki aflögufær um mannhjálp.

Tíminn heldur áfram 30.desember:

Unnið er nú af kappi að við gerð rafmagnslína í Eyjafirði. Ísing á loftlínum hefur þó síður en svo minnkað frá því í gær og fyrradag, og má allt að eins gera ráð fyrir áframhaldandi skemmdum vegna þessa. Stillt veður var á Akureyri í gær.

Ísafirði 28. des. — Hér hefur verið slydduhríð yfir öll jólin. Er færð þung um bæinn af þessum sökum, þótt verið sé að moka og reynt að halda leiðum opnum. Héðan hefur ekki gefið á sjó síðan nokkuð fyrir jól en, afli hafði verið ágætur hjá bátunum. Munu þeir róa strax og gefur. Guðm. 

Morgunblaðið segir af góðri tíð 30.desember - líklega úr Gaulverjabæ:

Seljatungu 30.desember. Snjólaus og mildur vetur, áfallalaust og hlýtt vor, sólríkt sumar, svo að ekki hefir komið annað jafngott síðan fyrir aldamót og svo stillt og mild haustveðrátta að fátítt er. - Gunnar.

Lýkur hér samantekt hungurdiska um veður og veðurlag ársins 1960. Að vanda er þykk talnasúpa í viðhenginu. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• tölur ársins 1960

Smávegis af apríl 2024

Við lítum nú á nýliðinn apríl - sem þótti kaldur - og var það miðað við það sem verið hefur síðustu þrjá áratugina. Taflan hér að neðan sýnir hvernig meðalhiti hans raðast - talan 24 er sett við kaldasta aprílmánuð aldarinnar. 

Á Norðurlandi var þetta næstkaldasti aprílmánuður þessara 24 ára, en á Suðurlandi hafa sex aprílmánuðir verið kaldari frá aldamótum. Í töflu í yfirliti Veðurstofunnar kemur í ljós að mánuðurinn raðast nærri miðju á þeim stöðvum sem mælt hafa síðustu 140 ár - eða lengur. Sýnir þetta okkur vel hvað apríl hefur hlýnað - alla vega í bili. 

Þegar litið er á háloftameðaltöl sjást sérkenni nýliðins aprílmánaðar vel.

Jafnhæðarlínur 500 hPa-flatarins eru heildregnar, en vik frá meðaltalinu 1981 til 2010 eru sýnd í litum, blátt þar sem flöturinn er lægri en meðaltalið. Hæðarhryggur var vestan við land og norðlægar áttir því mun algengari en venjulega í apríl, en hæð flatarins við Ísland þó nærri áðurnefndu meðallagi. Þegar vindur stendur af Grænlandi er oftast niðurstreymi austan við. Loftið í niðurstreyminu hlýnar og myndar lok yfir kaldara loft sem streymir til suðurs meðfram Grænlandi yfir Ísland. Í slíkum tilvikum er meðalhiti í neðri hluta veðrahvolfs heldur hærri en vænta mætti - miðað við hita í neðstu lögum. Loftið er stöðugra heldur en að meðallagi.

Heildregnu línurnar á síðara kortinu eru þær sömu og á því fyrra, en jafnþykktarlínur eru daufar og strikaðar. Litir sýna hér þykktarvikin. Séu þau jákvæð (gulir og brúnir litir) hefur verið hlýrra í neðri hluta veðrahvolfs en að meðaltali. Mjög hlýtt var vestan Grænlnads. Á bláu svæðunum hefur hiti verið undir meðallagi - þykktin minni en venjulega. Ekki ber mikið á kulda á kortinu - talsvert minna heldur en vikin í töflunni að ofan gætu gefið til kynna. Ástæður þessa hafa þegar verið nefndar. Annars vegar er áðurnefnt misgengi milli norðvestanáttar uppi og norðan- og norðaustanáttar niðri, en hins vegar viðmiðunartímabilið - aprílmánuðir á því voru að jafnaði kaldari heldur en venjulegast hefur verið eftir aldamót. Við þurfum alltaf að vara okkur dálítið á viðmiðunartímabilum. Í huga ritstjórans var nýliðinn apríl nokkuð venjulegur hvað hita snerti - meðalmánuður, en í huga yngra fólks þess sem fór að fylgjast með veðri fyrir 10 til 25 árum var mánuðurinn tvímælalaust kaldur. Gæti leitt til alvarlegra deilna um spámannsins skegg - .

Við þökkum BP fyrir kortagerðina. 

Augnagotur - (hæð vestur af Grænlandi)

Jú, ritstjóri hungurdiska gefur veðrinu gaum á hverjum degi. En þegar lítið er um að vera - og fókusinn farinn að gefa sig vegna aldurs er mun erfiðara en áður að vera með margt í takinu í einu. En mænan - og hinar ósjálfráðu veðurstöðvar hennar virka enn. 

Í dag sá ritstjórinn (útundan sér) að hæðinni vestan við Grænland var spáð í 1047 hPa í miðju - á morgun. Það er svosem ekki mjög óvenjulegt á þessum tíma árs - en klingir samt bjöllum í mælaborðinu. Ekkert illt mun þó á seyði - að sögn reiknimiðstöðva og við getum trúað þeim.   

Kort evrópureiknimiðstöðvarinnar gildir á hádegi á morgun föstudaginn 3.maí. Þarna er hæðin við Baffinsland - um það bil í hámarksstyrk. Lægð er á Grænlandshafi - búin að vera þar í dag líka. Ekki er langt í hlýja austanátt - hún nær vestur fyrir Færeyjar (þótt sjávarloftið sjái um veður þar (eins og venjulega). Svo virðist sem þessi hlýindi nái ekki hingað til lands því mjög kalt loft sækir fram við Grænland. - Og þá er komið að aðalatriði pistilsins. 

Það er þetta háloftakort. Engin hæð við Baffinsland - heldur ískalt lægðardrag þar nærri. Þetta lægðardrag hefur í dag verið að vinna sig inn á Grænlandshaf og verður á morgun orðið að sérstakri háloftalægð - sem mun frekar styrkjast. Kalda loftið nálgast landið heldur - og kemur alla vega í veg fyrir öll hlýindi úr suðri eða austri vel fram yfir helgi (sé að marka reikninga). 

Hungurdiskar hafa alloft fjallað um hæðir af þessu tagi. Þær liggja undir köldum háloftadrögum og fylla þau - þannig að ekki (eða varla) sér votta fyrir lægð niðri við sjávarmál. Fyrir tíma háloftaathugana var þetta auðvitað sérlega varasamt. Hálendi Grænlands stíflar gjarnan framrás kuldans í neðstu lögum - en ekki uppi. Allskonar varasamir hlutir geta þá farið á kreik austan jökulsins. Er það allt með fjölbreyttu sniði. 

Það afbrigði sem nú er uppi virðist vera af fremur meinlausri gerð. Köld lægð dýpkar á Grænlandshafi. Eina snjókoma marsmánaðarins ofurhlýja 1964 átti sér stað við þessar aðstæður - tók undirbúningurinn marga daga. Þetta veldur því að spár Veðurstofunnar hafa eitthvað minnst á él hér vestanlands í kringum helgina - alla vega á fjallvegum. Hér liggur ástæða þeirra spáa. 

Páskahretið mikla 1963 er í skylduliði þessarar stöðu - en miklu orkumeira (ef svo má að orði komast) - sömuleiðis aprílhretið mikla 1882. Fleiri afbrigði mætti telja - en rétt að endurtaka að allt virðist saklaust nú. 

Við tökum samt ofan fyrir hæðinni - og gefum hugsanlegum næturhálkublettum gaum. 

Smávegis af sumardeginum fyrsta (endurtekið efni - að mestu)

Sumardagurinn fyrsti hefur alloft komið við sögu hér á hungurdiskum. Í apríl 2013 birtist pistill „Sumardagurinn fyrsti - sundurleitir fróðleiksmolar“. Ritstjórinn hefur tvisvar síðan uppfært pistla þessa - fyrir 7 árum og síðan í hitteðfyrra (2022). Mæli helst með þeim yngsta - hann er ítarlegastur (auðvitað). En þegar ritstjórinn fór að lesa uppfærslurnar tvær sá hann að ekki er þar getið um hlýjasta fyrsta sumardaginn í þeim - en það er gert í elsta pistlinum. Þeir köldustu eru hins vegar tíundaðir. 

Í fyrsta pistlinum er þess getið að landsmeðalhiti var hæstur 1974 (7,7 stig) og litlu lægri 1976 (7,6 stig). Meðalhámark var hæst 1974 (11,1 stig) og litlu lægra (10,8 stig) 2005. Einhver handvömm að sleppa þessu í uppfærslunum tveimur - sérstaklega vegna þess að þetta atriði þurfti sérstaklega á uppfærslum að halda. 

Hlýindametið frá 1974 (eða 1976) stendur nefnilega ekki enn - og síðan 2013 hefur þrisvar mælst hærri landsmeðalhiti á sumardaginn fyrsta (2014, 2019 og 2023), hæsta talan, 9,0 stig)  er frá 2019 en methlýtt var í þeim mánuði. Nú eru að verða gríðarlegar breytingar á stöðvakerfinu - þess vegna er vissara að reikna líka þessi meðaltöl eins og sjálfvirka kerfið (mun fleiri stöðvar) mælir það. Það segir sumardaginn fyrsta 2019 líka hlýjastan - og landsmeðalhita 9,5 stig. 

Hæsti meðalhámarkshiti á landinu hefur líka hækkað frá 2013, var þá 11,5 stig (1976), en komst í 13,5 á sumardaginn fyrsta 2019.

Að öðru leyti vitnum við í fyrrnefnda pistla. 

Það virðist líka ástæða til að endurtaka annan pistil frá 2013 - þann um þjóðtrúna - hér er megnið af honum:

Hungurdiskapistill frá 24.apríl 2013 - endurtekið efni:

Eitt af því sem sífellt er verið að tala um í kringum sumardaginn fyrsta er hvort nú frjósi saman sumar og vetur. Er frost þá tengt góðu sumri. Alloft er gott vit í gömlum veðurspádómum - en þessi verður að teljast fullkomin della eins og nú er til hans vitnað. Einföld athugun sem nær til síðustu 64 ára sýnir að vetur og sumar frusu saman á landinu 56 sinnum af þessum 64. Voru öll þau sumur góð?

Það er sérlega eftirtektarvert að á sumardaginn fyrsta 1974 var lægsta lágmark næturinnar á landinu öllu 3,5 stig. Hvergi fraus í byggðum. Þetta var eins og sumir muna enn eitt hagstæðasta sumar á Suðurlandi um langt árabil - og ekki taldist það sérlega óhagstætt nyrðra. Tveimur árum síðar, 1976, var líka frostlaust um land allt á aðfaranótt sumardagsins fyrsta. Það var óminnilega hagstætt sumar um landið norðan- og austanvert - en mikið rigningasumar syðra.

En getur þetta þá ekki átt við einstaka staði á landinu? Nei, varla, koma þá aldrei hagstæð sumur í hlýjustu byggðum landsins? Nefna má að gaddfrost var í Reykjavík aðfaranótt sumardagsins fyrsta 1983 - á undan versta sumri sem um getur þar um slóðir.

En sem skemmtiatriði? Má ekki hafa gaman af þessu? Jú, auðvitað má það - en þá væri best að fara eftir fornum leikreglum. Í gömlu reglunni er talað um góða málnytu frjósi sumar og vetur saman. Það er að segja að meiri sumarmjólkur sé að vænta úr kúm og ám en annars. Ekkert er sagt um gæði sumars samkvæmt kröfu nútímamanna. Sól og þurrkur eru nú á tímum talin sérlega hagstæð að sumarlagi. Í því veðurlagi er hins vegar oft kyrkingur í gróðri og gras lélegt - heldur til baga fyrir mjólkurframleiðslu. Fyrr á árum höfðu menn ekki heldur hitamæla - heldur átti að leggja út grunnan disk eða trog með vatni. Væri á því þykkt skæni eða það heilfrosið að morgni var talað um að sumar og vetur hefðu frosið saman - annars ekki.

Þeir sem eru smámunasamir segja að ísskánin sé merki um þykkt rjóma á mjólkurtrogum á komandi sumri.

Upplýsingar um málnytu og fitumagn mjólkur liggja ekki fyrir í veðurmælingum þannig að áhugamenn hafa enn rými til varnar fyrir regluna. Ekki er endilega víst að ritstjórinn hafi hana rétt eftir í þessum pistli. Gaman væri ef uppruninn fyndist og sömuleiðis væri skemmtilegt að vita hvernig var til hennar vitnað fyrir 1950 - nú eða þá á 18. eða 19. öld?

Gamlar reynslureglur um veður eru mjög skemmtilegar - jafnvel þær vafasömu. En það er heldur sorglegt þegar þær enda í óætum olíugraut. Þá eru þær ekki lengur til ánægju heldur bara þreytandi suð. Æ.

En gleðilegt sumar.

Vetrarhiti 2023-24 í byggðum landsins

Við reynum nú (eins og stundum áður) að reikna meðalhita íslenska vetrarins, frá fyrsta vetrardegi til þess síðasta. Að vísu er einn dagur eftir þegar þetta er skrifað - en það munar engu í niðurstöðunni. Talan sem fæst út er -0,2 stig, -1,2 stig neðan meðallags síðustu tíu ára og sú lægsta síðan veturinn 1998-99. 

Til að geta reiknað þurfum við að vita landsmeðalhita (í byggð) á hverjum degi vegna þess að íslenski veturinn hrekkur til í dagsetningum. Hann byrjaði óvenju seint síðastliðið haust (rímspillir), en er samt 180 dagar eins og venjulega (íslenska sumarið er hins vegar mislangt vegna sumaraukans). Miklar breytingar hafa orðið á stöðvakerfinu í þessi rúmlega 70 ár og þess vegna er ekki hægt að gera ráð fyrir mjög mikilli nákvæmni í reikningunum - hægt væri að reikna á aðra vegu en hér er gert og fá út lítillega aðrar tölur. Sú er þó sannfæring ritstjórans að það skipti ekki miklu. Veturinn í vetur er t.d. greinilega kaldari heldur en allir aðrir allt frá 1998-99 - eins og áður sagði - og ekki munar miklu á honum og þeim vetri. Veturnir 1996-97 og 1994-95 voru greinilega kaldari. Á þessu tímabili var kaldast veturinn 1967-68. 

Reiknuð leitni er þrátt fyrir þetta um +1 stig á öld. Væri enn meiri ef við gætum teygt okkur öld eða meira til baka - eins og við höfum stundum gert fyrir bæði Reykjavík og Stykkishólm þar sem við eigum daglegar tölur lengra aftur en við eigum í þessu tilviki. Veturinn í vetur var mun jafnari heldur en sá í fyrra. Þá komu talsvert kaldari mánuðir, en hann reiknast samt hlýrri heldur en sá nýi - nóvember sá um það, hlýjasti nóvember allra tíma. Það kostar að vera með slíkan mánuð í farteskinu - ekki var þannig nú. Einnig var nokkuð hlýtt í febrúar í fyrra, en síður nú. 

Hvernig framtíðin verður vitum við auðvitað ekkert um - frekar en venjulega. Ekkert vitum við heldur neitt um sumarið þótt ekki skorti véfréttarlega spekina frá reiknimiðstöðum heimsins. En kannski skiljum við hana ekki - frekar en forngrikkir sínar véfréttir - þótt réttar væru. 

Fyrstu 20 dagar aprílmánaðar

Tuttugu dagar liðnir af apríl. Það þarf meira en einn hlýjan dag til að hreyfa verulega við röðunarlistum - en kannski það gerist samt - tíu dagar enn til mánaðamóta.

Meðalhiti í Reykjavík stendur nú í 1,4 stigum, -1,8 neðan meðallags sömu daga árin 1991 til 2020, og -2,6 stig neðan meðallags síðustu tíu ára. Enn raðast hitinn í næstneðsta sæti aldarinnar í Reykjavík. Það eru 20 fyrstu apríldagar ársins 2006 sem eru í neðsta sætinu (rétt eins og fyrir fimm dögum). Meðalhiti þá var 0,9 stig. Hlýjastir á öldinni voru fyrstu tuttugu dagarnir í fyrra (2023) meðalhiti þá 6,2 stig. Á langa listanum raðast dagarnir tuttugu í 109 til 112 sæti (af 152). Dagarnir í fyrra eru líka efstir hér, en kaldastir voru þeir 1876, meðalhiti -3,7 stig. Þessi mikli munur á röðunarsætum sýnir vel hversu hlýir aprílmánuðir þessarar aldar hafa verið. Ekki vantar mikið á að sá núverandi hefði talist í meðallagi fyrir aldamót.

Meðalhiti á Akureyri er -1,0 stig, lægstur á öldinni, en sé leitað aftur til 1936 má finna 9 kaldari.

Á spásvæðunum er hitinn sá lægsti á öldinni á öllu svæðinu frá Breiðafirði austur um til Austfjarða - og á Miðhálendinu, en á Suðurlandi er hitinn í 22. hlýjasta sæti (af 24) - annars í því 23.

Úrkoma í Reykjavík hefur mælst 14,6 mm, um þriðjungur meðallags, og er þetta þurrasta aprílbyrjun aldarinnar, en við vitum um 15 þurrari tilvik frá fyrri tíð. Á Akureyri hefur úrkoman mælst 77,1 mm, fjórföld meðalúrkoma (en óstaðfest). Á Dalatanga hafa mælst 48,9 mm, nokkuð neðan meðallags.

Sólskinsstundir hafa mælst 117,3 mm í Reykjavík, 13 stundum umfram meðallag. Á Akureyri hafa sólskinsstundir mælst 80,2.

Hugsað til ársins 1931

Tíð var yfirleitt fremur hagstæð á árinu 1931, en þó út af hafi brugðið í einstökum mánuðum. Vorið var sérlega þurrt og erfitt gróðri. Tíð var talin ónæðissöm en samt heldur hagstæð í janúar, en þó var mjög snjóasamt, einkum fyrir norðan. Tíð var óhagstæði í febrúar, stormasamt var og mikill snjór víða. Gæftir stopular og samgöngur röskuðust vegna snjóa. Kalt var í veðri. Mars var heldur óhagstæður, einkum á Norður- og Austurlandi og suðvestanlands var úrkomusamt. Í apríl var tíð fremur hagstæð, en nokkuð óstöðug framan af á Suðvestur- og Vesturlandi. Maí var hægviðrasamur og sérlega þurr og fór gróðri því lítið fram. Einnig var þurrt í júní og spretta óvenju slæm. Mjög sólríkt var á Suður- og Vesturlandi. Í júlí var góð tíð og þurrkar góðir á Suður- og Vesturlandi, en óþerrisamt á Norðaustur og Austurlandi. Í ágúst var góð og hagstæð tíð. Mjög þurrt í veðri, einkum austanlands. Hlýtt var í veðri. Í september var hagstæð og hægviðrasöm tíð, en brá þó til verulegra votviðra á Suður- og Vesturlandi eftir miðjan mánuð. Nokkuð þurrt norðaustanlands. Mjög hlýtt í veðri. Október var óstöðugur og úrkomusamur, gæftir stopular. Nóvember var hagstæður, sérstaklega norðaustanlands. Snjóþungt var um tíma norðan til á Vestfjörðum. Hlýtt var í veðri. Desember var óhagstæður til sjávarins á Suðvestur- og Vesturlandi, en tíð talin góð til landsins.

Við förum yfir helstu veðurtíðindi ársins eins og þau komu fram í blöðum (timarit.is), hjá veðurathugunarmönnum og í Veðráttunni, tímariti Veðurstofunnar. Við leyfum okkur að færa stafsetningu til nútímahorfa (að mestu). Þótt bæði tjón og ami væri stundum af veðri var ekki mikið um stórviðri á landsvísu - og að því leyti er árið tíðindaminna en mörg önnur. Vorþurrkarnir áðurnefndu eru þó mjög óvenjulegir og ekkert sumar síðustu 100 ára skorar hærra í Reykjavík í einkunnargjöf ritstjóra hungurdiska (en hún er reyndar ekki til umfjöllunar hér). Mjög væna hitabylgju gerði í ágúst og óvenjuhlýir dagar komu líka í júlí (á Suðurlandi) og í september (norðaustanlands). Sólarhringsúrkomumet Reykjavíkur, sett 5.mars stendur líka enn. 

Við lítum á hvað nokkrir veðurathugunarmenn höfðu um janúar að segja. Áfreði var mikill, en ekki mikið kvartað að öðru leyti. Mikla snjóflóðahrinu gerði um og uppúr þeim 20.:

Lambavatn (Ólafur Sveinsson): Það hefir verið oftast vindasamt, snjólétt en oftast kalt. Það hefir aldrei þiðnað neitt nema hlaupið í svell þegar frostlaust hefir verið. Þar af leiðandi hefir hér alltaf verið innistaða fyrir allar skepnur og mjög vont að koma fé í vatn fyrir hálkum.

Þórustaðir (Hólmgeir Jensson): Veðráttan umhleypingasöm. Áfreðar og jarðbönn. Mikill snjór seinni hluta mánaðarins.

Suðureyri (Kristján A. Kristjánsson): Snjóflóð féll á Norðureyri 22. dag mánaðarins. Tók og flutti burtu tvo báta. Bóndinn taldi þessa skriðu mun meiri en þá í fyrra, sem tók húsin. Hefðu nú húsin einnig farið ef verið hefðu á sama stað. En hann endurbyggði fram af íbúðarhúsinu sem er úr steinsteypu með massífri þríhyrnu upp að fjallinu. Klofna snjóskriðurnar á hyrnunni og renna til beggja hliða og varð ekkert að annað en bátstapið. Sjávaralda stór gekk hátt á land af völdum snjóflóðsins hér á Suðureyri, en olli engu tjóni.

Hraun í Fljótum (Guðmundur Davíðsson): Veðrið í mánuðinum hefir verið stirt og ónæðisamt oftast. Fremur lítil frost en hríðarveður var oft og einatt.

Bakki í Bakkafirði (Halldór Runólfsson): Veðráttan hefur verið fremur góð. Hagi dágóður og hefði verið ágætur allan mánuðinn nema fyrir svellbræðslu því snjór hefur alltaf verið fremur lítill. Engin ofviðri en hlákur litlar.

Nefbjarnarstaðir (Jón Jónsson): Tíðarfar fremur hagfellt og hagar töluverðir fyrir sauðfé fram yfir þann 20.

Fagurhólsmýri. (Ari Hálfdanarson) Veðráttan hefur verið fremur góð og lítill snjór og því oftast hagar.

Hrepphólar (Jón Sigurðsson): Mjög breytileg veðrátta en oftast gott veður. Snjólétt, en ísar og áfreðar með mesta móti á láglendi og mýrum.

Fréttir blaða af veðri eru tiltölulega rýrar árið 1931. Fréttastofa blaðamanna er oft höfð fyrir fréttunum og ekki vitað hvort blöðin birtu allar fregnir hennar. E.t.v. hafa sumar aðeins lent í útvarpi. Morgunblaðinu og Vísi má þó hrósa fyrir að birta nokkuð stöðluð dagleg yfirlit - líklega upprunnin á Veðurstofunni. Í þeim má einnig sjá veðurspár flesta daga. Sem dæmi getum við tekið fyrsta yfirlit ársins úr Morgunblaðinu, laugardaginn 3.janúar:

Veðrið (föstudagskvöld [2.] kl.5); Norðanáttin heldur áfram um allt land, en er yfirleitt mjög hæg. Frostið er nú 8—10 stig um alt Vestur- og Norðurland. Hefir verið lítils háttar snjókoma austan lands fram að þessu, en er nú að létta til. Við Suður-Grænland er loftvog fallandi og áttin orðin suðlæg með 2 st. hita í Julianehaab. Má búast við að vindur gangi einnig til suðurs hér á landi á laugardagskvöld [3.] eða sunnudag. Veðurútlit í Rvík í dag: Stillt og bjart veður til kvölds, en þykknar síðan upp með S-átt.

Umhleypingasamt var fyrstu þrjár vikurnar. Veðráttan segir frá því að þann 17. hafi tveir vélbátar laskast í höfninni í Keflavík (þá hvessti af suðri) og að bátar hafi daginn eftir lent í hrakningum og þá strandaði bátur nærri Garðskaga, en mannbjörg varð. Dagana 21. til 26. var stöðug norðaustanátt. Þá var fannkoma á Vestfjörðum og á Norðurlandi og féllu mörg stór snjóflóð (því í Súgandafirði lýsti veðurathugunarmaður hér að ofan). Flóðin tóku einkum símastaura. 

Vísir segir af snjóflóði á Siglufirði í fréttum 27.janúar og fleiri símabilunum:

Siglufirði 24. janúar. FB. Dimmveðurs stórhríð með mikilli fannkomu þrjá undanfarna daga. Hefir sett hér niður mikla fönn. Brim var talsvert í fyrradag, svo gekk yfir varnargarðinn og flæddi langt suður eftir eyrinni. Flýði fólk úr nokkrum húsum. Síðar: Hríðinni létti upp i nótt. Gríðarmikið snjóflóð hafði farið á laugardagsnótt úr Illveðurshnjúk og niður Skarðdalsdal austan Siglufjarðarskarðsins. Tók það af símann á löngum kafla og er giskað á, að einir fjörutíu staurar séu brotnir og burtu sópaðir á svæðinu, sem snjóflóðið fór yfir. Vegurinn liggur þarna meðfram símanum og hefði hverjum verið bani búinn, sem þar var á ferð, er flóðið fór. Aldrei hefir heyrst, að þarna hafi farið snjóflóð fyrr. — Símastjórinn telur ógerlegt að gera við símann í vetur, en bráðabirgðasamband er þegar fengið með því að strengja ofan á snjónum og mun það bætt eftir föngum, og notast við það til vorsins.

FB. 26. janúar. Sambandslaust hefir verið undanfarna 2—3 daga við ýmsa staði norðanlands og vestan. Seinni hluta dags í dag náðist samband við ýmsar stöðvar, sem sambandslaust hefir verið við, t. d. Siglufjörð. Guðmundur Hlíðdal, settur landssímastjóri, hefir tjáð Fréttastofunni, að snjóflóð hafi orðið á nokkrum stöðum og miklar símabilanir. Úr Illviðrahnúk, sem er norðanvert við Siglufjarðarskarð, féll snjóflóð og brotnuðu fjörutíu símastaurar á tveggja kílómetra svæði. Eigi vita menn til, að snjóflóð hafi fallið áður þarna. Á Lágheiði, milli Ólafsfjarðar og Fljóta, brotnuðu fjórir staurar, en ófrétt af Grímubrekkum, milli Ólafsfjarðar og Dalvíkur, þar sambandslaust, og vafalaust um bilanir að ræða. Milli Súðavíkur og Arnardals, í Sauðadal, tók átta staura þ. 22. eða 23. jan. og sex staura í Fremri-Hnífsdal þ. 23. jan. Sjö staura tók og í snjóflóði á Snæfjallaströnd, en sjö brotnuðu.

Veðráttan segir frá því að í illviðrinu þann 22. hafi norskt fiskitökuskip farist á Þaralátursskerjum á Ströndum. 21 maður drukknaði, þar af 4 íslenskir farþegar. Brim gekk þá yfir varnargarða á Siglufirði og flæddi langt suður eftir eyrinni, fólk flúði úr nokkrum húsum.

Morgunblaðið segir af strandi í Vestmannaeyjum í pistli 28.janúar:

Eftir símtali við Vestmannaeyjar. Kl. um 1 aðfaranótt þriðjudags var Stefán Gíslason bóndi við Stórhöfða í Vestmannaeyjum þess var, að skip strandar á flúð norðan við höfðann. Var aftaka austan veður, svo að varla var stætt úti. Stefán sendi strax tvo sonu sína til bæjarins, til að gera Björgunarfélagi Vestmannaeyja aðvart. Þeim tókst að komast í bæinn í ofviðrinu og vöktu framkvæmdastjóra Björgunarfélagsins, Georg Gíslason kaupmann. Hann brá skjótt við og reyndi að ná sambandi við Óðinn, sem lá við Eiðið. Tókst honum að má sambandi við Óðinn með ljósmerkjum. Óðinn hélt þegar á strandstaðinn. Í gærkvöldi kom skeyti frá Óðni og sagði þar, að togarinn myndi lítið lekur og að hann gæti komist í höfn, þegar slotaði veðrinu. Togari þessi mun vera þýskur.

Morgunblaðið segir af hríð vestra í pistli 5.febrúar:

Þingeyri 24. janúar. FB. Tíðarfar. Það sem af er vetrar hefir verið afar stirð tíð. Sífeldir stormar og umhleypingar. Snjór eigi mikill fyrr en nú síðustu daga. Nú hefir verið fram undir viku norðan hríðarbylur með fádæma fannkomu

Vísir segir 6.febrúar tíðarfregnir úr Þingeyjarsýslu:

Úr Þingeyjarsýslu. FB. Fyrst eftir veturnætur var slæm tíð hér um slóðir. Setti niður mikinn snjó í sumum sveitum, svo að fé var tekið á gjöf þá um tíma. En seinast í nóvember gekk i norðaustanrigningar og þíðviðri og tók þá upp mikinn snjó. Hefir verið gott til jarðar fyrir sauðfé síðan, og má heita, að tíð hafi verið góð hér nyrðra allt til áramóta. Eins og áður hefir verið getið, var ofsaveður af suðvestri um miðbik nóvembermánaðar og brotnuðu þá og sukku bátar á höfninni í Húsavík. Óvíst hvort hægt verður að gera við tvo vélbátana,sem rak upp í fjöru, en þriðji vélbáturinn,sem sökk, hefir ekki fundist, þrátt fyrir mikla leit. Hann var eign Kaupfélags Þingeyinga, en hina bátana áttu þeir Stefán Guðjohnsen verslunarstjóri og Bjarni Benediktsson kaupmaður. Fiskafli hefir verið töluvert góður í Húsavík, þegar hægt hefir verið að róa. En sjór er vart sóttur af eins miklu kappi og áður, vegna þess hve verðið hefir fallið upp á síðkastið.

Vísir 10.febrúar:

31. jan. FB. Tíðarfar. í desember s.l. árs og fram til janúarloka var fremur umhleypingasamt, en ríkjandi áttin austan-suðaustan. Smáblotar, en þó ekki rigningar að mun. Stundum hlaupið í norður, en stóð stutt. Snjóþyngsli ekki mikil, en sumstaðar þó, einkum fram til dala. Um 20. jan. skall á norðangarður með hríð, er stóð til þess 25. Goðafoss var þá á Siglufirði. Var brimasamt og ekki hægt að sinna uppskipun ,en allt lagaðist þá lægði. Gekk vel með afgreiðslu hans á Húnaflóahöfnunum.

Veðurathugunarmenn lýsa tíð í febrúar:

Lambavatn: Það hefir mátt heita óslitin harðindi. Ekki mikill snjór en í blotunum fyrri hluta mánaðarins hljóp allt í svell og nú síðan frostið jókst fraus allstaðar fjara, svo heita má að nú sé allstaðar jarðlaust.

Suðureyri. Hagleysi og hörku veðrátta. Úrkomusamt - snjóþungt - gæftafátt. Mjög óhagstætt.

Hraun. Mjög óstöðugt og hríðasamt og frostharka með köflum. Einu sinni eða tvisvar sá sól. Rosaveður, hríðarhregg / himinn skýjum varinn / hulinn oftast hamraegg / hóllinn frosti barinn.

Grænavatn (Páll Jónsson). Snjóaði flesta daga mánaðarins og komin mikil fönn. Því allstaðar haglaust. - Sannkölluð harðindi.

Raufarhöfn (Árni Árnason). Eftir fyrstu dagana af þessum mánuði má heita sífelld veðurvonska. Stundum aftakabyljir, sem ekki hafa staðið mjög lengi í einu.

Fagridalur (Kristján Wiium). Einlæg ótíð, stórhríðar og stormveður með miklum snjókomum og hagléljum.

Stórhöfði (Gunnar Þ. Jónathansson). Aðfaranótt 15. var afspyrnu rok. Regnmælirinn fauk og fann ég hann síðar en mikið skemmdan.

Hrepphólar. Fyrri hluta mánaðarins mjög breytilega veðurátta er orsakaði áfreða og ísa - algjört hagbann. Síðari hlutann, eða frá 19., stöðug norðanátt og harðindi.

Vont veður gerði um menginhluta landsins þann 3. þegar lægð fór norðaustur um Grænlandssund. Ekki er getið um tjón. Mun meira tjón varð helgina 14. til 15.febrúar. Þá fór djúp lægð yfir landið fyrst gerði sunnanátt og síðan útsynning, en í kjölfarið gerði mjög hvassa norðan- og norðaustanátt. 

Alþýðublaðið segir frá 16.febrúar:

Hafnarfjörður. Klukkan um 4 á laugardaginn [14.] byrjaði að hvessa í Hafnarfirði og var komið afspyrnuveður eftir skamma stund. — Tveir línuveiðarar, „Eljan", eign Lofts Bjarnasonar, og „Namdal“, eign hf „Örninn", lágu í austurkrikanum við gömlu hafskipabryggjuna. Kl. um. 6 losnuðu þeir báðir samstundis og byrjuðu að reka undan veðri. Ráku þeir að hinni nýju hafskipabryggju, sem bærinn er að láta byggja, og skemmdu harla mikið. „Namdal" mun vera alveg eyðilagður. Er allt brotið aftan af honum, bæði möstur í burtu og allt annað brotið og brenglað ofan dekks. „Eljan" er minna skemmd, en þó mjög brengluð, aðallega stjóraborðsmegin. Alþýðublaðið átti tal við bæjarstjórann í Hafnarfirði í morgun. Kvað hann hina nýju hafnarbryggju allskemmda, en þó nothæfa. Kvað hann skip hafa verið bundin ofveðurskvöldið við bryggjuna, en þau alls ekki losnað. Sandgerði. Þar rak einn bát á land. Heitir hann „Vonin“. Enginn bátur var að veiðum, er ofviðrið skall á.

Eyrarbakki. Þar urðu engar skemmdir. Bátar þar er enn ekki farnir til veiða.

Vestmannaeyjar. Klukkan um hálfþrjú á laugardag skall á afspyrnu útsynningsrok með stórhríð. Voru þá átta bátar ókomnir að. „Þór“ og enski botnvörpungurinn „Vin" frá Grimsby fóru bátunum til aðstoðar, ef á þyrfti að halda. Komust allir bátarnir klakklaust til hafnar með aðstoð „Þórs“, fyrrnefnds botnvörpungs og tveggja annarra breskra botnvörpunga. Í óveðrinu sukku tveir bátar á bátalegunni, annar 6—7 smálestir, hinn 8—9, og þann þriðja rak á land, mikið brotinn.

FB. 15. febrúar. Reykjavík. Engar skemmdir urðu hér við höfnina af ofviðrinu, og var það þó ekki minna hér en annars staðar. Veðurathugunarstöðin aðvaraði hafnarskrifstofuna um að ofviðri væri í aðsigi. Gerði hafnarstjóri þær ráðstafanir, sem komu í veg fyrir það, að skemmdir yrðu hér.

Vísir segir frá sama veðri 16.febrúar (stytt hér):

Síðastliðinn laugardag var sunnan strekkingsveður hér fram eftir degi og frostlaust, en djúp lægð þá fyrir vestan land. Um kl.5 síðdegis fór lægðarmiðjan hér framhjá Reykjavík og gekk þá veður til norðvesturs og bráðhvessti. Veðurhæðin varð mest um 10 vindstig, kl. 6—8, en úr því fór heldur að lægja, en þó hélst hvassviðri alla nóttina og fram eftir sunnudegi. Í Vestmannaeyjum varð veðurhæðin 11 vindstig nálægt miðnætti. Þar sukku tveir mannlausir vélbátar á höfninni, en einn rak á land. Grenjandi norðanhríð var um allt Norðurland og Austurland i gær. Hvassast var í Grímsey, 10 vindstig. Í morgun var veðrið gengið niður að mestu vestan lands og norðan, en hríð hélst enn norðaustanlands og á Austfjörðum. Enginn skaði varð af veðri þessu hér í höfninni, en ljósaþræðir slitnuðu víða. Á föstudagskveld og laugardagsnótt var i útvarpsfréttum spáð mjög vondu veðri á laugardag. 

Morgunblaðið 17.febrúar

Talsverður snjór kom hér sunnanlands á sunnudagsnótt [aðfaranótt 15.]. Um morguninn var bílum ófært milli Hafnarfjarðar og Reykjavíkur, en um hádegi var búið að moka verstu sköflunum af veginum og eftir það fóru bílar á milli. Mjólkurflutningar austan yfir fjall töfðust mjög vegna ófærðar.

Norðanstórhríð var um allt Norðurland og Austurland á sunnudag. Í gær var veður farið að lægja og upprof á Norðurlandi, en hríð hélst enn á Austfjörðum og frost var með meira móti um land allt, 9 stig í Ísafirði og á Akureyri, 8 stig í Vestmannaeyjum og 7 stig í Reykjavík.

Alþýðublaðið segir 18.febrúar:

Skipverjar af togaranum „Hilmi“ segja að laugardagsveðrið hafi verið með verstu veðrum, sem hér hafi komið, og að það hafi verið eins vont og Halaveðrið illræmda. Var Hilmir 120 sjómílur suður af Vestmannaeyjum þegar veðrið skall á, og var þá á hreimleið frá Englandi. Losnaði vélin í honum, en varð þó ekki að tjóni, en skipið verður að vera hér allt að tíu dögum til viðgerðar.

Mikið kuldakast gerði síðari hluta febrúar. Frost fór í -15,5 stig í Reykjavík þann 21. Fyrir norðan bætti á snjó. 

Morgunblaðið segir af ófærð 26.febrúar:

Bílar frá BSR komust ekki lengra en upp að Baldurshaga í gær, vegna ófærðar. Á sunnudaginn var komst bíll að austan alla leið vestur undir Hveradali, ók á harðfenni.

Morgunblaðið segir af lagnaðarís í pistli 1.mars:

Höfnin var öll lögð í gærmorgun og var ísinn 7-8 þumlunga þykkur. Hafnarbáturinn Magni var látinn brjóta rásir fram úr höfninni svo að bátar gæti komist inn að bryggjum.

Morgunblaðið segir 3.mars:

Borgarnesi, FB. 28. febr. Harðindi eru nú í héraðinu og hafa verið að undanförnu. Hvergi er jörð í lágsveitum, alls staðar svelli runnið, Í uppsveitum mun einhver snöp fyrir hross þar sem best er. Má heita að allar skepnur séu á gjöf, enda gengur nú mjög á hey.

Ísalög eru nú svo mikil á Breiðafirði norðanverðum að eigi verður komist á sjó frá austurhluta Barðastrandasýslu.

Austan Hellisheiðar sæmilegt að undanförnu. Harðindi undanfarnar vikur og má telja, að víðast hafi verið haglaust með öllu síðan um jólaleytið og sums staðar lengur. Skepnuhöld hafa yfirleitt verið góð.

Harðindi voru fyrstu daga marsmánaðar en síðan gerði mikil hlýindi og asahláku í fáeina daga. Eftir það harðnaði aftur á dalnum. Fréttir af þessum veðrabrigðum fyrirferðarmestar veðurfregna á árinu, enda var sett sólarhringsúrkomumet í Reykjavík sem enn stendur, 56,7 mm. Snjódýpt mældist 30 cm í Reykjavík að morgni þess 4. Veðurathugunarmenn segja af mars:

Lambavatn: Það hefir verið óstöðugt. 5. og 6. tók upp nær allan snjó í byggð en svo gerði kuldanæðinga. Nú seinni hluta mánaðarins eru sífelldir umhleypingar.

Hraun. Rosasamt. Snjóasamt. Erfitt tíðarfar til lands og sjávar.

Húsavík (Benedikt Jónsson). Óslitin harðindi og hagleysur allan mánuðinn. Blotinn 5.-6. vann ekkert á, en hleypti fönninni í gadd.

Fagridalur. Sífelld ótíð og dimmviðri af og til, en ágæt hláka síðustu dagana.

Fagurhólsmýri. Yfirleitt óstöðugt en frostvægt, oftast hagar en alllengi gaddur á milli þúfna í úthögum. Mjög lítill snjór í allan vetur og því ágætir vegir og færð fyrir ferðamenn.

Stórhöfði. 16. varð regnið ekki mælt. Regnmælir fauk með öllu saman og hefur ekki fundist.

Hrepphólar. Góð veðurátta.

Eins og getið var hér að ofan var sólarhringsúrkomumet slegið í Reykjavík þann 5.mars (56,7 mm) - og stendur enn þegar þetta er skrifað (vorið 2024). Þann 3. mars fór að snjóa í vaxandi austanátt og gerði blindhríð. Síðdegis stytti upp um stund, en fór síðan aftur að herða vind og snjóa. Að morgni þess 4. var snjódýpt orðin 30 cm. Af blaðafregnum að dæma skapaðist vandræðaástand í bænum. Um miðjan dag þann 4. fór hiti upp fyrir frostmark og gerði mikla rigningu. Að morgni 5. var enn 22 cm snjódýpt, en daginn eftir ekki nema 7 og ekki lengur alhvítt. Hvasst var alla þessa daga, 7-9 vindstig, allt fram á kvöld þann 6. að vindur fór að ganga niður. Eins og fram er komi var þessi úrfellis- og ófærðarkafli var endir á óvenjulöngum köldum kafla. Í febrúar var alhvítt alla daga nema einn í Reykjavík, þó snjór yrði aldrei mikill fyrr en í upphafi úrfellisins. Frost voru hörð og var 17 cm ís á Reykjavíkurhöfn 2. mars. Aðfaranótt 2.mars komst frostið í -12,4 stig, en fór í 6,8 stiga hita þann 5. 

Við lítum á fáein kort tengd þessu veðri:

Þriðjudaginn 3.mars var vaxandi austanátt á landinu með snjókomu á Suður- og Vesturlandi. Mjög víðáttumikil lægð var suður í hafi og hæð yfir Grænlandi. 

Ofan á austanáttinni stöð vindur af suðvestri (öfugsniði). Lægðardrag kom yfir Grænland úr norðvestri og gróf um sig á Grænlandshafi. Kannski var það öflugra heldur en endurgreiningin sýnir hér. 

Síðdegis þann 4. var vindur að komast upp fyrir frostmark í Reykjavík og úrhellisrigning tekin við af snjókomunni. 

En háloftavindur var enn af suðvestri þannig að úrkomuskýin sáu Bláfjöllin ekki og enginn úrkomuskuggi myndaðist í skjóli þeirra.

Þann 5. var vindur hins vegar af suðaustlægri átt í öllu veðrahvolfinu. Þá dró úr úrkomu. Hún mældist samt 15,4 mm að morgni 6. og 9,0 mm að morgni þess 7. Að morgni þess 5. mældist einnig gríðarleg úrkoma á Stórhöfða í Vestmannaeyjum 92,0 mm. 

Þann 7. hafði sunnanáttin dælt miklu magni af hlýju lofti norður í höf. Þar myndaðist hlý hæð, en kalt var í sunnanverðri Skandinavíu í austanlofti. Hæðin þokaðist til suðvesturs og vesturs næstu daga og var veður þokkalegt hér á landi á meðan. 

Morgunblaðið segir af ófærðinni 4.mars:

Ófærð er nú svo mikil hér um slóðir, að bílferðir tepptust alveg í gær [3.], nema rétt um götur bæjarins þræluðust bílar gegn um fönnina við illan leik. Ekki var reynt að komast til Hafnarfjarðar með bíla í gær, en ráðgert var að byrja skyldi snjómokstur á Hafnarfjarðarveginum í dag. Til Lauganess varð heldur ekki komist með bíl, eftir því sem sagt var á Litlu bílastöðinni, en sú stöð heldur annars uppi áætlunarferðum þangað.

Mjólkurflutningar tepptust að nokkru leyti til bæjarins í gær, eftir því sem Mjólkurfélag Reykjavíkur skýrði frá. Flutt var mjólk í sleðum úr Mosfellssveitinni og af Álftanesi. Kjalnesingar bjuggust til að hefja snjómokstur snemma í morgun og er búist við að mjólk af Kjalarnesi verði komin hingað um hádegi.

Á Kolviðarhól var iðulaus stórhríð framan af deginum í gær, en frost með minna móti, um 6°. Austanfjalls var lítil fannkoma, og búist við því að bílferðir gætu brátt hafist að nýju um undirlendið.

Morgunblaðið heldur áfram 5.mars:

Veðrahamur hinn mesti hefir verið hér undanfarna daga, stórhríð í fyrradag, sem fyrr er frásagt með óvenjulegri fannkomu þá og aðfaranótt þriðjudags [3.]. Birti hér upp á þriðjudagskvöld, en á miðvikudagsnótt [4.] gerði mikla hríð af suðaustri, með feikna fannkomu. Var í gærmorgun hér ofsarok, er hélst allan daginn. En er fram á daginn kom, hlýnaði og gekk í stórrigningu. Ófærðin á götunum var svo mikil er á daginn leið að menn muna hana vart meiri. Eigi var komist þurrfóta um sum bæjarhverfi nema í hnéháum stígvélum. Bílar komust ekki um göturnar sums staðar. Ristu þeir djúp hjólför og er fram á kvöldið kom var um tvennt að velja fyrir vegfarendur, stika meðfram barmafullum skorningunum ellegar vaða krapið utan við brautirnar.

Símabilanir urðu mjög miklar hér innanbæjar í gær, enda var það auðséð strax í gærmorgun að það gat ekki farið á annan veg. Þegar frostið linaði þegar fram kom á daginn héngu allir þræðir þungir af krapi og var sýnilegt að margir myndu slitna af þunganum og því hve mikið þeir tóku á sig í storminum. Sagði bæjarsímstjóri að mjög sjaldan eða aldrei hefðu eins margir símaþræðir slitnað hér á einum degi. Sum bæjarhverfi voru sambandslaust að mestu. Landsímalínan bilaði milli Reykjavíkur og Álafoss og varð alveg sambandslaust um Norðurlandssímann. En símasamband var óslitið suður um land og austur og norður þá leið alla leið til Borgarness. Símaviðskipti við útlönd óhindruð um Suðurlandslínu.

Bilanir á raftaugum. Ísingin í gær gerði það að verkum, að allmargar heimtaugar í hús slitnuðu hér í bænum. Heimtaugar eru ofanjarðar allvíða í úthverfum bæjarins sem kunnugt er. Tiltölulega lítið var hægt að gera við raftaugarnar hér innanbæjar í gær vegna þess að rafmagnslögn til Vífilsstaða bilaði og urðu menn þeir sem sinna við viðgerðir að sinna því fyrst að koma henni í lag. Hælið varð rafmagnslaust. Viðgerðin gekk seinna en ella vegna þess að ófært var með öllu eftir Hafnarfjarðarveginum og urðu menn því að fara gangandi til viðgerðanna. Mjólkurflutningar til bæjarins urðu erfiðari í gær, en í fyrradag Er nú alveg gefin upp vonin að fá mjólk frá Kjalarnesi fyrst um sinn landveg, og eins sunnan af strönd. Verður mjólk sótt í báðar þessar sveitir sjóveg um leið og storminn lægir. Loftnet loftskeytastöðvarinnar á Melunum bilaði í gær, en þó ekki svo mikið, að stöðin gat haft samband við skip í hafi. Engin tiltök voru að gera við loftnetið vegna óveðurs.

Morgunblaðið segir enn af veðrinu 6.mars:

Í gær fóru símamenn á stúfana til þess að athuga símabilanirnar á Norðurlandslínunni. Komust þeir að raun um, að 45 símastaurar voru brotnir í Mosfellssveitinni. Í fyrramorgun, þegar ísinguna gerði sem mesta, varð hún svo gild á símaþráðunum, að nærri lét að hún væri jafngild og staurarnir. Svo mikið ofsarok var allan daginn í gær, að símamenn gátu lítið aðhafst við viðgerðir, var ekki stætt vegna veðurhæðar meðfram símalínunni. Símasamband var við Hornafjörð í gærmorgun. En er fram á daginn kom, slitnaði síminn austur í Landeyjum, og í gærkvöldi náðist ekki samband nema rétt austur fyrir Hellisheiði. Loftskeytastöðin gat enn ekki afgreitt skeyti til útlanda, og var símasambandslaust með öllu við útlönd í gær. En búist er við að það lagist í dag. Bæjarsíminn er enn mjög í ólagi. Var unnið af kappi að viðgerðum í gær. Bættust við kvartanir allan daginn í gær, og voru hátt á þriðja hundrað símanúmer sambandslaus í gærkvöldi.

Rafmagnsveitan fékk margar kvartanir í gær, út af rafmagn í hús, er slitnað hafa undanfarna daga. Var Morgunblaðinu sagt á skrifstofu rafveitunnar að um 80 hús hafi misst rafmagn vegna slíkra bilana. Tíu menn voru við viðgerðir í gær, en höfðu vart undan. Jafnóðum og nokkur hús fengu rafsamband, slitnuðu heimtaugar annarra.

Leysing var óvenjulega mikil hér í fyrrinótt og í gær, og vatnselgur um allar götur bæjarins. Tjörnin var svo vatnsmikil, að hún flæddi upp yfir Fríkirkjuveginn og norður yfir Lækjargötu. Morgunblaðið hafði í gærkvöldi tal af Jóni Eyþórssyni veðurfræðingi, og spurði hann um veðurútlitið. Veðurofsi var ekki eins mikill hér um slóðir í gær eins og í fyrradag. Veðurhæðin í Vestmannaeyjum var þá t. d. 11 stig, en 8—10 stíg í gær, og hér hin sama. Helst bjóst Jón við því að sunnanátt myndi haldast hér næstu daga, með hláku og þíðviðri, og storminn myndi eigi lægja fyrst um sinn til fulls, en óslitið stórviðri yrði þó vart lengi hér á eftir.

Veðráttan segir frá því að nokkrir línuveiðarar og bátur hafi skaddast á Reykjavíkurhöfn og bryggja sömuleiðis, einnig strandaði enskur togari í Skerjafirði, en losnaði.

Morgunblaðið segir enn 7.mars:

Kolviðarhóli, FB. 6. mars. Hvassviðri hér í gær og dag og asahláka. Flóabúsmenn komust hingað að austan í gær með sleða. Maður að austan lagði af stað austur yfir heiði í dag með flutningshesta búsins. Annars engin umferð yfir heiðina. Mikill vatnsagi í skarðinu og um Sandskeiðið er ófært vegna vatnsaga.

Bæjarsíminn er enn í miklu ólagi. Hafði Morgunblaðið tal af einum símaverkstjóra í gærkveldi. Sagði hann að alls myndu ein 500 símanúmer hafa slitnað úr sambandi undanfarna daga. Auk þess sem ofanjarðarsímaþræðir slitnuðu, hefir jarðstrengur einn í Suðurgötu skemmst, og við það hafa 60 símanúmer misst samband við miðstöð. Verður byrjað að gera við jarðstreng þenna í dag. Verkstjórinn bjóst við því, að viðgerðum myndi ekki lokið fyrr en í miðri næstu viku. Lét hann þess getið um leið, að mjög fyndu þeir til þess sem ynnu við símaviðgerðirnar, að eigi hefðu þeir bíl til afnota, yrðu að fara allt gangandi með verkfæri og pjönkur sínar um bæinn þveran og endilangan. Taldi hann, sem vonlegt er, að eins mættu þeir njóta þæginda við bílflutninga, og ekki síður, en öll þau pólitísku dindilmenni, sem landsstjórnin hefir hrúgað í bíla ríkissjóðs undanfarin missiri, og fengið hafa hægan og ódýran flutning á sér og sínum. Símasamband við útlönd fékkst í gærkvöldi kl.7. Voru skeyti sem fyrir lágu afgreidd í nótt. Símaviðskiptin fóru um Norðurlandslínuna. Um 70 símastaurar hafa brotnað á svæðinu héðan og til Hvalfjarðar. Eins hefir talsvert brotnað af staurum í nánd við Borgarnes og 10 staurar eru brotnir á Vatnsleysuströnd.

Vísir vitnar í FB 7.mars:

Þjórsá, 6. mars. FB. Hvassviðri hefir verið hér um slóðir i 2 daga undanfarna, en úrkoma lítil. Nokkur snjór mun hafa fallið sumstaðar í Flóanum. Uppi í Hreppum kvað vera þíðviðri og gott veður og úrkomulaust undanfarinn hálfan mánuð. Sæmilegir hagar að koma víðast, bæði vestan og austan árinnar. Nokkrar símabilanir munu hafa orðið austur í Landeyjum.

Þann 5.mars segir Morgunblaðið fréttir af jöklum:

Jöklarannsóknir í Skaftafellssýslu. Það er alkunnugt, að dregið hefir úr skriðjöklum hér á landi á síðustu áratugum. Vísindalegar rannsóknir hafa því verið af skornum skammti um þetta efni. Í sumar tók Helgi Hermann Eiríksson skólastjóri sér fyrir hendur að rannsaka nokkra skriðjökla í Skaftafellssýslu. Rannsakaði hann Svínafells-, Fláa og Heinabergsjökul. Til samanburðar við rannsókn þessa hafði hann uppdrætti herforingjaráðsins, sem gerðir voru 1905. Er hann nú að vinna úr rannsóknum sínum. Um þær ritar hann grein með uppdrátt um í ársrit Vísindafjelagsins. Skriðjöklar þessir eru nú alt að 5—600 metrum styttri en fyrir 25 árum.

Vísir birti grein um samgöngur 6.mars - þar er þessi kafli:

[Úr grein „Nýr vegur austur í Ölfus“] Síðan 1925-26, að byrjað var áð moka snjónum af ófærum köflum á austurleið, hafa fremur mátt heita sumur en vetur að því er snjóalög snertir. Og þó að í vetur sé almenn harðindi og óvenju gjaffelt, vegna sífelldra blota, áfreða og umhleypinga, þá hefir aldrei snjóað mikið og aldrei komið bylur dægurlangt, eða svo að heitið geti því nafni. Enginn snjóavetur hefir komið síðan 1920. Áður voru þeir þéttari (1898, 1903, 1907 og 1913), og má búast við áð svo verði enn. Í slíkum snjóavetrum sem 1920, og þó ennfremur áður, fór allur vegurinn í kaf, þar sem skýlt var á láglendi, t.d. frá Árbæ og allt upp að Hólmsbrú, og var vist nokkurra metra snjódýpi á honum sumstaðar. Þegar svo er komið, er snjómokstur, hvort heldur með skóflum eða plógum, ekki á marga fiska, og síst þá, er svo viðrar sem i febrúar 1903, þegar (í Haga) snjóaði og feykti 22 daga, í þeim eina mánuði. Þó nýi vegarspottinn, sem færður var frá dýpstu sköflunum, milli Hólms og Baldurshaga, kæmi að góðum notum í þessum snjóalitlu vetrum, þá bregst bann alveg, eins og annað aðkreppt láglendi, þegar meira snjóar. Og þar að auki getur Hólmsá þá er minnst varir sett stykki úr honum, eins og háa veginum fyrir ofan brúna, fyrir fáum árum. Áin hefir og fyllt sléttlendið, allt frá Baldurshaga að Rauðhólum og upp undir Hólm, með vatni og íshrönn, svo mjög, að dýpka mundi á veginum á þeim slóðum, og venjulega hverfa undir brota og svell á eftir.

Morgunblaðið segir 8.mars frá skemmdum á hafnargarði í Reykjavík - líklega ótengt veðri:

Á föstudagskvöld, laust fyrir miðnætti, urðu menn þess varir, að dynkir heyrðust alivoveiflegir í hafnargarðinum nýja, sem byggður var síðastliðið ár norður undan Grófinni. Dynkir þessir heyrðust í krikanum, þar sem nýi garðurinn mætir gamla hafnargarðinum. Er frá leið, tók að bera á því, að bólvirkið þarna austan á hafnargarðinum nýja seig niður, jafnframt því sem brún þess þokaðist inn á við. Var þá sýnilegt, að undirstaða Bólvirkisins hafði bilað. Neðri brún þess, sem rekin var niður í sjávarbotninn, hafði eigi nægilega viðspyrnu í botninum utan við garðinn, en seig út á við. Við það opnaðist sandinum innan við bólvirkið útrás, svo skriða af sandi þeim, sem hafnargarðurinn er gerður úr rann nú undir bólvirkið, og myndaðist þarna ferleg gjóta i garðinn innan við bólvirkið, á 20—30 metra svæði. Á laugardagsmorguninn var svo mikil skriða af sandi og mold runnin út undir bólvirkið, að gjótan, sem myndaðist í garðinn, náði inn undir gangstétt þá, sem er eftir garðinum endilöngum um miðju.

Morgunblaðið segir af símamálum 10.mars:

Símaviðgerðunum á Norðurlandslínunni miðar vel áfram, eftir því sem landssímastjóri skýrði frá í gær. Er nú hægt að tala eftir einum þræði um Borganes norður í land. Reistir hafa verið bráðabirgðastaurar á svæðum þeim þar sem staurar brotnuðu í óveðrinu um daginn. En alllangan tíma tekur það að fullgera viðgerðirnar. Bæjarsíminn er sem óðast að komast í lag.

Morgunblaðið ræðir harðindi 11.mars:

Harðindafréttir berast nú víða af landinu. Í fréttum úr Húnavatnssýslu er sagt að í Miðfjarðardölum sé farið að gefa skepnum kornmat á nokkrum bæjum sakir heyskorts, og búast megi við að kornmatargjöf verði þar almenn ef eigi kemur bráður bati.

Á Hellisheiði er nú svo mikið harðfenni, að hún er bílfær.

Morgunblaðið segir af ófærð í pistli 13.mars:

Ótíð mikil hefir verið í Vestur-Skaftafellssýslu í vetur og óvenjulega mikið gefið, einkum á beitarjörðum. Höfðu Skaftfellingar, fyrir milligöngu sýslumanns gert ráðstafanir um kaup á mjöli í stórum stíl til þess að gefa fénaði. En nú hefir tíð batnað eystra, sem annars staðar, og ef framhald verður á því, gera bændur eystra sér vonir um, að fóðurbæti þurfi ekki.

Mjólkurbú Flóamanna hefir undanfarnar vikur orðið að taka upp sleðaflutninga á mjólk og mjólkurafurðum yfir Hellisheiði, því flutningarnir með snjóbílunum hafa reynst of ótryggir, sakir jafnaðarlegra bilana.

Þann 4. varð hörmulegt slys þegar snjóflóð féll vestur við Patreksfjörð. Morgunblaðið sagði fyrst af því 8.mars en þann 13. voru komnar ítarlegri fregnir:

Vatneyri, 5. mars 1931. Hér á Patreksfirði varð sorglegt slys í gær. Tveir menn, Byrgir
Thoroddsen og Brynjólfur Jónsson, fóru í fyrradag frá Vatnsdal og inn að Hvalskeri, til að setja upp viðtæki. — Héldu þeir heimleiðis í gær og lentu í snjóflóði milli Kvígindisdals og Vatnsdals, þar sem þeir áttu heima. Þeir gengu í hlíðinni eftir veginum og komu að gili, innan við Vatnsdal. Veður var þannig, að um morguninn fennti afskaplega mikið en stytti upp um klukkan tvö og byrjaði þá að rigna. Þegar þeir komu að gilinu fannst þeim það óárennilegt, en lögðu þó af stað yfir það. Fór Brynjólfur á undan, en Byrgir hikaði lítið eitt við. Þegar Brynjólfur var nærri kominn yfir um, hljóp snjórinn fram og var þá Byrgir lagður af stað yfir gilið. Hljóp þá snjórinn fram og lentu báðir í flóðinu. Byrgir missti meðvitund stundarkorn, en gat svo rifið sig upp úr snjónum. Var hann að því kring um 20 mínútur. Sá hann hvergi til Brynjólfs, en flýtti sér út að Vatnsdal til að safna mönnum. Var þá stúlka send inn að Kvígindisdal og söfnuðust 7 menn af báðum bæjunum. Nokkru seinna fór Byrgir inn að Kvígindisdal og hringdi hingað til að fá mannhjálp og rekur. Þess má geta Vatneyringum til maklegs hróss, að þeir brugðu fljótt og vel við. Fóru 20 menn eftir skamma stund yfir um fjörðinn og voru komnir þangað kl.5. Snjóflóðið tók yfir svæði, hér um bil 300 metra langt og 30 m breitt, en á dýpt var það kring um 4 metrar. Var nú byrjað að grafa að neðan og höfðu þeir sjö menn sem komu fyrst þá grafið mikið og leitað með hrífusköftum til og frá um svæðið. Var haldið áfram til klukkan 12 í nótt og byrjað aftur kl. 9 í morgun. Eftir skamma stund, fannst fyrir einhverju með hrífuskafti og var svo grafið þar niður. Fannst þar lík Brynjólfs, er lá á grúfu og var það flutt út að Vatnsdal. Ofan á honum var rúmlega metra þykkur snjór. Brynjólfur sál. var rúmlega tvítugur, líklega 23 ára. Var hann duglegur maður og áræðinn. Hann var ókvæntur. Þar eð ekkert var þiðnað frá andliti hans, lítur út fyrir að hann hafi kafnað fljótt.

Morgunblaðið birtir stuttar fregnir af illri tíð: 

[14.] (Einkaskeyti). Seyðisfirði, 13. mars. 1931 Snjóþyngsli talsverð á Austurlandi, hagleysur og heybirgðir allmargra af skornum skammti, fáir aflögufærir.

[17.] Aftakaveður af austri var hér á sunnudaginn og náði langt austur eftir. Á Kolviðarhóli mátti heita óstandandi veður um tíma og blindbylur svo að ekki var ratandi. Svo var hvasst, að ekki festi snjóinn — skóf hann af jafnharðan.

[18.] Siglufirði, 17. mars. Tíð óstillt og snjóasöm. Fannfergi mikið. Ekki gefið á sjó síðustu daga, en allgott veður í landi í gær og í dag.

[19.] Akureyri, FB. 16. mars. Snjókyngi mikil og jarðbönn síðan í nóvember. Heyskortur víða og eru bændur farnir að gefa kornmat skepnum sínum, svo og fóðursíld.

[20.] Í fyrrinótt strandaði enski togarinn „Lord Beaconsfield“ á söndunum rétt austan við Kúðaós. Mannbjörg.

Veðráttan segir að þann 19. hafi bátur sokkið eftir að hafa rekist á lagnaðarísjaka við Arnarnes í Ísafjarðardjúpi. Mannbjörg varð. Sömuleiðis að þann 24. hafi bátur slitnað upp og brotnað á Siglufirði. Franskur togari strandaði og sökk í miklu brimi við Grindavík, áhöfnin bjargaðist naumlega.

Vísir segir af batnandi tíð 24.mars:

Úr Álftaneshreppi er FB. skrifað þ. 18. mars: Tíðin hefir nú batnað og má heita auð jörð hér. Hefir verið blíðuveður undanfarna daga. Útlitið var allskuggalegt um tíma og sjálfsagt hefðu margir orðið illa saddir með fóður, ef harðindin hefðu haldist fram á vor.

Morgunblaðið segir af leysingum 26.mars:

Siglufirði, FB. 25. mars. Sunnan ofsarok í gærdag og nótt og mikil rigning, og hefir snjó tekið mikið upp. Leysingin í nótt var svo stórfeld, að allt flóir hér í krapi og vatni.

Morgunblaðið ræðir fénaðarhöld 1.apríl:

Fénaðarhöld í Skaftafellssýslu. 19. mars, FB. Vetur lagðist að með fyrra móti. Þó héldust hagar fram í desember og á beitarjörðum alt fram að þorra. Síðan hefir verið stöðugt gefið um alla sýsluna, þar til nú, að alls staðar eru komnir hagar, og fénaður víða farinn að létta á og sums staðar kominn af gjöf (fullorðið fé). Oftast hefir verið fremur snjólétt, en svell og áfreðar hulið alla jörð, klaki með meira móti í jörð.

Apríl var almennt hagstæður, en nokkuð óstöðugt var þó framan af. Veðurathugunarmenn lýsa tíð:

Lambavatn. Fyrri hluta mánaðarins var breytileg veðrátta og fremur stórgerð. En seinni hlutann hefir verið stillt og hlýtt veður, nema síðustu dagana dálítið frost á nóttunni.

Grænhóll (Níels Jónsson). Góð veðrátta, yfirleitt hægviðri mikil og snjókoma lítil.

Hraun. Oftast fremur gott og stórillindalítið. En góðu veðrin hafa illa notast vegna þess hve snjór var mikill [mældist 78 cm þann 30.]

Húsavík. Veðráttan stórillindalaus en óhagstæð og vorbati lítill.

Nefbjarnarstaðir. Úrkomulítið og fremur stillt tíð. Hagar notuðust vel vegna hægviðra. Annars aldrei nein asa-hláka og vatnagangur því lítill.

Hrepphólar. Veðráttan mjög hagstæð og yfirleitt nægilegur gróður fyrir sauðfé og beitarhross.

Vísir á einu markverðu blaðafregn mánaðarins af veðri 17.apríl:

Siglufirði 16. apríl. FB. Um helgina kyngdi niður allmiklum snjó hér, en hann hefir tekið mikið upp undanfarna góðviðrisdaga. — Í morgun stórhríð með veðurofsa á norðvestan og brimi. Nú rofabjart. Bátar voru nýrónir og sneru aftur flestir.

Morgunblaðið segir 2.maí af fannkomu á Siglufirði og hagstærði skíðatíð syðra:

Frá Siglufirði er símað 1. maí: Fannkomuhríð var hér í fyrrinótt og gerði ökklasnjó.  Dimmviðri en hríðarlaust í dag. Landlega í gær. Almennt róið í dag; hlaðafli.

Skíðafélag Reykjavíkur hefir iðkað skíðaíþróttina af miklu kappi í vetur og heldur enn áfram, þótt sumarið sé komið. Er enn mikill snjór austur á Hellisheiði og verður farið þangað á morgun ef veður leyfir.

Maímánuður var fádæma þurr á landinu, sá þurrasti sem vitað er um. Háði það mjög gróðri. Um miðjan mánuð gerði talsverða snjókomu í Mýrdal. 

Lambavatn. Veðurfar yfir mánuðinn hefir mátt heita óslitin stilla og þurrkur. Sólskin og hlýja á daginn, en kuldi, oftast frost að nóttinni. Gróðri fer því mjög lítið fram.

Suðureyri. Afar þurrt. Bjart. Litlir vindar oftast. Leysir óvenjulítið. Gróður síðbúinn. Gæftir og afli ágætur.

Hraun. Kalt. Aldrei hláka. Gróðurlítið. Kal á túnum talsvert víða. Miklir skaflar í mánaðarlok. Ís leysti ekki af vötnum fyrr en undir mánaðamótin.

Grænavatn. Úrkomulítið en mjög kalt, svo gróður óx mjög lítið. Ríkjandi norðaustanátt, oft mjög þokufullt loft með éljaleiðingum.

Fagridalur. Sífelld ótíð og þurrakuldar, jörð skrælnuð og gróðurlítil með kali.

Vík í Mýrdal. [Snjóaði þann 16. og 17. 5 cm snjódýpt að morgni 17. Síðasta fönnin eftir þessa hríð hvarf úr túninu þann 26.]

Hrepphólar. Veðuráttan hefir að mörgu leyti verið mjög góð, en - sérstaklega síðari hluta mánaðarins hefir úrkomuleysi tilfinnanlega háð gróðri. Er hann því mjög skammt á veg kominn.

Morgunblaðið segir af hægri leysingu 12.maí:

Siglufirði, 10. maí Hægviðri og næturfrost að undanförnu. Tekur því seint upp snjó og jörð grær seint.

Vísir vitna 17.maí í pistil frá FB:

FB. í maí. Tíðarfar. Mars og aprílmánuðir eru venjulega kaldir hér á Norðurlandi, þótt mismunandi séu straumhvörfin í rás veðra og vinda. Þessa mánuðina var ráðandi landátt, suðaustan með smá snúningum i norður. Í lok febrúar voru víða jarðbönn, en snemma í mars kom upp jörð fyrir hesta og sumstaðar fyrir sauðfé, einkum í Víðidal. Seinni hluta aprílmánaðar hlýnaði og tók upp snjó, svo allvíða var um sumarmál búið að sleppa sauðfé til fjalla og hálsa. Gjafatími varð þó alllangur, frá því í nóvember snemma. Seinustu dagana í apríl snerist áttin í norður með snjókomu, en birti næstu daga. Síðan norðankuldar fram yfir mánaðamótin. Lítill gróður.

Vísir segir fregnir af kaldri tíð 30.maí:

Siglufirði 27. maí. FB Tíð afar köld síðustu viku og liggja snjófannir viða í bænum. Enn gróðurlaust að kalla og lambfé á gjöf. Fénaðarhöld góð. Austan stórdrif undanfarna daga. Norsk línuskip lágu hér inni yfir hátíðina og allmargir botnvörpungar. Höfðu þeir aflað vel. Góður afli á mótorbáta.

Borgarnesi 29. mai. FB Góðviðri eru hér stöðugt, en úrkomuleysi er bagalegt. Þó hefir jörð ekki skemmst af þurrkum. Ef til úrkomu brygði myndi gróðri stórfleygja fram og horfur um sprettu verða góðar.

Vísir segir af tíðarfari vetrarins í S-Þingeyjarsýslu 2.júní:

[S-Þingeyjarsýsla] Í maí. FB. Veturinn síðasti var með þeim hörðustu, er hér hafa komið lengi. Í sumum sveitum, t.d. Bárðardal, Fljótsheiði og nokkrum bæjum í Mývatnssveit, var fé tekið á gjöf viku fyrir vetur og var ekki beitt svo teljandi sé fram yfir sumarmál. Gengu því hey mjög til þurrðar hjá mönnum, en um sumarmál voru fáir orðnir heylausir, og bjuggust menn við, að flestir mundu komast af, ef vorið yrði ekki því harðara. Seinustu vetrardagana var sunnanátt og hlýindi og snjó tók mikið. Kom upp jörð fyrir sauðfé víða i sveitum. — Eftir sumarmálin kom hér allgóður bati. Samt hefir vorið verið þokufullt og kalt og snjóinn tekið mjög seint og hægt. Er hann mikill enn í afréttum og sumum byggðalögum. Flestir búnir að sleppa geldfé sinu (17. maí), en ær hýstar og þeim gefið.

Vísir segir 3.júní maífregnir úr Skaftafellssýslu:

Úr Vestur-Skaftafellssýslu. 15. maí. FB. Veðrátta var óstöðug og ill hér síðastliðinn vetur, vorið kalt og í dag er norðaustanstormur með snjókomu. Kominn er þó sæmilegur sauðhagi og allir hafa sleppt sauðfé. Einstaka bændum hafa þrotið hey, en allflestir komist af, en í flestum sveitum sýslunnar eru hændur, sem áttu hey umfram eigin þarfir og sumir mikið. Fóðurbætir var og nokkuð notaður.

Júní var kaldur og þurr - og spretta því slæm. Hret af verstu gerð gerði þó ekki. Veðurathugunarmenn segja frá:

Stykkishólmur. (Magnús Jónsson): [22. fennti niður í miðjar hlíðar].

Lambavatn: Það hefir verið þurrt og kalt. Þurrkur hefir dregið svo úr grasvexti að víða lítur út fyrir að hún verði ekki ljáberandi. Þar sem engjar eru raklendar eða áveitublettir lítur út fyrir sæmilegan grasvöxt.

Suðureyri: Að mestu óslitinn þurrkur. Oftast norðaustanátt fremur hæg. Ekki vel hlýtt. Spretta mjög slæm, annars hagstætt.

Hraun: Hefir verið þurrt lengst af og kalt, oft frost á nóttum, sérstaklega fyrri hluta mánaðarins og til fjalla hefir tekið seint. Gróðurleysi mikið. [21. gránaði að túni].

Húsavík. Afskaplega þurr og köld veðrátta að undanteknum fáum dögum. Gróður afar rýr. Hæstu fjöll alhvít.

Nefbjarnarstaðir: Óvenju köld tíð allt fram um sólstöður (eða 23.) en úrkomulítið. Engar stórhríðar. Sauðgróður sem kallað er ekki fyrr en um miðjan mánuð. Tún víða kalin í lautum og hinir langvarandi kuldar tafið mjög mikið gróður.

Fagurhólsmýri: Fyrri hluti mánaðararins var fremur kaldur og þurrveðrasamur með austlægri átt, en síðari partinn hlýnaði með skúrum svo að jörð og kálgörðum hefur farið vel fram, samt er grasvöxtur ekki enn í meðallagi.

Hrepphólar: Veðurátta með afbrigðum köld og þurrviðrasöm. Grasspretta næstum óminnilega léleg. Allt til þess 24 var næstum úrkomulaust. Gróður var þá orðinn mjög óhollur og enda loft vegna stöðugra þurrka og vinda.

Morgunblaðið ræðir þurrkana 5.júní:

Vegna hinna sífeldu þurrka, er orðinn ískyggilegur vatnsskortur í Vestmannaeyjum. Þar er jafnan lítið um vatn og nota eyjaskeggjar mestmegnis rigningarvatn til allra þvotta og einnig í mat. Er safnað saman öllu því regnvatni, sem af húsþökum kemur, og hefir ekki af veitt, en nú hefir ekki komið dropi úr lofti í margar vikur, og flestir brunnar munu tæmdir eða þornaðir upp.

Siglufirði, FB. 5. júní Kuldar og næturfrost eru stöðugt. Gróður nær enginn. Jörð héluð í morgun. Gæftir einmuna góðar og afli.

Engin teljandi úrkoma í Reykjavík síðan um sumarmál. Í fyrra dag var hér skýjað loft, og útlit rigningarlegt. Ekkert varð þó úr rigningu frekar en fyrri daginn. Jörðin skrælnar af þurrki, og svo er víða um land, eftir því sem Veðurstofan segir. Hér hefir engin teljandi úrkoma komið síðan um sumarmál, í 6 vikur varla dropi úr lofti, og svo er í flestum sveitum kringum Faxaflóa og Breiðafjörð. Austanfjalls rigndi á sunnudaginn var, einkum í lágsveitum, og á Suðausturlandi og Austfjörðum hefir verið úrkoma öðru hverju — og þá stundum snjóað niður í byggð síðustu vikurnar. Á Norðurlandi hafa og þurrkar verið mjög miklir. Úrkoma í maímánuði hér í Reykjavík mældist 0,3 mm. Meðalúrkoma þess mánaðar hér er 49 mm, þ.e.a.s. um 150 sinnum meiri en í ár. Regn sem svarar 0,3 millimetrum gerir gróðri ekkert gagn. Allt frá því um sumarmál hefir haldist norðlæg átt hér á landi, háþrýstisvæði verið norðan við ísland og eins yfir Grænlandi, en lágþrýstisvæði um Bretlandseyjar. Norðanáttin hefir náð suður um alla Skandinavíu, og köld tíð hefir þar verið fram á þennan dag. Í Lofoten t.d. var snjókoma um hádegi í gær, og suður í Stokkhólmi var nokkrum gráðum kaldara en hér í Reykjavík. Þó vorkuldar hafi verið hér miklir, einkum á Norður- og Austurlandi, hafa kuldar þessir ekki stafað af því, að hafís sé hér í nánd. Öðru nær. Frá norskum veiðiskipum hafa borist fregnir um það norðan úr höfum, að ís sé óvenjulega lítill í ár, og víða íslaust, þar sem vant er að vera hafþök. Við Svalbarða er svo lítill ís, að annað eins hefir ekki þekst í manna minnum, og við austurströnd Grænlands segja veiðimenn óvenju lítinn ís. Frá Newfoundlandi er sögð sama sagan. Hafísinn sem oft berst þar langt suður í Atlantshaf, einkum á vorin, er með langminnsta móti. Íslensku togararnir, sem veríð hafa að veiðum óvenju langt undan landi, á „Hornbanka“, hafa við engan ís orðið varir, fengið þar bjartviðri, sem bendir til þess, að ís sé þar ekki nálægur.

Veðráttan segir að þann 6. júní hafi verið snjókoma austanlands og alhvítt um morguninn á Vattarnesi. 

Morgunblaðið ræðir enn kulda 14.júní - og bendir á að lágmarkshita var þá ekki getið í veðurskeytum (þó hann væri allvíða mældur):

Næturfrost munu hafa verið mjög tíð á Norður- og Austurlandi fram til þessa tíma, eftir því sem fregnir herma. Veðurstofan fær ekki daglegar mælingar á lágmarkshitastigi, og er það í raun og veru bagalegt, því án þeirrar vitneskju er erfitt að gera sér grein fyrir gróðrarfari í sambandi við veðráttuna.

Vísir segir kuldafréttir 17.júní:

Til marks um kuldann nyrðra er þess getið, að Steingrímur læknir Matthíasson hafi 7. þ.m. gengið á skíðum yfir Vaðlaheiði (milli Eyjafjarðar og Fnjóskadals). Var þá nýfallinn snjór á gamlan gadd. — Á Siglufirði lá snjór á túnum um síðustu helgi.

Morgunblaðið 21.júní:

Siglufirði, FB. 20. júní. Tíðin köld og þurrkasöm hingað til. Í nótt rigndi þó talsvert. Má það kallast fyrsta regnskúrin hér á sumrinu. Þokur síðustu dagana. Sprettuhorfur slæmar. Gæftir allgóðar.

Að kvöldi 21. hvessti talsvert af norðri og þá skemmdist flugvélin Veiðibjallan í Reykjavík:

Morgunblaðið segir frá þessu óhappi 24.júní:

Í fyrramorgun [22.] snemma urðu menn varir við það að Veiðibjöllunni hafði hvolft um nóttina. Hún lá við dufl fram af flugskýlinu, þar sem hún er vön að vera, en sjálfsagt hefir komið sviptivindur, náð sér undir annan vænginn og hleypt henni um. Veiðibjallan var dregin á land í fyrrakvöld og i gær var verið að athuga skemmdir þær, sem á henni hafa orðið og kom i ljós að hún þarf svo gagngerða breytinga við, að hún verður vart ferðafær í sumar.

Kalt var fyrstu viku júlímánaðar með allmikilli úrkomu sums staðar um landið norðan- og austanvert - krapi jafnvel nefndur, en síðan hlýnaði, margir mjög hlýir dagar komu þá á Suðurlandi sérstaklega eftir þann 20. Veðurathugunarmenn segja frá:

Lambavatn: Fyrstu viku mánaðarins var norðankrapagarður. En annars hefir verið stillt veður og oft fremur hlýtt. Sláttur hefir víðast byrjað með seinna móti og grasvöxtur slæmur.

Suðureyri: Fremur hlýtt. Þurrt og bjart. Þokuslæðingur á fjöllum. Úrkomulítið. Óhagstætt til sjávar.

Hraun: Yfirleitt fremur gott tíðarfar; hægviðri oftast, aldrei stormur. Úrfelli sjaldan en þokur með tíðara móti. Hey þornuðu þó vel og hröktust lítið. [1. Snjór hvarf af túni. 2. Snjór hvarf undir vatnsbökkum].

Húsavík: Veðrátta yfirleitt köld og sólarlítil; stöðug norðan- og norðaustanátt. Þurrkar afarlitlir.

Nefbjarnarstaðir: Mánuðurinn fremur óhagstæður. Tíðin heldur köld og óþurrkasöm - rigningar tíðar, en samt hægviðri. Sláttur byrjar almennt 20.júlí. Ekkert hirt í þessum mánuði.

Fagurhólsmýri: Oftast still og hægviðri, lítið rignt, en þurrkdagar fáir svo seint hefur tekist að hirða töður, samt hafa þær náðst inn áður en fölvað hafa því lítið hefur rignt í þær flatar.

Vík í Mýrdal. (Haraldur Jónsson): [3. Um nóttina snjóaði langt fram á heiðar. Uppi á Höttu (500 m) sást nýr snjór kl.15].

Hrepphólar: Veðurfar allan mánuðinn sérstaklega hlýtt og sólríkt, en úrkoma mjög tilfinnanlega lítil vegna grassprettu. Töðubrestur sjáanlegur í mjög stórum stíl. Oft nokkuð voru hér skúrir, en svo smáar að úrfelli mældist ekki.

Morgunblaðið segir frá 5.júlí:

Snjóar á fjöll. Í fyrrinótt festi snjó á hæstu fjöllum hér í grennd, en sums staðar fyrir norðan gránaði niður undir byggð.

Morgunblaðið ræðir heyskaparhorfur 10.júlí:

Borgarnesi FB. 9. júlí. Heyskaparhorfur. Sláttur byrjar sennilega ekki almennt fyrr en 15. til 20. júlí jafnvel meiri líkur til ,að sláttur byrji ekki almennt fyrr en undir þ. 20. Tún eru yfirleitt illa sprottin, þótt undantekningar séu, t.d. eru nokkur tún sæmilega sprottin í Reykholtsdal. Útjörð er einnig illa sprottin, áveituengi eru best sprottin, áveituengjarnar einar bregðast ekki í ár.

Morgunblaðið segir af sjóböðum og sandbyl 11.júlí - eyjan er Örfirisey:

14 stiga hiti var í sjónum í gær hjá Sundskálanum og veðrið afbragð, enda komu óvenju margir út í eyju í gær. Notið hlýja- sjóinn og sólskinið meðan það helst. Sandbylur var í fimm daga samfleytt á Rangárvöllum fyrir og eftir seinustu helgi, föstudag [3.], laugardag, sunnudag, mánudag og þriðjudag. Gróður er þar afarlítill enn, því að alltaf hafa verið kuldar og varla komið deigur dropi úr lofti í alt vor.

Vísir vitnar í fréttastofuna 15.júlí:

[V-Skaftafellssýsla] Skrifað 8. júlí. FB. Veðrátta hefir í allt vor verið óvenjulega köld og þurrviðrasöm, langoftast norðaustan næðingur með krapahríðum öðru hverju, einkum í Mýrdal austan til. Grasspretta því afar treg, einkum á túnum. Mýrar, en þó einkum áveitur og flæðiengi mun betri. Nú fyrir nokkrum dögum brá til hlýinda með vætu öðru hverju og fer gróðri nú allvel fram.

Morgunblaðið segir 17.júlí fréttir úr Vopnafirði:

Bréf úr Vopnafirði. Vorið þetta eitt með þeim köldustu er hér hafa komið lengi, eða síðan 1922. Annars má heita að tíð hafi verið mjög stirð það sem af er árinu. Snjóar óvanalega miklir 3 fyrstu mánuði ársins, og jarðbönn lengst af þeim tíma, Hey reyndust léleg víða, mikilgæf og létt fóður. Samt varð afkoma penings sæmileg og ekki fóðurskortur að mun, en til þess hjálpuðu fyrningar, er allvíða voru nokkrar. Sauðburður hefir gengið mikið betur en ætla mætti, jafnkalt og verið hefir, og gróðurlaust til þessa. Hjá almenningi eru kýr nú fyrst að ganga út, og þó á litla haga enn, og er það hið lengsta sem hér þekkist, að kýr standi inni, allt að sólstöðum. Tún eru ekki mikið kalin, þau sem þurrlend eru, og gætu því sprottið alt að meðallagi enn, ef hagstætt viðraði hér eftir. En hálfdeigjumýrar, uppþornaðar af langvarandi norðankuldum og næturfrostum hljóta að verða sprettulitlar.

Vísir segir af heyskaparhorfum í Húnaþingi 20.júlí:

Bréf úr Húnaþingi. Í júlí. FB. Tíðarfar. Veðráttan í maí til júníloka óvenjulega þurrkasöm. Austan og norðaustanátt með næturfrostum. Grasspretta því með minnsta móti, ber á kali í túnum, einkum í vestursýslunni. Ennfremur hefir brunnið af harðlendum túnum vegna hinna miklu þurrka. Sauðburðartíð var hin besta og víðast góð afkoma með sauðfé. Um mánaðamótin júní og júlí var fé rúið og rekið til fjalla. Virðist þar betri gróður en i sveitum. Fyrstu dagana í júlí hvessti hér af norðri með nepju, kulda og hreggi, á takmörkum að vinnandi væri útivinna. Stóðu kuldar þessir fram yfir 6. þ.m. Menn búast ekki við að heyskapur byrji fyrr en um miðjan mánuðinn.

Meðan hlýju dagarnir komu á Suðurlandi rigndi fyrir norðan Dagur á Akureyri segir frá 30.júlí:

Óþurrkar hafa verið allmiklir síðastliðna viku. Rigndi látlaust að kalla 23., 24. og fram á 25. þ.m. Síðara hluta laugardags og á sunnudag var þurrt veður, en tók að rigna af nýju á mánudagsnótt og ekki komið þurr dagur síðan.

Morgunblaðið segir einnig af óþurrkun fyrir norðan í pistli 1.ágúst:

Sífelldir óþurrkar hafa verið á Norðurlandi undanfarið, einkum austan til. Í Eyjafirði og Þingeyjarsýslum liggja hey undir skemmdum.

Vísir segir af þurrkum á Snæfellsnesi 2.ágúst:

Bréf úr Grundarfirði. 17.júlí. FB. Veðrátta hefir verið hér óvenjulega köld og þurrkasöm. Kom til dæmis aldrei úrkoma frá sumarmálum til 8. júní. Oft í júní aðeins 3 stiga hiti á nóttum. Grasbrestur allstaðar mjög tilfinnanlegur. Tún hafa víða kalið. Engjar eru almennt taldar skárri en túnin. Sláttur er að byrja. Fyrirsjáanlegt er að flestir verði að fækka fénaði í haust.

Ágústmánuður var mjög hagstæður um nær allt land, hlýtt, úrkoma fyrir gróður, en þurrkkaflar nægilegir fyrir heyskap. Mjög væna hitabylgju gerði dagana 11. til 15. Inn til landsins fór hiti víða yfir 20 stig og yfir 25 stig þar sem best lét. Þann 12. fór hiti í Stykkishólmi í 21,2 stig og er slíkur hiti óvenjulegur þar á bæ. Endurgreining bandarísku veðurstofunnar segja þykktina hafa farið yfir 5600 metra tvo daga (11. og 12.) en við svo mikla þykkt má telja óheppni fari hiti hvergi á landinu yfir 25 stig. Veðurathugunarmenn lýsa tíð:

Lambavatn. Það hefir verið fremur hagstætt fyrir heyskap. Dálítil væta með köflum, en veðurfar alltaf fremur stillt.

Suðureyri: Hlýtt. Mjög hagstætt heyskaparveður Frá 13. ládauður sjór 3 vikur og stillt.

Grænhóll: Hlýindi og blíðviðri undantekningalítið allan mánuðinn. Einmunagóð heyskapartíð, þerrar hagstæðir og spretta góð.

Hraun: Tíðarfar hefir verið ágætt í mánuðinum. Einu sinni, þann 3., var stormur og fauk þá dálítið af heyi sumstaðar. Regn hefir aldrei verið til skaða. Besta nýting á heyjum.

Húsavík: Mjög þurr og hagstæð veðrátt. Nýting heyja afburðagóð. Heiðagróður ágætur. Berjaspretta mikil.

Grænavatn: Fágætt tíðarfar yfir mánuðinn, svo heitt og þurrviðrasamt.

Nefbjarnarstaðir: Tíðarfar mjög gott og sérstaklega hagstæð tíð fyrir heyvinnu.

Hrepphólar: Tíðarfar mjög hlýtt og gott enda grasspretta óvenjumikil á þessum tíma árs. Þurrkar helst í það knappasta til heyþurrka, nema dagana 17. til 24., en þá var standandi þurrkur.

Vindar ofsóttu flugvélar landsmanna sumar. Morgunblaðið segir frá 5.ágúst:

Akureyri FB 4. ágúst. Hvirfilbylur hvolfdi Súlunni um sexleytið í gærkvöldi, þar sem hún lá fyrir festum á hinum venjulega legustað sínum á Akureyrarhöfn, í króknum norðan við ytri bátakvína. Vegna óhagstæðs veðurs hefir enn ekki verið gerð tilraun til að koma henni á réttan kjöl aftur, er öll yfirbyggingin, vél og vængir á kafi í sjó. Búist við talsverðum skemmdum. Sunnanstormur undanfarna daga og hiti hafa orsakað vatnavexti í Eyjafjarðará. Hefir áin sumstaðar flætt yfir bakka sína og gert talsverðar skemmdir á heyjum og engjum, sérstaklega á Hólmunum inn af Akureyri. Mikið heyfok víða. Bátur, sem síldareinkasalan á, kostaði 10 þúsund kr., sökk hér á höfninni nótt.

Alþýðublaðið segir einnig frá 5.ágúst:

Í gær lágu báðar flugvélarnar, „Súlan“ og „Álftin“ á Akureyrarpolli. Lágu þær í Bótinni, þar sem þær eru vanar að liggja. Sólskin var og sunnanvindur, en allhvasst, einkum milli kl. 6—7 síðdegis. Kl. 6 1/2 kom að sögn hvirfilvindskast og hvolfdi „Súlunni“, en „Álftina" sakaði ekki. Var bifreið send norður í gærkveldi með áhöld til þess að hægt verði að taka hreyfilinn tafarlaust í sundur og gera menn sér von um að hann skemmist ekki. Hins vegar er víst, að hraðamælir og önnur mælitæki o.fl. hefir orðið ónýtt. Hafa tæki þessi verið pöntuð frá Þýskalandi með hraðskeyti, en hvernig sem fer, þá verður „Súlan“ frá verki að minnsta kosti í hálfan mánuð. Hreyfillinn verður sendur með fyrstu ferð hingað til Reykjavíkur og kemur hingað 6. ágúst. Súlan var vátryggð.

Akureyri, FB. 3. ág. Sunnanstormur undanfarna daga og hiti hafa orsakað vatnavexti í Eyjafjarðará. Hefir áin sumstaðar flætt yfir bakka sína og gert talsverðar skemmdir á heyjum og engjum, sérstaklega á Hólmunum inn af Akureyri. Mikið heyfok víða.

Akureyri, FB. 3. ágúst. Bátur, sem síldareinkasalan á og kostaði 10000 kr sökk hér á höfninni í nótt.

Dagur segir einnig frá því sama 6.ágúst - en greinir einnig af vatnavöxtunum:

Vatnavextir gríðarlegir eru nú þessa dagana, Eyjafjarðará hefir flætt yfir engi neðan til í firðinum, og þverárnar einnig gert talsverðan usla. Tíðin hefir verið ágæt undanfarið, hiti og sólskin, einkum fyrra hluta þessarar viku. Ofsarok gerði á mánudaginn á suðvestan, og stóðu sumstaðar skaðar af, og ekki litlir, t.d. á Glerá, Þrastarhóli,Krossastöðum, Hálsi í Fnjóskadal og viðar. Fauk talsvert af töðu, sumstaðar áætlað allt að 100 hestum. Er það tilfinnanlegt tjón. — Flugan gamla, Súlan, lá hér á höfninni, og í snörpustu vindhviðunni tók hana á loft, og kom hún niður á hvolfi, en hefir nú verið reist við og er mikið skemmd. Lystisnekkja Síldareinkasölunnar fékk sömu útreið, en er nú komin á kjöl.

Vísir birti „heimsósómagrein“ 10.ágúst - þar er einnig fjallað um veður:

[Úr pistli „Langviðri og lagaleysi“. Dagsett 20.júlí, „Gamli“ kvittar fyrir]. Í gömlum spádómi íslenskum Standa þessi orð: „Af langviðrum og lagaleysi mun land vort eyðast.“ Sumum finnst sem þessi spádómur gæti nú verið að byrja að rætast. Langviðrin eru nú orðin mjög tíð og bagaleg. Í fyrra sumar rigndi að kalla mátti daglega hér á Suðurlandi. Urðu hey víða úti af þeim sökum, en það sem inn náðist var meira og minna skemmt. Svörður og sauðatað þornaði ekki um vorið, sakir sífelldra rigninga. Um miðjan júní og jafnvel síðar mátti vegurinn til Þingvalla heita ófær, vegna bleytu. Voru sumstaðar kafhlaup og spilltist jafnóðum, þó að allt af væri verið að bera ofan í verstu vilpurnar. Nú í vor og sumar er annar langviðrakaflinn hér á Suðurlandi. Vikum og jafnvel mánuðum saman kemur ekki dropi úr lofti, og af þeim sökum horfir nú til vandræða um grasvöxt og heyfeng bænda í sumar. Kveður svo rammt að þessum þurrkum og úrkomuleysi, að jafnvel uppsprettuvötn eru tekin að þverra til muna. Má þar til nefna Gvendarbrunna, vatnsból Reykvíkinga. Segja kunnugir menn, að það sé mjög áberandi, hversu vatnið standi nú lægra í þeim en að vanda. Og nú er hver spræna þurr, sú er þornað getur og menn vita dæmi til að þorni með öllu.

Íslendingur á Akureyri segir frá 14.ágúst - geta verður þess að hámarkshitamælingar voru ekki gerðar á Akureyri árið 1931 - hæsti hiti sem mældist á athugunartíma var 21,0 stig, þann 11. 

Óvenju miklir hitar hafa gengið síðustu dagana. Heitast hefir orðið 28 stig í forsælunni. Englendingur, sem hér er staddur, ber sig mjög illa undan hitanum og segir, að það hafi verið aumi aulinn, sem valdi landinu nafnið Ísland.

Þónokkrir jarðskjálftar urðu á Hengilssvæðinu. Alþýðublaðið segir frá 24.ágúst:

Allmargir jarðskjálftakippir fundust í gær, aðallega fyrir austan fjall. Í Reykjahverfi í Ölfusi fundust 4 kippir klukkan að ganga ellefu, en klukkan liðlega þrjú kom snarpasti kippurinn, og duttu þá glös niður úr hillum og fleiri smáskemmdir urðu. Síðan varð hlé fram á kvöld, en þá byrjuðu hræringar, sem héldust í alla nótt, og kom síðasti kippurinn í morgun. Í Grímsnesi fundust allsnarpir kippir, en ekki hefir heyrst að neinar skemmdir hafi orðið þar. Í Hveradölum á Hellisheiði varð vart við sex kippi, 5 í gær og 1 í nótt. Mestu kippirnir voru þar kl. um 9 og kl. 3. Á Þingvöllum varð lítilsháttar vart við jarðskjálfta. Fundu hann menn, sem stóðu úti, en inni í Valhöll fannst ekki neitt, því þar hristist allt allan daginn af hurðaskellum og gestagangi. Á Eyrarbakka og Stokkseyri fannst allsnarpur kippur kl. 9 í gærmorgun. Annar kippur kom kl.1, en var hægari. Þriðji kippurinn, mjög snarpur, kom kl.2:50. Hrundu þá myndir af veggjum og fleira því líkt, t.d. stöðvaðist stór Borgundarhólmsklukka, sem á Oddur Oddsson rithöfundur á Eyrarbakka. Blaðið hefir fengið þær fréttir, að grjóthrun hafi orðið nokkuð úr Ingólfsfjalli, en mun þó ekki hafa valdið tjóni.

Morgunblaðið segir einnig af jarðskjálftunum 25.ágúst:

Á sunnudaginn [23.] fundust þrír jarðskjálftakippir hér og í Hafnarfirði. Sá fyrsti kom kl. 9:05. Annar kl.12:57 og sá seinasti kl.14:53. Munu þeir hafa átt upptök sín einhvers staðar nærri Henglinum, eða um 40 km. frá Reykjavík. Fyrir austan fjall vorn jarðskjálftar miklu harðari og fleiri. Í Hveradölum fundust 6 kippir, sá seinasti í gærmorgun. Í Ölfusi og Grímsnesi voru jarðskjálftarnir einna snarpastir, en gerðu þó ekki neinn skaða. Í Henglinum varð talsvert mikið grjóthrun. Austur í Laugardal kvað minna að kippunum. Stærstu kippanna varð vart í Kjósinni og á Akranesi.

Vopnafirði, 16. ágúst. FB.
Tíðarfar ágætt að undanförnu. Spretta orðin sæmileg. Menn hafa náð inn allmiklu af heyjum. Nýting ágæt. Aflabrögð sæmileg. Síld veiðst með allra mesta móti, fram að þessu, en er nú horfin.

Morgunblaðið segir fregnir af Golfstraumnum 27.ágúst - Sandström þessi er mjög þekktur í sínu fagi:

Kaldur Golfstraumur. Sænskur veðurfræðingur, Sandström að nafni, kom hingað til Reykjavíkur ekki alls fyrir löngu, í þeim erindum að athuga sjávarhitann hér um slóðir. Komst hann að þeirri niðurstöðu, að Golfstraumurinn er í sumar með allra kaldasta móti. Ekki telur veðurfræðingur þessi, að ganga megi að því vísu að veðrátta verði hér með kaldara móti af þessum ástæðum, því hitar og úrkomur hér á landi fara frekar eftir því hvar lægðir eru, heldur en eftir hitastigi sjávar, þ.e.a.s. eftir því „hvaðan vindurinn blæs“. En hitt telur hann líklegt, að óvenjulega kaldur Golfstraumur leiði af sér óvenjulega stillt veður. Úrkomur hafa verið með langminnsta móti hér sunnanlands á þessu sumri. Mun láta nærri, að úrkoma öll hér í Reykjavík síðan í apríl hafi ekki verið meiri, en jafnaðarlega kemur hér úr loftinu á einum mánuði.

Morgunblaðið segir enn af jarðhræringum 29.ágúst:

Jarðskjálftahræringar hafa fundist austan fjalls á hverjum degi alla þessa viku, en hvergi komið að sök, svo frést hafi um, nema hvað veggur einn hrundi á sunnudaginn var hjá Höyer í Hveradölum. Frá Reykjahverfi í Ölfusi hafa menn oft heyrt undirgang og þyt í lofti í áttina til Hengilsins.

Og einhver kvittur kom upp um eldgos (eins og stundum vildi verða) - þetta voru þó falsfréttir að því best er vitað:

Alþýðublaðið segir frá 31.ágúst:

Á laugardagskvöldið [29.] stóð vindur að austan, sem ekki er í frásögur færandi. En þegar birti af degi á sunnudagsmorgun mátti sjá að vindurinn hafði fært með sér eldfjallamóðu, er lá yfir öllu landinu. Loft var skýjað, en ekki mjög þungt, en holt og hæðir voru i einkennilegri móðu, sem gerði að alfar fjarlægðir sýndust helmingi meiri en þegar loft er eðlilegt. Eins og kunnugt er berst oft sandrok af láglendinu fyrir austan fjall, hér út yfir Faxaflóa. En slíkt skeður ekki nema eftir langvarandi þurrka, enda sé bálhvasst austanveður. En hér var hvorugu til að dreifa, því nokkurra daga rigning var búin að bleyta vel sandana eystra, og austanvindurinn hafði ekki verið hvass. Mistrið, sem hvíldi yfir landinu á sunnudaginn, var líka allt annars eðlis, miklu gagnsærra og fíngerðara en það, er stafar af sandroki. Á sunnudagskvöldið kom svo fregn um, að eldur hefði sést á laugardagskvöldið í austurátt frá Rangárvöllum, en fregnin er ógreinileg, og getur verið um að ræða marga staði, en sögumaður Alþýðublaðsins hélt gosið hafa verið norðan við eða norðantil í Mýrdalsjökli.

Morgunblaðið segir einnig af þessu 1.september:

Kviksaga gekk unn það um bæinn í gær, og Hekla væri farin að gjósa. Fylgdi það með, að hún væri búin að bræða af sér jökulinn. Sem betur fer er saga þessi gripin úr lausu lofti, en tilefni hennar mun vera það, að um miðja fyrri viku snjóaði á Heklu, en sá snjór bráðnaði í hitunum á föstudaginn og laugardaginn. Þá daga hefir verið mikil sólbráð inn til jökla, því að vöxtur kom í árnar hér sunnanlands. Jarðskjálftakippirnir undanfarna viku hafa orðið til þess að menn hafa óttast eldgos. Jarðskjálftanna hefir mest orðið vart í Ölfusinu. Mistur var óvenjulega mikið í lofti hér sunnanlands allan sunnudaginn, og mun það hafa aukið tilgátur manna um eldgos.

Veður var lengst af hlýtt og hagstætt í september. Mjög hlýir dagar komu á Norður- og Austurlandi með yfir 20 stiga hita. Djúp lægð olli illviðri þann 17., henni fylgdi stroka af köldu útsynningslofti - en það gekk undrafljótt hjá. Veðurathugunarmenn segja frá:

Lambavatn: Fram til 10. var sífelldur þurrkur, en síðan má heita að hafi verið óslitin rigning nema á milli skúra. Þeir sem áttu þá hey óþurr eiga þau úti enn. En það hefir verið hlýtt og fremur stillt veður. Ég man ekki eftir því að kartöflugras hafi verið hér algrænt eins og nú þegar kartöflur voru teknar upp kringum 20. mánaðarins. Heyskapur hér hefir yfirleitt orðið í meira lagi og nýting ágæt.

Þórustaðir (Hólmgeir Jensson): [Alhvítt að morgni þ.18.]

Suðureyri: Óvenjuhlýtt. Þurrt og still fyrri hluta mánaðarins. Vætur og ókyrrara síðari hlutann. Aflabrögð léleg. Gæftir miklar.

Hraun: Tíð ágæt til lands og sjávar fyrri hluta mánaðarins, en heldur óstilltari síðari hlutann, einkum frá 15. til 20. Í ofsarokinu sem var 17.-18. slitnaði vélbátur upp á Mýrnavík og hefir hans hvergi orðið vart síðan. Heyskapur hætti víðast um mánaðamótin og náðust öll hey með ágætri nýtingu. Í áðurnefndu roki fauk þak af hlöðu á Heiði í Sléttuhlíð, heyfúlgur fuku sumstaðar og þak af heyjum og fleira gekk af göflunum.

Húsavík: Allan mánuðinn hagstæðasta veðrátta bæði til lands og sjávar.

Nefbjarnarstaðir: Tíðin mjög hagstæð fyrir landbúnað. Fyrri hluta mánaðarins nokkur næturfrost. Annars óvenjumild tíð og þerrisöm. Nýting heyja hin besta.

Fagurhólsmýri: Hagstæð heyjatíð. Góð nýting. Brá til vætu síðustu vikuna.

Hrepphólar: Fyrri hluta mánaðarins eða til 13. var sérstaklega góð og skemmtileg veðurátta og mjög sjaldgæf hér á þessum tíma árs. Síðan hefur verið næstum óslitin rigning og suma daga mjög illt vinnuveður. Er enn úti mikið af heyjum og töluvert af jarðávöxtum.

Sums staðar varð næturfrost fyrst í mánuðinum. Morgunblaðið 4.september:

Frost var í fyrrinótt [3.], og mátti víða sjá þess merki í kálgörðum í gær.

Morgunblaðið segir 5.september frá ísleysi í norðurhöfum:

Hvaðan sem fregnir koma, ber þeim saman um það, að óvenjulítill hafís hafi verið í norðurhöfum í vetur og sumar. Norsku vetursetumennirnir, sem voru á Jan Mayen í vetur til þess að starfrækja loftskeytastöðina þar, segja, að hjá eynni hafi enginn ís verið, og ísbrúnir venjulega um 40 sjómílur norðan við eyna. Norskt skip sigldi umhverfis Spitsbergen og Karlsland í fyrra mánuði, og komst norður á 81,5 gráðu N, og var þar enginn ís. Sagðist skipstjórinn vel mundu hafa getað siglt norður á 83. gráðu. Rússar segja, að algerlega hafi verið íslaust hjá Franz Josefslandi í ágúst og er það nýtt, sem sjaldan skeður.

Morgunblaðið segir af einmunatíð 8.september:

Siglufirði, 4. sept. 1931. Einmunatíð síðasta hálfan mánuð, þurrkur og stillur. — Hlaðafli af fullorðnum þorski og síldveiði afar mikil og skammt sótt, en lítið hægt við síldina að gera því flest eða öll skip eru nú búin með veiðileyfin og þrær ríkisverksmiðjunnar fullar, svo skip bíða nú dögum saman eftir losun. 10—12 tonna bátar hafa farið út með snyrpinót lánaða af skipum, sem bíða losunar og komið fullfermdir eftir litla stund. Reknetaveiði hefir einnig verið ágæt.

Morgunblaðið segir af göngum 10.september - og fyrirhuguðum veðurathugunum úr flugvélum á Íslandi (í tengslum við Alþjóðaheimskautaárið):

Þingeyingar hafa ákveðið að fresta fjallgöngum um 6 daga, svo þeir geti sinnt heyskap sem lengst. Heyskapartíð hefir verið þar góð allan engjasláttinn.

Stórfeldar veðurathuganir hér í Reykjavík. Hingað kom í gærmorgun hollenskt eftirlitsskip „Nautilus“ að nafni. Eru með skipi þessu flugmenn tveir úr hollenska hernum, sem eiga að athuga hér flugvöll og önnur flugskilyrði. Eins og kunnugt er, er alþjóðasamstarf komið á laggirnar, um það að gera kerfisbundnar rannsóknir næsta ár á veðurfari og öðrum náttúrufyrirbrigðum um allt Norðuríshafið. Í sambandi við rannsóknir þessar á að gera veðurathuganir hér á Íslandi og hafa Hollendingar að sögn tekið að sér að annast þær athuganir hér í Reykjavík. Í sambandi við þær á að rannsaka hitastig og raka uppi í loftinu svo oft sem flugfært er. Eiga hinir hollensku flugmenn að fara allt upp í 5000 metra hæð, til þessara athugana. Hollenskur veðurfræðingur Cannegieter að nafni, á að hafa yfirumsjón með athugunum þessum. Hann er einn helsti veðurfræðingur Hollendinga, og ritari í alþjóðasambandi veðurfræðinga. Flugmenn þeir sem hingað komu í gær heita Vish og van Giesen. Þeir fóru hér um umhverfið í gærdag með Þorkeli Þorkelssyni veðurstofustjóra. Búist er við, að þessar veðurathuganir Hollendinganna byrji hér þ.1. ágúst að sumri. Nautilus fer héðan um næstu helgi.

Jarðhræringar héldu áfram í Henglinum, Morgunblaðið segir frá þeim:

[11.] Jarðskjálftahræringar hafa fundist í Ölfusi við og við undanfarið, og nokkurra frekari breytinga hefir orðið vart á hverunum.

[13.] Jarðskjálftahræringar þær, sem fundist hafa í Ölfusinu undanfarið hafa ekki náð hingað til þess að hafa áhrif á jarðskjálftamælana hér. Er því aðeins um hverakippi að ræða, sem hafa mjög litla útbreiðslu, og eiga upptök sín skammt frá yfirborði jarðar.

Kortið sýnir illviðrislægðina síðdegis þann 17. Um kvöldið og nóttina fór hún til austnorðausturs rétt undan Norðurlandi og grynntist síðan. Veðrið var verst ýmist síðdegis eða um kvöldið þann 17. eða um nóttina, aðfaranótt 18. Hún olli minniháttar foktjóni. Endurgreiningin vanmetur dýpt lægðarinnar lítillega, hún var um 970 hPa í miðju. Alþýðublaðið segir frá 21.september:

Svo hvasst var á Akureyri síðdegis á fimmtudaginn [17.] og á föstudagsnóttina, að þak fauk af svonefndu Sæmundsenshúsi og barst langar leiðir og bifreiðaskúr frá Kristneshæli fauk langa leið og gerónýttist. Hey fuku víða, þar sem þau voru enn úti. (FB.)

Dagur segir af sama veðri 24.september:

Ofsarok gerði hér á Norðurlandi síðastliðna föstudagsnótt [18.]. Olli það nokkrum skaða á heyjum hér í Eyjafirði og ef til vill viðar. Veðráttan hefir verið hin ákjósanlegasta að  undanförnu, flesta daga suðlæg átt og sterkur hiti. Heyskaparlok eru nú þessa dagana. Hér um sveitir mun heyfengur víðast vera sæmilegur eftir ástæðum og sumstaðar í betra lagi, og verkun heyjanna sérlega góð.

Morgunblaðið hefur áhyggjur af þurrkum 27.september, einnig segir af vatnavöxtum:

Rafmagnið. Mbl. hafði tal af rafmagnsstjóra í gærkvöldi og spurði hann um hvað Elliðaánum liði og rafspennunni. Hafði hann ekkert gott um það að segja. Byrjað var að safna vatni á Elliðavatnsengjar í ágúst. En vatnsnotkunin hefir verið meiri en aðrennslið i september, og er nú vatnssafnið þar efra þrotið. Úrkoma hefir fram að þessu í september verið hér 52 millimetri, en meðalúrkoma í öllum september er um 80 mm. Þó talsvert hafi rignt hér undanfarna daga, hefir ekkert vaxið í Elliðaánum

Nýlega [líklega kringum þann 14.) gerði stórrigningu undir Eyjafjöllum og í Mýrdal, og varð þá vatnavöxtur mikill. Hljóp þá Bakkakotsá undir Eyjafjöllum úr farvegi sínum og tók sér farveg nokkru austar, en brúin er á þurru landi, eða því sem næst. Hefir þetta orðið til stórbaga bílaumferð á leið þessari og má búast við að leiðin teppist alveg í haust, ef ekkert verður að gert.

Október var mildur en úrkomusamur. Veðurathugunarmenn segja frá:

Lambavatn. Það hefir verið fremur hlýtt, en úrkomur töluverðar. Jörð alltaf auð nema nú síðustu dagana snjóhræringur. Fjöll hafa eins verið alltaf má heita auð þar til nú að þau eru mikils til hvít. Jörð alltaf þíð.

Suðureyri: Mjög úrkomusamt og umhleypingar. Frekar hlýtt og snjólaust. Gæftafátt. Aflatregt.

Hraun: Tíðarfar hefir mátt heita dágott til landsins en lakara til sjávarins vegna óstillinga. Var t.d. mjög byljasamt þ.2. og 14. Hlýindi hafa lengst af verið og auð jörð að mestu allan mánuðinn.

Húsavík: Veðráttan yfirleitt mild en allhvikul, lítt fölvaði í byggð en snjóaði í fjöllum.

Grímsstaðir á Fjöllum (Sigurður Kristjánsson). Tíðin í þessum mánuði fremur góð en umhleypingasöm. Kom nokkur snjór 2.-3. en fór strax og óvenjuheitt um miðjan mánuðinn.

Nefbjarnarstaðir: Má heita gott tíðarfar, nokkuð úrkomusamt síðari hluta mánaðarins.

Fagurhólsmýri: Tíðin var hlý og rigningasöm fram í miðjan mánuð. Gekk illa að smala fjöll vegna rigninga. Eftir miðjan mánuð var þurrviðrasamara en kaldara.

Hrepphólar: Allt til 20. verður hann að teljast mjög votviðrasamur er kom sér sérstaklega illa vegna garðávaxta og heyja hér í hærri sveitunum. Var heyvinnu ekki lokið fyrr en þá og garðurinn lítið fyrr. Garðávextir mjög vel sprottnir en nokkuð skemmdir vegna bleytu.

Veðurstofan stóð í flutningum frá Skólavörðustíg í Landsímahúsið. Við þetta varð nokkuð hnik í mælingum. Samanburður var þó gerður. Úrkoma mældist betur á fyrri staðnum heldur en þeim síðari. Morgunblaðið segir annarri röskun vegna flutninganna í pistli 3.október:

Vegna flutninga á Veðurstofunni hafa engin útlend skeyti náðst síðan á miðvikudagsmorgun, svo að veðurfregnir byggjast þessa daga eingöngu á innlendum skeytum ásamt skeytum frá Grænlandi.

Dagana 2. til 3. gerði norðaustanillviðri með hríð á Norðausturlandi. Úrkoma mældist 112,2 mm í Fagradal í Vopnafirði þann 2. Alþýðublaðið segir 5.október:

„Goðafoss" fékk mjög vont veður á Húnaflóa. Brotnuðu hurðir og skilrúm í honum af sjógangi og tók út tunnur af þilfari (síldar- og olíutunnur).

Morgunblaðið fjallar um heyskap 9.október, en greinir líka frá vatnsskorti:

Talsvert er enn úti af heyjum víða á landinu, og má búast við, að þau náist ekki úr þessu, eða þá stórskemmd. Þrátt fyrir þetta mun heyskapur bænda yfirleitt vera í góðu meðallagi og sumstaðar ágætur, enda var sumarið eitt hið besta, sem komið hefir.

Vatnsskortur mikill hefir verið i Hafnarfirði undanfarnar 2 vikur. Var svo um skeið, að mörg heimili voru vatnslaus allan daginn og urðu að ná sér í neysluvatn langt að. Síðustu tvo dagana hefir þetta lagast talsvert, þó ekki sé það gott enn þá. Talið er, að vatnsskortur þessi sé afleiðing hinna langvarandi þurrka í sumar.

Morgunblaðið segir fréttir frá Siglufirði, fyrst af blíðu, en síðan hríð:

[13.] Siglufirði, FB 11. okt. Gæftir stopular upp á síðkastið, en afli allgóður, þegar gefur á sjó. Tíð er góð, snjólaust og varla komið frostnótt enn.

[15.] Siglufirði. FB. 14. okt. Norðanhríð í gær, og gerði alhvítt, í dag suðaustan stormur og rigning. Hefir snjóinn frá í gær alveg tekið upp.

Alþýðublaðið segir af vatnsskorti í Stykkishólmi 17.október:

Í sumar var svo mikill vatnsskortur í Stykkishólmi, að vatnstunnan var seld þar á 1 kr. 50 aura, enda var vatnið sótt í tunnum á bifreiðum 10 kílómetra leið, í Bakkaá í Helgafellssveit.

Mikið úrhelli gerði einnig þann 14. Alþýðumaðurinn segir frá 17.október:

Á miðvikudaginn [14.] var stórrigning og hryðjuveður víða um land. Hlutust skaðar af víða. Aurskriða féll úr fjalli hjá bænum Skarði í Lundarreykjadal, drap tvö hross og gerði spjöll á engjum. Ár og lækir uxu svo að yfir flæddu bakka sína og gerðu usla á túnum og engjum. Á Siglufirði var hríðarveður, svo alhvítt varð niðri í byggð. Þá tók þann snjó nóttina eftir. Bátar sem réru frá Siglufirði misstu lóðir, en öfluðu annars vel.

Vísir segir af sumri 22.október:

Úr Árnessýslu er Vísi skrifað: Sumarið hefir verið eitt hið þurrviðrasamasta, sem ég man eftir. Jörð spratt því seint og víða var grasbrestur á harðvelli, en góð spretta mun hafa verið á áveitusvæðunum. Þurrkar voru miklir og mátti heita, að alt þornaði af ljánum. Samt er enn eitthvað lítilsháttar úti af heyjum og má telja óvíst, að það náist héðan af.

Morgunblaðið segir af góðu sumri 25.október (fær hæsta einkunn Reykjavíkursumra að mati ritstjóra hungurdiska):

Gunnólfsvík, í október. FB. Sumarið hefir verið hér sæmilega gott, bæði til lands og sjávar. Úrkomulítið og allgóðar gæftir. Nú að undanförnu hafa verið vestlægar golur, mistur og steikjandi hitar. Heyfengur bænda er yfirleitt mikill og hafa hey náðst með ágætri hirðingu. Útengi voru vel sprottin og tún í meðallagi.

Fyrsta vetrardag. Í dag heilsar veturinn, með stilltu og mildu veðri. Hér sunnanlands, og víst í flestum héruðum landsins, verður hins liðna sumars minnst sem einhvers hins sólríkasta og skemmtilegasta, sem núlifandi menn muna, að því er tíðarfar snertir og árgæska til lands og sjávar í þeirri merkingu þess orðs, sem hingað til hefir tíðkast.

Morgunblaðið segir frá  hríð á Hellisheiði í pistli 31.október, alhvítt varð í Reykjavík:

Tíu bílar tepptust að Lögbergi mikinn hlutá dags í gær, vegna ófærðar. Var stórhríð á Hellisheiði fram eftir deginum; þó komust bílar að austan, við illan leik.

Þetta veður var slæmt á Snæfellsnesi, Tíminn segir frá 7.nóvember:

Illviðri mikið gekk yfir Snæfellsnes fyrra föstudag [30.október], og fennti þá fé á sumum stöðum og hrakti fram af klettum. Í Neshreppi utan Ennis, voru fundnar er síðast fréttist, 19 kindur dauðar, en víða vantaði fé, og bjuggust menn við að það lægi í fönn dautt eða lifandi. Allmikið tjón varð á bátum í sama veðri og símalínur slitnuðu og lögðust niður á allstóru svæði.

Nóvember var mildur og úrkomusamur. Talsvert var um óhöpp á sjó. Veðurathugunarmenn lýsa tíð:

Lambavatn: Það hefir verið óstöðugt en kuldalítið svo jörð hefir oftast verið alþíð og sjaldan snjókoma en töluverð úrkoma.

Suðureyri: Óstöðugt og úrkomusamt. Oftast austan og norðaustanátt. Snjóþungt fyrri hluta mánaðar. Óhagstætt til lands og sjávar.

Hraun. Mánuðurinn byrjaði með nokkurri snjókomu, (en) festi skamma stund svo talið geti. Um miðjan mánuðinn var nálega alautt og jörð lítið frostin. Þann 29. féll talsverður snjór sem von bráðar bráðnaði aftur og var alautt til mánaðamóta. Áttin var lengst af austlæg ýmist norðaustan eða suðaustan, þá oftar suðlæg, jafnaðarlega hæg og mjög hlý. Allmikið brim gerði fyrrihluta mánaðarins í 3-4 daga. Hiti var oft óvenjumikill, fáum sinnum yfir 10° og einu sinni 14,6°. Þessi mánuður má heita óvenjugóður í þessu byggðarlagi þar enn flest fé gengur úti gjaflaust um alla sveitina en hún annars með snjóþyngstu sveitum landsins.

Húsavík: Veðráttan yfirleitt mjög mild en fremur óstillt og tvísýn.

Nefbjarnarstaðir: Tíðarfar mjög milt og hagstætt allan mánuðinn. Hægviðri og engar stórfelldar úrkomu. Sauðfé og hross ekki hýst.

Hrepphólar: Veðráttan reyndist nokkuð umhleypingasöm og úrfelli allmikið. Sökum þess að oftast var frekar hlýtt var sauðfé ekki gefið og leið því sæmilega vel.

Fyrstu daga mánaðarins var hvöss norðanátt og varð tjón af sjávargangi á Siglufirði. Vísir segir frá 6.nóvember:

Siglufirði, 5. nóv. FB. Norðaustan rok og bleytuhríð með allmiklu brimi í fyrradag [3.]. Bryggjan á Bakka brotnaði öll og gekk sjór yfir flóðgarðinn norðan á eyrinni og flutti með sér timburbrakið úr bryggjunni suður að Ránargötu, sem er nýlögð, og allhá gata í norðanverðum bænum og ætluð til þess meðfram að verja flóðum suður yfir bæinn. Þar stöðvaðist flóðið, svo skemmdir urðu ekki í bænum. Nokkrar kindur tók út undan Strákum og rak dauðar hér inn. Er þar vogur einn og forvaðar beggja vegna, en ókleift bjarg fyrir ofan. Hafa þar oft farist kindur og oft verið talað um að sprengja veg í bergið, svo skepnum yrði hættulaust, en aldrei komist í framkvæmd. Hægviðri og frostkaldi í dag, en ekki róið. Í Fjörðum er að mestu auð jörð niður við sjóinn.

Líklega er hér að neðan átt við illviðrið 30. og 31. október, en illviðri var líka þann 7. nóvember - þá af suðaustri. Hugsanlega er átt við þann dag. Dagur segir frá 12.nóvember:

Ofsarok gerði víða um land fyrra laugardag, einkum vestanlands. Í Ólafsvík urðu skaðar á sauðfé og bátum, en manntjón ekki.

Þann 12. nóvember drukknaði maður, einn á báti, á leið frá Naustum til Ísafjarðar í mjög byljóttu veðri að sögn Veðráttunnar.

Morgunblaðið segir af góðri tíð til landsins 22.nóvember:

Siglufirði, FB. 21. nóv. Öndvegistíð til landsins og snjólaust að kalla, en ógæftir til sjávarins. Sauðfénaður gengur sjálfala enn víðast hvar.

Þingeyingar lofa sumarið. Vísir 24.nóvember:

Fréttabréf úr Suður-Þingeyjarsýslu. 21. nóv. FB. 30. okt. — Tíðarfar. Sumarið var með þeim bestu, að því er veðráttu snertir sem hér hafa komið lengi. Sífeldir þurrkar og góðviðri að heita má og ekki nema 2-3 rigningardagar allan ágústmánuð. Líkt var í september. Menn heyjuðu vel yfirleitt, því allt var að kalla má hirt af ljánum. Spretta varð líka sæmilega góð um það er lauk, þótt sprettuútlit væri slæmt í byrjun heyskapartímans. Tún spruttu mikið upp aftur og nýrækt var góð víðast hvar.

Morgunblaðið segir frá órólegri tíð til sjávarins 27.nóvember:

Norðfirði, fimmtudag. Tíðarfar hefir verið umhleypingasamt að undanförnu og þess vegna lítil sjósókn.

Morgunblaðið segir 5. og 11. desember frá vatnavöxtum í Austur-Skaftafellssýslu:

[5.] Stórrigningu gerði í Austur-Skaftafellssýslu um miðjan nóvember s.l., og breytti þá Jökulsá á Breiðamerkursandi um farveg; tók hún sér farveg nokkru austar en hún hefir runnið undanfarið. En síðan hefir áin verið ófær yfirferðar, bæði vegna þess, hve vatnsmikil hún er og vegna þess hve farvegur hennar er nú þröngur. Er það annars óvenjulegt, að Jökulsá sé vatnsmikil um þenna tíma árs, venjulega er hún fær alltaf á vetrum og þarf þá ekki að fara á jökli, eins og jafnan verður að gera á sumrum. En nú hefir einnig sú breyting orðið á jöklinum, að ekki er hægt að komast yfir hann. Vatnselgur er svo mikill meðfram jöklinum austan við ána, að ómögulegt er að komast þar niður. Eru samgöngur því algerlega tepptar um Breiðamerkursand sem stendur.

[11.] Þess var nýlega getið hér í blaðinu, að Jökulsá á Breiðamerkursandi hafi breytt um farveg eftir stórrigningar, sem gerði um miðjan nóvember og að áin hafi orðið ófær yfirferðar um skeið; jökullinn var einnig ófær, svo að samgöngur um Breiðamerkursand tepptust algerlega um þriggja vikna tíma. Síðustu fregnir að austan herma, að nú sé Jökulsá orðin slarkfær aftur, þótt enn sé hún vatnsmikil.

Óstöðug tíð var í desember og stormasamt vestanlands. Til landsins á Norðausturland viðraði betur. Kólnaði um jólin. Veðurathugunarmenn segja frá tíð:

Lambavatn: Það hefir verið mjög óstöðugt og stórgert svo þó hagi hafi verið hefir hann ekki notast vel fyrir stórviðrum og úrkomum. Nú milli hátíðanna hefir verið töluverður kuldi og snjór allur freðinn vegna blota sem gerði þann 26. og er hér nær haglaust. [20. Fauk járnþak af hlöðu á Hvalskeri].

Suðureyri: Óstöðugt og oft hvassviðri. Frostvægt til jóla en þá kalt. Úrkomusamt allan mánuðinn. Slæmir hagar til jóla, eftir það haglaust og snjóþungt. Gæftafátt. Óhagstætt yfirleitt.

Hraun: Veðráttan í þessum mánuði hefir yfirleitt verið mjög hagstæð til landsins þar til um jól að nokkuð spilltist og var vonskuhríð á 2. og 3. í jólum og gamlársdag. Jörð nálega snjólaus til jóla, en þá gerði nokkurn snjó sem rak þá í skafla svo beit fyrir fé hélst allgóð. Dálítil frost voru fyrri hluta mánaðar, en oftast stillt veður. 7.-8. brá til landáttar og hlýinda sem hélst allt til jóla og nær allstormasamt stundum. 21. varð hiti 15°. Úrkoma mjög lítil til jóla. Jörð öll var nálega þíð 24. desember og alþíð á láglendi. Miklavatn hefir aldrei orðið hestfært í vetur, en manngengt um tíma, en 21. desember braut af því allan ís og varð landahreint nema lítillega nyrst og mun það fágætt um sólstöður.

Húsavík: Snjólétt og jarðsælt en óstillt veður.

Nefbjarnarstaðir: Yfirleitt gott og hagfellt tíðarfar. Þann 7. kom óvenju mikill snjór á jafnstuttum tíma sem hélst allt til hins 19. Aftur brá til ótíðar þ.26 sem hélst út mánuðinn.

Fagurhólsmýri: Umhleypingasamt og oft hrakviðri því oftast vot veðrátta, en oftast auð jörð á láglendi og aldrei haglaust því jörð varð aldrei hulin snjó, nema grátt í rót.

Hrepphólar: Veðráttan töluvert úrkomu- og vindasöm en frostvæg. Oftast sæmilegir hagar fyrir kvikfénað. 24. desember fór ég með bifreið héðan að heiman og til Reykjavíkur. Var þá hvergi vottur af snjó á þeirri leið, þ.e.a.s. á veginum og mun vera langt síðan að svo snjólétt hefur verið á þeim tíma.

Morgunblaðið segir enn af tjóni á Siglufirði í pistli 16.desember:

Siglufirði, FB. 14. des. Norðaustanrok og stórhríð í gærkvöldi. Nokkrar skemmdir urðu á ljóslögnum bæjarins. — Nokkrir staurar brotnuðu og vírarnir slitnuðu, einnig brotnuðu sex símastaurar og símaþræðir skemmdust og loftnet útvarpsnotenda. Var allur bærinn rafljósalaus frá kl.8 í gærkvöldi til kl. 4 í dag. Veðurofsinn braut rúður allvíða og reif nokkrar þakjárnsplötur af sjóhúsinu „Baldri“.

Þann 21. gerði eitt versta veður ársins samfara hlýindum. Morgunblaðið segir frá 23.desember:

Aftakaveður gerði á Vesturlandi á mánudaginn var [21.]. Á Bíldudal urðu stórfelld skriðuhlaup — þrjú alls — og ollu þau talsverðum skemmdum á húsum; fólk flúði úr húsum, en engin slys urðu. — Tveir bátar slitnuðu upp af höfninni og sökk annar, en hinn rak til hafs og hefir ekkert spurst til hans síðan. Skemmdir af ofviðrinu. Í ofviðrinu mikla á mánudag fauk þak af íbúðarhúsi í Hellnafelli í Grundarfirði. Bóndinn var ekki heima þennan dag; konan ein heima með börn og gamalmenni; slys varð ekki.

Lægðinni fylgdi mjög hlýtt loft langt úr suðri. Hiti komst í 15,0 stig á Hraunum í Fljótum og í 10,4 í Reykjavík. Stormur var á nærri helmingi veðurstöðva, hæsta hlutfall á árinu. Lægðin grynntist fljótt og vindur gekk yfir í suðvestur og það kólnaði. 

Morgunblaðið segir af vatnavöxtum í frétt 24.desember:

Stórfeldir vatnavextir hafa orðið víða á landinu undanfarið. Í Austur-Skaftafellssýslu hafa vötnin verið svo mikil, að ekki hafa aðrir en þaulvanir vatnamenn komist yfir þau. Hlaup kom í Skjálfandafljót á þriðjudagsmorgun [22.] og olli það talsverðu tjóni. Á Austurlandi gerði einnig stórhlaup í vötn og ollu sums staðar skemmdum.

Íslendingur segir 24.desember: „Afspyrnuveður af suðri hefir verið undanfarna daga“.

Alþýðumaðurinn segir af hlaupinu í Skjálfandafljóti í frétt 30.desember:

Á þriðjudaginn var [22.] kom hlaup í Skjálfandafljót, eins og mest á vordag. Flæddi það yfir bakka sína og gerði spell á engjum. Litur vatnsins, samfara því að hlaup á þessum tíma árs eru dæmalaus benti til að vatnavextir þessir orsökuðust af jökulhlaupi í sambandi við eldsumbrot. Annars hefir þetta ekki verið rannsakað nánar.

Dagur segir af hríð 31.desember:

Hríðarveður með nokkru frosti hefir verið þessa síðustu daga ársins. Áður urðu menn vetrarins lítið varir, þótt tíðin hafi verið óstillt og umhleypingasöm.

Morgunblaðið birti 3.janúar 1932 greinargóðan tíðarfarspistil af Fljótsdalshéraði:

Af Héraði er blaðinu skrifað: Vorið var óvenjulega kalt og gróðurlaust, en illviðralítið þar til seinni partinn í júní Um mánaðamótin júní og júlí gerði fárviðrishríð með kulda og snjókrapa til fjalla. Þá drápust nýrúnar ær víða um Úthérað, sem vitanlega voru magrar orðnar, eftir að hafa fleytt. sér og lambi sínu yfir hið kalda og gróðurlausa vor. Annars gekk sauðburður víðast hvar vel, og sumstaðar ágætlega í landgóðum sveitum, til dæmis í Jökuldal. Þar líður ánum vel, þótt lítt grói, ef veður eru þolandi. — Fjárhöld máttu heita sæmileg eftir atvikum, nema á stöku stað þar sem bar á pest. Sláttur byrjaði um miðjan júlí og eftir það. Þá voru stöðugar vætur, og mátti heita að enginn baggi væri inn kominn í ágústbyrjun. Þá skipti alveg um tíðarfarið. Síðan hafa verið sífeldir þurrkar að heita má. Þeir voru helst til sterkir og langvarandi síðast á slættinum; átti margur erfitt með að losa hána rekjulaust. Rótin var orðin svo hörð og þurr. Auðvitað varð nýting heyja hin ákjósanlegasta og heyfengur í betra lagi að vöxtum til líka. Það hjálpaði til að fjallgöngum var frestað um eina viku, og bætti það upp hversu seint var byrjaður sláttur. Sauðfé mun vera með rýrara móti til frálags í haust í hinum landléttari sveitum, einkum lömb. Það fer svo í köldu og gróðurlausu vorunum, að ærnar geldast fljótt eftir burðinn þótt sæmilega hafi júgrast. Þá fitna þær í betra lagi á sumrin, en lömbin verða í verra lagi. Annars var tíðin seinni part sumars, ágæt á fénu og það hélst i kyrrð og næði í afréttum fram í göngur. Enda hefi ég sjaldan séð heiðalöndin jafn fagurgræn og þau voru nú í lok september. Uppskera úr görðum varð með altía rýrasta móti í haust; liggja þar til ýmsar orsakir. Fyrst og fremst var seint sáð, og svo fór engu fram vegna kuldans lengi vel. Í byrjun september komu nokkrar snarpar frostnætur í röð, þá lét jarðeplagras mjög á sjá. Aðalorsök uppskerubrestsins eru samt blessaðir þurrkarnir, einkum í sendnu jörðunum, sem flestir sækjast mest eftir fyrir jarðepli. Gulrófur spruttu víða í meðallagi, þar sem garðar eru ekki mjög þurrir.

Lýkur hér samantekt hungurdiska um veður og veðurlag ársins 1931. Að vanda er þykk talnasúpa í viðhenginu. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• tölur ársins 1931

Hiti norðanátta í apríl

Þegar auðsveipur gagnagrunnur er við höndina er með mjög lítilli fyrirhöfn að framleiða allskonar vafasamt sull sem virkar samt trúlega. Það sem hér fer á eftir er þannig. Enginn ætti að taka því sem sannleika - miskunnarlaust er sparslað í götin með ódýru efni og síðan lakkað yfir. 

Til framleiðslunnar notar ritstjórinn þrjár heimagerðar töflur - þær eru í sjálfu sér ekki sem verstar - nokkuð gott fóður einar og sér. Það er blandan sem verður til við samsetninginn sem er varasöm. 

Töflurnar eru: (i) Hiti klukkan 9 að morgni í Stykkishólmi frá 1871 til 2023. (ii) Vindátt á svæðinu kringum Ísland (skipt á 8 áttir) eins og bandaríska endurgreiningin c20v2 (1871 til 1939) og era5 endurgreining evrópureiknimiðstöðvarinnar (1940 til 2023) segja frá. Svæðið er „ferhyrningur“ milli 60°N og 70°N og 10°V og 30°V. (iii) reiknuð meðalvigurvindátt á landinu 1949 til 2023 (allar skeytastöðvar Veðurstofunnar). 

Við veljum þá daga aprílmánaðar þegar vindáttatöflurnar segja áttina hafa verið norðvestur, norður eða norðaustur og reiknum síðan meðalmorgunhita í Stykkishólmi fyrir þá daga í hverjum aprílmánuði fyrir sig. Talnaglöggir munu nú strax átta sig á því að tíðni norðanáttardaga er afskaplega misjöfn í apríl, allt frá einum eða hugsanlega engum - upp í alla daga mánaðarins. Vægi einstakra daga verður þannig mjög misjafnt. Síðan eru vindáttatöflunar tvær ekki endilega sammála um það hvaða daga norðanátt er ríkjandi - svæðin eru til dæmis misstór. 

Það fyrsta sem við lítum á er einmitt þessi talning - samanburður á töflunum tveimur.

Apríldagafjölda endurgreininganna má sjá á lárétta ásnum, en vigurvindgreiningu stöðvanna á þeim lóðrétta. Árin eru 1949 til 2023. Við megum taka eftir því að endurgreiningarnar eru ívið linari við að lýsa því yfir að norðanátt hafi verið ríkjandi. Norðanáttadagafjöldi er lægri í þeirri töflu heldur en hinni. En samt sjáum við að í öllum aðalatriðum er samræmið samt harla gott. Það er 1953 sem leiðir fjölda norðanáttadaga í apríl á stöðvunum - frægur kuldamánuður (kaldasti mánuður ársins 1953 reyndar - eini aprílmánuður sem náð hefur í þann titil), 22 dagar með norðanáttum. Endurgreiningin segir dagana hafa verið 18 - og nefnir fleiri mánuði með þann fjölda. 

Síðan lítum við á hitann. Við sleppum því að líta á einstök ár - dagafjöldinn er alltof misjafn til þess - en veljum sjöárakeðju - meðalhita norðanáttardaga sjö aprílmánaða í röð - þó þannig að mánuðirnir eru jafnvægir (þetta væri hægt að laga). 

Myndin sýnir niðurstöðuna. Endurgreiningarnar ná aftur til 1871 - þannig að við getum reiknað meðaltöl aftur til þess tíma. Blái ferillinn á hér við. Aftur á móti nær stöðvataflan ekki nema aftur til 1949 og sýnir rauði ferillinn þær niðurstöður. Í öllum aðalatriðum liggja ferlarnir saman (enda oftast um sömu daga að ræða). 

Nokkrar sveiflur eru fram til 1920, en síðan hlýnar aprílnorðanáttin um meir en 4 stig. Sú dýrð stóð þó ekki lengi, fljótlega kólnaði hún aftur og var um 1950 orðin ámóta lág og meðaltal fyrri tíma. Eftir kuldana um 1950 hlýnaði aftur - en ekki lengi og hafísárin tóku við. Síðan hefur hlýnað - sérstaklega eftir 1990 og síðustu árin hefur aprílnorðanáttahitinn verið um 3 stigum ofan við það sem var á unglingsárum ritstjórans. 

En segir þetta eitthvað eitt og sér? Best er að fullyrða sem minnst um það. Nánari athugunar væri þörf - ef eitthvað ætti að segja. Ritstjórinn heldur að sér höndum en minnir þó á að hann hefur á þessum vettvangi gert ámóta greiningu fyrir vetur og sumar - og fyrir landið í heild. 

Hér og nú er þetta einkum ætlað sem skemmtiatriði í þeim kalda apríl sem nú gengur yfir (og við vitum ekki hvar lendir - eða hvort norðanáttirnar eru að sýna einhvern annan svip heldur en að undanförnu). Það tekur enga stund að spyrja gagnagrunninn spurninga af þessu tagi - séu þær rétt orðaðar svarar hann umsvifalaust. Það tók hins vegar verulegan tíma og fyrirhöfn að búa grunntöflurnar til (ekki margir sem nenna að standa í slíkri galeiðuvinnu). 

Hálfur apríl

Fyrri hluti apríl hefur verið kaldur. Meðalhiti í Reykjavík er +0,9 stig, -2,0 neðan meðallags 1991-2020 og -2,6 stigum neðan meðallags sömu daga síðustu tíu árin. Þetta er næstkaldasta aprílbyrjun það sem af er öldinni í Reykjavík, kaldara var 2006, meðalhiti þá 0,4 stig. Hlýjastur var fyrri hluti apríl í fyrra, +5,3 stig. Á langa listanum raðast hitinn í 117. hlýjasta sæti (af 152). Hlýjasta aprílbyrjun þess tímabils var 1929, meðalhiti þá +6,6 stig. Kaldast var hins vegar 1876, meðalhiti -4,1 stig.

 

Á Akureyri er meðalhiti það sem af er mánuði -2,0 stig og hefur sjö sinnum verið lægri síðustu 89 árin (en aldrei á þessari öld).

 

Á öllu svæðinu frá Breiðafirði, norður og austur um að Austurlandi að Glettingi er þessi aprílbyrjun sú kaldasta það sem af er þessari öld, en að tiltölu hefur verið hlýjast á Suðurlandi þar sem hitinn raðast í 20. hlýjasta sæti (af 24).

 

Hiti er neðan meðallags síðustu tíu ára á öllum veðurstöðvum, minnst -1,4 stig í Önundarhorni undir Eyjafjöllum, en mest -5,4 stig í Svartárkoti.

 

Úrkoma hefur verið lítil í Reykjavík, aðeins 7,4 mm, fimmtungur meðalúrkomu, en hefur samt 13 sinnum mælst minni sömu daga. Á Akureyri hefur úrkoman mælst 40,2 mm, ríflega tvöföld meðalúrkoma. Á Dalatanga hafa mælst 47,3 mm, rúmlega 10 prósent neðan meðallags.

 

Sólskinsstundir hafa mælst 105,4 í Reykjavík, um 30 fleiri en í meðalári og hafa aðeins 10 sinnum mælst fleiri sömu daga. Á Akureyri hafa sólskinsstundirnar mælst 58,7.

 

Eitthvað eru spár að gefa til kynna hlýnandi veður í lok vikunnar - en hafa svo sem gert það áður.

Enn er giskað á ársmeðalhita

Fyrir rúmum mánuði var hér fjallað um samband ársmeðalhita og þykktar yfir landinu. Við höldum okkur við ársmeðalhita en lítum nú á samband hans við vindáttir í háloftunum og hæð 500 hPa flatarins yfir landinu. Það kemur ekki á óvart að ár þar sem suðlægar áttir eru ríkjandi skuli vera hlýrri heldur en ár með veikum sunnanáttum. Hlutur vestanáttarinnar er heldur óráðnari, en við reikninga kemur samt í ljós að því öflugri sem hún er því svalari er tíðin. Áhrif hennar eru þó aðeins hálfdrættingur á við áhrif sunnanáttarinnar. Hæð 500 hPa-flatarins hefur einnig mikil áhrif - álíka mikil og sunnanáttin. Meginástæða þess er sú (má segja) að hæðin geymi að nokkru leyti uppruna loftsins. Hár flötur fylgir lofti af suðrænum uppruna og þessa uppruna gætir jafnvel þótt loftið komi hingað úr norðri. Sama má segja um loft undir lágum fleti, að meðaltali er það norrænt að uppruna - jafnvel þótt það berist til okkar úr suðri. Vindáttirnar greina því frá því hvaðan loftið berst, en hæðin hvíslar að okkur hver uppruni þess er.

Frá degi til dags getur vindátt í 500 hPa-fletinum verið nánast hver sem vera skal.  Suðvestanáttin er þó algengust í miðju veðrahvolfi og þar ofan við. Sé meðalvindstefna reiknuð yfir heila mánuði er sama að segja, það koma nær allar áttir fyrir, en þó þannig að mjög sjaldgæft er að norðaustanátt reiknist að meðaltali heilan mánuð. Ársmeðalvindáttin er hins vegar furðustöðug. Meðalársvindátt í 500 hPa-fletinum er um 250 gráður (20 gráður sunnan við vestur). 

Ársmeðalvindstefnan hefur aldrei farið suður fyrir 220 gráður - rétt sunnan við suðvestur (við höfum nokkuð áreiðanlegar tölur aftur til 1940 í 84 ár) og það hefur aðeins gerst einu sinni á öllum þessum tíma að meðalvindáttin hefur verið rétt norðan við hávestur. Það var árið 2010 - við fjölluðum um það merka tilvik í gömlum hungurdiskapistli. Þá vildi hins vegar þannig til að 500 hPa-flöturinn var sérlega hár. Eins og fram kom að ofan þýðir það að loftið
var þrátt fyrir allt upprunnið langt að sunnan - og árið varð hlýtt - þrátt fyrir norðanáttina. Óvenjulega kalt var hins vegar í Skandinavíu - í norðanátt langt frá hæðinni.

Við getum líka reiknað út hvernig jafnþykktarfletir liggja við landið - svonefndur þykktarvindur liggur samsíða jafnþykktarlínum (rétt eins og háloftavindur samsíða  jafnhæðarlínum) - hann er því stríðari sem þykktarbrattinn er meiri. Í ljós kemur að þykktarvindurinn heldur sig á enn þrengra bili heldur en háloftavindurinn. Ársmeðalstefnan hefur aldrei (frá 1940) farið suður fyrir 240 gráður - en einu sinni norður fyrir 270 (eins og háloftavindurinn). Meðalstefnan er 255 gráður, um fimm gráðum norðar heldur en háloftavindurinn. Það þýðir að aðstreymi af hlýju lofti ríkir að meðaltali yfir landinu.

Nú vitum við auðvitað ekki hvort þessi stefnuþrái háloftavinda hefur haldist alla tíð frá upphafi Íslands - né hvort fortíð eða framtíð geyma einhver tímabundin vik frá honum. Eins og kerfið er nú eru sunnanátt og hæð 500 hPa-flatarins ekki alveg óháðir þættir. Hneigðin er sú að því hærri sem 500 hPa-flöturinn er því líklegra er að sunnanáttin sé veik og því lægri sem flöturinn er því meiri er sunnanáttin. Þetta er í sjálfu sér ekki óvænt, en hins vegar
er nær öruggt að aðfallslína milli þáttanna tveggja er ekki á sama róli á kulda- og  hlýskeiðum á norðurhveli. Versta (kaldasta) háloftastaða sem gæti komið upp hérlendis er mikil norðanátt með lágum 500 hPa-fleti. Slíkt hefur sést í stöku mánuði (og auðvitað fjölmarga daga), en líkur á að heil ár verði þannig eru litlar. Möguleiki er þó fyrir hendi - auðvitað - ekki síst á tímum skyndilegra veðurfarsbreytinga. Ritstjóra hungurdiska finnst mikilvægt að gefa þessu gaum - það er fleira undir heldur en hitinn einn.

En aðalefni þessa pistils átti að birtast á þremur myndum (skýrara eintak af þeirri fyrstu má finna í viðhenginu).

Sú fyrsta sýnir dreifirit (skotrit). Þar sýnir lárétti ásinn ágiskaðan hita í Reykjavík 1940 til 2023, en lóðrétti ásinn sýnir ársmeðalhitann eins og hann var í raun og veru. Við tökum strax eftir því að ágiskunin raðar allvel í sæti. Fylgnistuðull er um 0,7 (þættirnir þrír skýra um helming breytileikans). Aftur á móti bælir hún breytileikann umtalsvert. Hún giskar rétt á kaldasta árið (1979), en segir meðalhita þess 3,8 stig, en hann var í raun undir 3
stigum. Aðferðin segir árið 1941 hafa verið það hlýjasta (og giskar nákvæmlega rétt), en í raun var 2003 svipað - en þá er giskað á 5,5 stig.

Ár á þessari öld eru merkt með rauðum lit. Við sjáum að þau eru öll nema tvö (2002 og 2018) ofan aðfallslínunnar, hiti reiknast hærri heldur en þetta einfalda vindáttalíkan segir hann vera. Við getum nú reiknað mun á reiknuðum og réttum gildum - þann mun köllum við „leif“. Sé leifin jákvæð hefur hiti mælst hærri heldur en líkanið giskar á, sé hún neikvæð hefur hiti mælst lægri.

Lárétti ásinn á myndinni sýnir ár frá 1940 til 2023, en sá lóðrétti leifina í Reykjavík (í °C). Súlurnar eiga við stök ár, en rauði ferillinn er 7-árakeðja leifarinnar. Við tökum strax eftir tímabilaskiptingunni. Kalda tímabilið var í raun kaldara heldur en líkanið reiknar, og hin hlýju ár í upphafi 21. aldar eru aftur á móti hlýrri en líkanið. Þetta gefur til kynna að þótt líkanið „skýri“ vel hitabreytingar frá ári til árs nær það áratugasveiflum (sem koma ofan í þann breytileika) illa eða ekki. Við vitum ekki fyrir víst hvernig á þessu stendur, en ef til vill munu flestir giska á áhrif sjávar, en varðandi hlýindin á þessari öld munu aðrir nefna aukin gróðurhúsaáhrif.

Á næstu mynd sjáum við staðbundin áhrif sjávarkulda betur.

Hér er reiknuð 7-ára leif fyrir tvær veðurstöðvar - og byggðir landsins að auki. Stöðvarnar eru Reykjavík og Dalatangi. Reykjavíkurlínan er sú sama og á fyrri mynd (rauð á báðum myndunum), Dalatangalínan er blá, en landsleifin er græn. Hafísárin skera sig úr á Dalatanga, neikvæð leif er mun meiri heldur en í Reykjavík. Landsleifin er þarna á milli. Mesta hafísárið, 1968, var leifin á Dalatanga -1,8 stig, en „ekki nema“ -0,8 í Reykjavík. Við getum gróflega giskað á að hafísinn hafi kælt Dalatanga um heilt stig umfram það sem hann gerði í Reykjavík, (og 0,4 stig umfram það sem var að meðaltali á landinu). Það er athyglisvert að síðasta áratug hefur leifin farið minnkandi bæði í Reykjavík og á landinu í heild, en haldist mikil og jákvæð á Dalatanga. Ritstjórinn veit auðvitað ekki hvers vegna.

Rétt að láta þetta gott heita - enda sjálfsagt ekki margir sem hafa áhuga á vangaveltum sem þessum.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• skýrara eintak af fyrstu myndinni